Obchody 89. rocznicy Cudu nad Wisłą na Mazowszu

Radzymin

O różnych, nieraz nietypowych sposobach uczczenia 89. rocznicy zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej - pisze Maria Katarzyna Górecka.

Rodzinna atmosfera będzie panowała podczas radzymińskich obchodów 89. rocznicy Bitwy Warszawskiej. Jak zapowiada urząd miasta, każdy znajdzie tam coś dla siebie.

Radzymin był jednym z ważniejszych miejsc, w których rozgrywała się Bitwa Warszawska. Obrona tego miasta i późniejsze ciężkie walki o jego odzyskanie powodowały, że wojska Armii Czerwonej zostały zatrzymane i nie wkroczyły od północy do Warszawy. Miało to znaczenie nie tylko dla miasta, ale i dla całego kraju, który po upadku stolicy prawdopodobnie uległby armii bolszewickiej.

Oprócz oficjalnych obchodów, w trakcie których odbędzie się m.in. Apel Poległych i złożenie kwiatów przy pomniku 28. Pułku Strzelców Kaniowskich w Wólce Radzymińskiej, odbędzie się wiele ciekawych imprez. Między innymi XIX Zawody Gołębiarskie czy VI Festiwal Operetkowy są sposobem władz miasta na uczczenie tej rocznicy.

Rodzice, którzy przyjdą z dziećmi, też nie będą mogli narzekać na nudę. Zaplanowano dla nich m.in. wyścig rowerowy dla dzieci, który ma na celu uczczenie pamięci bohaterów zwycięskiej bitwy. Odbędą się też konkursy i zabawy dla dzieci o tematyce wojskowej, a także koncert piosenki legionowej.

Dla amatorów mocniejszych wrażeń również nie zabraknie atrakcji, jak choćby honorowy start VIII Zlotu Motocyklowego "MotoCud". Motocykliści przejadą trasą przez Nieporęt, Ossów i Zielonkę do Radzymina, gdzie dalszym ciągiem imprezy będzie koncert rockowego zespołu The Wheeler's Band. Zmotoryzowaną kolumnę poprowadzą radzymiński strażak z Anglii Kevin Aiston oraz historyk wojskowości Zbigniew Michalski.

Najdłuższą tradycję ma jednak półmaraton, który odbywał się już w latach 30. ubiegłego wieku. Stała trasa między Ossowem a Radzyminem ma pokazać związek tych dwóch miast z wydarzeniami Bitwy Warszawskiej. W tym roku sportowcy rozpoczynają bieg na radzymińskim placu Tadeusza Kościuszki.

Władze Radzymina, chcąc uczcić pamięć o wydarzeniach roku 1920, rozpoczęły budowę parku kulturowo-historycznego oraz ołtarza narodowego upamiętniającego miejsce bitwy. Jego częścią ma być Muzeum Bitwy Warszawskiej. Projekt zakłada stworzenie budynku mającego z lotu ptaka wygląd polskiego orła.

Program uroczystości w Radzyminie:

14.08.2009r.

Godz. 19.00
Apel Poległych i złożenie kwiatów przy pomniku Żołnierzy 28. Pułku Strzelców Kaniowskich w Wólce Radzymińskiej.

Godz. 20.15
VI Festiwal Operetkowo-Operowy na Mazowszu "Gala operetkowo-operowa" - Radzymiński Ośrodek Kultury i Sportu. W programie m.in. pieśń "Caton" z opery
"Casanova" Ludomira Różyckiego, "Wielka sława to żart" z operetki
"Baron cygański" Johanna Straussa w wykonaniu
Leszka Świdzińskiego, duet "Jakże mam ci wytłumaczyć" z operetki
"Księżniczka czardasza" Imre Kalmana w wykonaniu
Aleksandry Orłowskiej i Tomasza Raka.

15.08.2009r.

Godz. 9.00
XIX Zawody Gołębiarskie "Cud nad Wisłą" Radzymin - Łomża (start 5000 gołębi pocztowych ze stadionu RKS "Mazur" w Radzyminie).

Godz. 9.30
Start XVIII Międzynarodowego Półmaratonu Ulicznego "Cud nad Wisłą" - plac Tadeusza Kościuszki w Radzyminie.
Jak co roku także teraz Radzymin będzie gościł zawodowców i amatorów biegania z całej Polski, Europy i świata.
Bieg na trasie Radzymin - Ossów.

