Jak skutecznie przygotować się do egzaminu?

Niepokój bierze się z faktu, że masz dużo nauki, mało czasu i nie wiesz, czy zdążysz opanować materiał. Nie odkładaj więc nauki na ostatnie dni, ale zacznij już dziś. Ucz się nawet małymi kroczkami - ważne, że się uczysz, trenujesz mózg i będziesz umiał później mocniej go wytężyć.

Wypoczęty organizm może więcej
Nie żałuj czasu na sen, oczywiście ten w nocy. Przysypiając z książką czy podczas oglądania telewizji nigdy nie wypoczniesz. Twój mózg potrzebuje co najmniej osiem godzin pełnego snu. Jeśli odczuwasz zmęczenie i senność w ciągu dnia - wyjdź na świeże powietrze, przynajmniej postój chwilę na balkonie, czym odprężysz nie tylko umysł, ale i oczy, które zmieniają cel widzenia z bliskiego na daleki.

Niektóre osoby potrzebują w ciągu dnia maksymalnie 15-minutowej drzemki. Jeśli do nich należysz, nie odmawiaj jej sobie, ale ustaw budzik tak, by drzemka nie zmieniła się w głęboki, dłuższy sen.

Ćwicz i rozgrzewaj mózg
Wiele osób twierdzi, że przez pierwszą godzinę po przebudzeniu nasz mózg nie potrafi zapamiętywać, dlatego bardzo złą techniką jest uczenie się do sprawdzianów czy wejściówek na zasadzie „wstanę wcześniej i się pouczę”. Bądźmy pewni, że nie zapamiętamy tego materiału, a co więcej, jeśli zostaniemy w łóżku – zapewne uśniemy.

Rozgrzej mózg. Zajmij się na początek czymś prostym. Np. wymyśl jak najwięcej wyrazów związanych z takimi pojęciami jak poezja lub komunizm. Albo zastanów się, jakie niekonwencjonalne zastosowanie może mieć linijka albo gumka do ścierania. Dobrze działa też słuchanie krótko żywej muzyki, śpiewanie, rozwiązywanie sudoku albo ćwiczenia fizyczne – skłony, kilka pompek.

Nie wkuwaj prymitywnie - ucz się aktywnie
Korzystaj z kilku źródeł informacji - nie tylko z jednego podręcznika, ale przeszukaj zasoby internetu w danym temacie, poprzeglądaj inne książki, udaj się do czytelni czasopism, gdzie możesz trafić na ciekawy artykuł czy analizę na dany temat.

Sam przygotowuj materiały, z których będziesz się uczył. Dzięki temu pół pracy masz już za sobą, a z każdego przejrzanego, opracowanego czy przepisanego materiału na pewno coś zapamiętałeś. Niezbędne jest robienie notatek, najlepiej kolorowych i niestandardowych, więc miej pod ręką ołówek i dwa kolory długopisu.

Przydają się też zakreślacze i kolorowe karteczki, na kórych zanotujesz to, czego jeszcze nie wiesz, co musisz doczytać, jaką książkę wypożyczyć lub o co podpytać wykładowcę podczas konsultacji. Podręczne notatki nie powinny być przepisanym wykładem, ale muszą zawierać tylko krótkie sformułowania, słowa klucze, najważniejsze i podstawowe informacje.

Chwal się swoją wiedzą
Opowiadaj znajomym o tym, czego się nauczyłeś - to najlepszy sposób na powtarzanie materiału. Poproś swojego chłopaka/dziewczynę, rodziców albo znajomych, by wysłuchali, czego dowiedziałeś się w danym temacie.

Jeśli okaże się, że masz problem z przypomnieniem sobie konkretnych liczb, informacji czy definicji - możesz na tej podstawie ocenić braki w twojej wiedzy i wiesz, czego jeszcze musisz się nauczyć, co doczytać. Jeśli braków bylo sporo i ostatecznie niewiele opowiedziałeś słuchaczowi, poproś go o ponowne wysłuchanie wykładu z danego tematu. Korzystaj ze swojej wiedzy jak najczęściej - wtedy ona zakotwicza się w tobię głębiej i na dłużej.

Jeśli nie znasz osoby, przed którą możesz "pochwalić się" swoją wiedzą, to ją sobie wymyśl. Albo stań przed lustrem i mów do siebie na głos (albo bez lustra). Możesz chodzić po pokoju, który dobrze znasz i który nie będzie rozpraszał twojej uwagi. Nie dukaj definicji, ale opowiadaj o nich, próbuj używać argumentacji, zadawaj sobie pytania - to też forma treningu przed publicznym wystąpieniem.

Być może inne osoby z twojej klasy czy grupy też szukają słuchacza. Popytaj znajomych i skrzyknijcie się na wspólną naukę. Posortujcie materiał, podzielcie się nim i spotykajcie regularnie na wykładach, przygotowanych przez was. Niech nie zabraknie w nich podstawowych dat, definicji, nazwisk, ale też ciekawostek, tytułów podręczników z bibliografii, wykresów, etc. By mieć pewność, że każdy przygotuje solidne wykłady, jeśli jest was większa liczba, podzielcie się w pary - wówczas będziecie pilnować wzajemnie swoich partnerów w solidnym przygotowywaniu notek informacyjnych.

