Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Krótka historia wielkanocnego zająca

Redakcja
Zenon Kubiak / archiwum MM
Sprawdź, co o jednym z wielkanocnych symboli mówi tradycja, zoolog i etnolog.

Wielkanoc 2013

Zając uznawany jest za jeden z symboli Wielkanocy. Przez społeczeństwo, Kościół stroni od wykorzystywania wizerunku tego zwierzaka, skupiając się raczej na baranku jako symbolu Chrystusa. Nic dziwnego, święty Jan nazywa w swojej ewangelii Jezusa Barankiem Bożym, a symbolika zająca ma korzenie pogańskie. Baranek jest symbolem sacrum, a zając profanum.

Zając albo królik?

Przede wszystkim należy rozróżnić zająca od królika. - Zając jest większy, ma dłuższe kończyny i charakterystyczne długie uszy - mówi dr Łukasz Depa z Katedry Zoologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego. Zając Szarak to nasze rodzime zwierzę, które zamieszkuje tereny otwarte i rolnicze. W marcu zające łączą się w pary, obserwujemy charakterystyczne zachowanie godowe - Samica najpierw "boksuje" samca, a następnie ten ją goni, sprawdza wtedy, czy zając jest odpowiednim partnerem. Przez te zachowania zając kojarzy nam się z nadejściem wiosny - dodaje dr Depa.

Królik europejski pochodzi natomiast z Półwyspu Iberyjskiego. Gatunek rozprzestrzenił się w Europie podczas podbojów armii rzymskiej. - W kulturze te dwa gatunki się ze sobą zlały, w naszym kraju to jednak zając jest symbolem Wielkanocy, królik uznawany jest za niego w krajach Europy Zachodniej - tłumaczy biolog.

Starożytne zające

Dr Grzegorz Odoj, etnolog z Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji UŚ wskazuje na starogermańskie pochodzenie symbolu zająca. W towarzystwie kur i zajęcy pokazywała się bogini wiosny Ostara, czasem przedstawiano ją nawet z głową zająca. - Zające obserwowaliśmy również w Grecji, pojawiały się obok Afrodyty jako symbol odrodzenia i płodności - mówi dr Grzegorz Odoj. W starożytnym Egipcie postać zająca przyjmował Ozyrys, bóg zmartwychwstały.

Zwierzę lubieżne i demoniczne

Tak wyglądało to w kulturach starożytnych, a z czym kojarzony był zając w Polsce? - Chłopi uważali go za symbol płodności, witalności, ale też zbereźności - mówi dr Odoj. - Trzeba zauważyć, że nawet dzisiaj słynne są "króliczki" Playboya, a nie np. koniki albo pieski. Uszy i zajęcze nóżki przez wiele lat były traktowane jako amulety, które przynoszą szczęście - dodaje.

Z drugiej strony ludzi zawsze fascynowała nocna aktywność zająca, był uznawany za zwierzę lunarne, kojarzone z księżycem, a postaciami lunarnymi w kulturze były przede wszystkim demony kobiece. - Przez to zające były traktowane podobnie jak czarne koty, ludzie bali się gdy zając przebiegł drogę, nie mogły przebywać w pobliżu gospodarstwa - mówi etnolog. W baśniach braci Grimm czarownice często przybierały postać kotów lub zajęcy.

Jak symbolika zająca wygląda dzisiaj? - Wiedza potoczna odeszła w niepamięć za sprawą maskotek. Pluszowego króliczka możemy znaleźć nawet w koszyku wielkanocnym - podsumowuje dr Odoj.

Wielkanoc 2013


Koszyk ze święconką: jak go przygotowaćSztuka zdobienia wielkanocnych jajPomysły na dekoracje świąteczne7 pokarmów do święconki
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na warszawa.naszemiasto.pl Nasze Miasto