Godz. 10.00
XX Jubileuszowy Ogólnopolski Turniej Brydżowy "Cud nad Wisłą" im. Jacka Połulicha - Radzymiński Ośrodek
Kultury i Sportu.

Godz. 10.00
Rozpoczęcie III Wyścigu Rowerowego dla Dzieci na terenie Radzymińskiego Klubu Sportowego "Mazur" (przy ul. Wołomińskiej 3). Wyścig rozegrany będzie w trzech kategoriach:
- rocznik 2000 i młodsi,
- rocznik 1999 i młodsi,
- rocznik 1997 i młodsi.

Godz. 10.30
Program artystyczny dla dzieci pt. "Legiony to …" (wojskowe piosenki, konkursy, zabawy i gry) - plac Tadeusza Kościuszki w Radzyminie.

Godz. 12.00
Honorowy start VIII Zlotu Motocyklowego "MotoCud" - plac Tadeusza Kościuszki w Radzyminie. Kolumnę poprowadzą Kevin Aiston i Zbigniew Michalski.
11-12 - zbiórka na rynku "pod dębem", zapisy uczestników (wpisowe: 20 zł), rozdanie znaczków i koszulek. 12 - przejazd z rynku na cmentarz poległych, złożenie wieńca od motocyklistów.
Ok. 12.30 - wyjazd w trasę Nieporęt - Struga - Sulejówek - Ossów - Radzymin (100 km).

Godz. 13.00
Koncert Warszawskiej Kapeli Podwórkowej.

Godz. 15.00
Uroczysty Apel i złożenie kwiatów przy pomniku Wincentego Witosa w Radzyminie.

Godz. 15.30
Meta VIII Zlotu Motocyklowego "MotoCud" - plac Tadeusza Kościuszki w Radzyminie.
Pokaz jazdy motocyklowej w wykonaniu mistrza Polski Rafała Pasierbka.

Godz. 17.00
Rozwiązanie Zlotu, wyjazd z Radzymina kolumną, przejazd do hotelu Mark w Strudze - jadło, picie i zabawa przy muzyce rockowej (koncert zespołu The Wheeler's Band), konkursy motocyklowe co najmniej do zmierzchu.

Godz. 17.00
Uroczysta msza święta i Apel Poległych na Cmentarzu Żołnierzy Polskich 1920 roku w Radzyminie.

Godz. 20.00
Koncert góralskiego zespołu Turnioki - plac Tadeusza Kościuszki w Radzyminie.

Godz. 21.45
Pokaz sztucznych ogni.

Godz. 22.00
Koncert zespołu muzycznego Feniks.

Ossów

O miejscu, w którym Polacy stawili bohaterski opór bolszewickim najeźdźcom, i niezwykle popularnej rekonstrukcji tamtych walk pisze Andrzej Rejnson.

Ossów, jedna z wielu wsi w Polsce. I jedna z niewielu o takim znaczeniu historycznym dla Polski. To tutaj, 21 km od centrum Warszawy, 14 sierpnia 1920 r. miała miejsce jedna z najważniejszych dla Polski i Europy bitew. Oddziały polskie miały za zadanie odpierać ataki bolszewików do czasu, gdy znad Wieprza nadejdzie marszałek Józef Piłsudski.

Udało się. Żołnierze z kilku pułków, wsparci artylerią i dwoma pociągami pancernymi, zatrzymali nacierających bolszewików. Bitwa, w której wzięło udział wielu młodych ludzi, stała się jedną z najsłynniejszych w Polsce. Dlatego gmina Wołomin co roku organizuje pokazy szarży ułańskiej czy zawody jeździeckie. Najważniejszym punktem obchodów jest jednak barwna i wyjątkowa inscenizacja, która przyciąga tłumy z całej Polski.

Tak będzie również w tym roku. W niedzielę 16 sierpnia o godz. 13 na polu pod wsią odbędzie się rekonstrukcja wydarzeń sprzed 89 lat. Weźmie w niej udział aż 150 statystów, w tym 70 wcieli się w rolę bolszewików. Jak zapowiadają organizatorzy, będą szarże na koniach, widowiskowe efekty pirotechniczne, nie zabraknie również walk wręcz. Zobaczymy też, jak zrezygnowani żołnierze po namowie księdza Skorupki (krzyż poświęcony jego pamięci znajduje się na polu bitwy - w miejscu, gdzie zginął ) wracają do walki, żeby stawić czoło najeźdźcy.