Wśród niektórych osób sprawdza się podejście zadaniowe: dziś opracuję skład i kompetencje parlamentu polskiego, potem odpocznę, jeżdżąc rowerem, po przerwie przygotuję się z parlamentów europejskich, a na koniec uporządkuję najważniejsze informacje ogólne i poszukam w internecie ciekawostek, których nie było w podręczniku.

Nastrój też jest ważny
Wrogiem owocnej nauki jest zły nastrój. Nie możesz być smutny, wściekły ani przygnębiony podczas nauki. Jeśli coś negatywnie na ciebie wpłynęło, odstąp na jakiś czas od nauki, posłuchaj wesołej muzyki, śpiewaj, pogadaj z kimś, wyjdź na spacer lub zjedz lody albo kawałek czekolady.

Nie ucz się leżąc – twój umysł od razu ma nadzieję na sen. Najlepiej pracuje się w pozycji pionowej, przy lekkim spięciu mięśni. Nie może ci być za wygodnie. Za to lepiej mieć uporządkowane książki i zeszyty na biurku, pozbyć się niepotrzebnych przedmiotów.

Dbaj o dietęPrzynajmniej na czas nauki odpuść sobie dania tłuste i ciężkostrawne. Spaghetti i inne produkty bogate w węglowodany sprawdzają się przed nauką, podczas nauki zadbaj o witaminy i minerały. Najlepiej nie przejadać się, tylko zostawiać mały niedosyt.

Pod ręką miej świeże warzywa i owoce – możesz np. chrupać marchewkę podczas czytania albo gryźć jabłko. One nie tylko orzeźwią twój mózg, ale dostarczą odpowiednich witamin. Jeśli potrzebujesz jakichś pobudzaczy, nie ryzykuj z kawą czy napojami energetyzującymi. W połączeniu ze stresem lub niedospaniem powodują problemy żołądkowe. Kofeina wspomaga mózg tylko w wykonywaniu nieskomplikowanych działań, te złożone raczej zaburza. Lepiej pić jedną, maksymalnie dwie tabletki Plussza Activ lub musującej Sesji (dostępne w aptekach w cenie ok. 16 zł za 20 tabletek rozpuszczalnych), które posiadają pełną bazę potrzebnych składników.

Postaraj się w swojej diecie o orzechy laskowe i ziemne, ryby morskie, soję, kiełki przenicy i pieczywo pełnoziarniste. Pozwól sobie także na czekoladę albo batonik. Postaw przy biurku butelkę wody mineralnej i często ją popijaj. Zrezynuj koniecznie z chipsów, coli i słodyczy.

Rób przerwy maksymalnie co 30 – 45 minut, bo dłużej twój mózg i tak nie potrafi się skupiać. Rób krótkie przerwy – poćwicz, pogłaszcz psa, pograj na gitarze, napisz smsa, przeczytaj krótki artykuł w niewymagającej prasie, np. z poradami domowymi lub magazynie dla kobiet. Ploteczki każdy lubi, a skutecznie odprężają organizm.

Rozplanuj naukę
Powtarzanie materiału – podziel go sensownie na mniejsze części. Najpierw przeczytaj całość, następnie dwukrotnie cicho pierwszą partię materiału, następnie raz głośno. Potem wstań lub odłóż książkę i spróbuj to powiedzieć raz jeszcze. Jeśli ci nie wychodzi, powtórz materiał cicho i głośno raz jeszcze. Wracaj do każdej części po godzinie, dwóch i następnego dnia sprawdzaj swoją wiedzę – rób tak też co kilka dni i najważniejsze terminy czy formułki przeczytaj raz jeszcze dzień, dwa przed egzaminem.

Dla humanistów najważniejsze jest powtarzanie, wgłębianie się w temat, szukanie ciekawostek, analizowanie konkretnych zagadnień, szukanie zależności, wspólnych części (np. analizując prądy literackie), szukanie przedstawicieli danego nurtu, czytanie nie tylko lektur obowiązkowych (które nie bez powodu są obowiązkowe), ale też analiz, interpretacji, polemik czy nawiązań. Przy nauce przedmiotów ścisłych nic nie zastąpi rozumienia, ćwiczeń, rozwiązywania zadań – i to w jak największej ilości.

W przeddzień egzaminu połóż się wcześniej spać. Nie wkuwaj na ostatnią chwilę, mimo że często masz wrażenie, że to właśnie na ciebie działa. Przyjdź na miejsce 15 - 20 minut wcześniej, byś nie stresował się ewentualnym spóźnieniem. Dzień wcześniej przygotuj sobie ubrania i weź odprężającą kąpiel. I co najważniejsze - nastaw się pozytywnie!

Zobacz również:
Nowe kierunki studiów na uczelniach publicznych
Matura 2009: zasady rozwiązywania zadań i oceniania arkuszy egzaminacyjnych
Rady dla maturzystów zdających egzamin z fizyki i astronomii