Wszystko to odbędzie się na stuhektarowym terenie. To tutaj, w ramach programu "Ossów Wrota Bitwy Warszawskiej 1920", powstał już park kulturowy. W przyszłości jego centralnym punktem ma być centrum informacyjno-edukacyjne z muzeum. Autorem koncepcji budowli jest architekt Mirosław Nizio. Zaproponował, że trzon jego projektu będą stanowiły trzy podłużne budynki umieszczone w miejscu, z którego trzy pułki - 36., 33. i 221. - ruszyły do walki z bolszewikami. Rozgałęziać mają się tak, że utworzą literę V: symbol zwycięstwa Polaków nad bolszewickim najeźdźcą. Elewacja ma być wykonana z miedzi patynowanej nawiązującej do mundurów wojska polskiego, a na dachu powstanie gigantyczny taras, z którego będzie można podziwiać pole walk.

Centrum informacyjno-edukacyjne ma być w pełni multimedialne. Znajdą się tam szyby holograficzne, a nawet mapy dotykowe. W środku dostępne będą również kopie bądź też oryginały militarnych eksponatów z 1920 r. We wnękach budynku znajdą swoje miejsce również drogocenne dokumenty opisujące wydarzenia sprzed 89 lat.

Odbywać mają się tam również lekcje poświęcone bitwie. - Chcemy, żeby budynek powstał najpóźniej do 2020 r., czyli w stulecie bitwy pod Ossowem - zapewnia Andrzej Ptaszyński z urzędu gminy Wołomin. - Szacujemy, że cała inwestycja będzie kosztowała ok. 60 mln zł - dodaje.

Program obchodów w Ossowie:

14 sierpnia (Ossów)

Godz. 17.30 - XI Indywidualne Zawody Militariów o Szablę Starosty Wołomińskiego
Pokaz sprawności jeździeckich na koniach. Zawodnicy będą musieli zbić pozorniki lancą, pokonać tor przeszkód i uderzyć celnie w sztucznych przeciwników szablą - wszystko w galopie.

Godz. 21.30 - Uroczysty Apel Poległych
Złożenie wieńców przez harcerzy i kawalerzystów pod krzyżem upamiętniającym śmierć ks. Ignacego Skorupki.

15 sierpnia (Ossów)

Godz. 10 - uroczystości przy krzyżu ks. Skorupki

Godz. 11 - uroczysta msza św. w kaplicy na cmentarzu poległych
Celebrację poprowadzi jego ekscelencja ks. arcybiskup Henryk Hoser.

Godz. 13 - otwarcie X Mistrzostw Polski Formacji Kawaleryjskich o Puchar Ministra Obrony Narodowej
W czasie zawodów zobaczymy przegląd umundurowania, zadbanie o konia, rzut granatem do celu oraz musztrę kawaleryjską. Finał 16 sierpnia o godz. 12.

Godz. 15 - amatorskie zawody hippiczne w skokach przez przeszkody

Godz. 14-21 - festyn
W programie m.in. recital pieśni niepodległościowych, gry i zabawy dla dzieci. Występ zespołu Zdroda Band.

16 sierpnia (Ossów)

Godz. 12.30 - szarża ułańska

Godz. 13 - widowisko plenerowe
V rekonstrukcja Bitwy Warszawskiej 1920 r.

16 sierpnia (Wołomin)

Godz. 15 - letni festyn miejski
W programie białostocki teatr Conieco, Kabaret Skeczów Męczących i koncert zespołu Killing Stone. O godz. 20.30 wystąpi gwiazda wieczoru Andrzej "Piasek" Piaseczny.

Inne ważne miejsca wzdłuż frontu

Powinniśmy pamiętać, że Bitwa Warszawska to nie jedno starcie i nie tylko w okolicach Warszawy, lecz setki potyczek na całej linii ponad 400-kilometrowego frontu - pisze Michał Radecki

O Bitwie Warszawskiej 1920 r. ostatnio co raz rzadziej mówi się "Cud nad Wisłą". Uznano bowiem, że termin ten podważa zdolności naszych dowódców i bohaterstwo żołnierzy poległych w tej wojnie.

Z drugiej strony, jeżeli mówimy Bitwa Warszawska, łatwo zapomnieć, że toczyła się ona na dużej przestrzeni i była tak naprawdę serią mniejszych i większych starć i potyczek. Walki, które wspólnie określa się jako "Cud nad Wisłą", toczyły się na linii frontu rozciągniętej na długości ponad 400 km, od Brodnicy na północy, aż po Garwolin na południu.

Chociaż miejsca te są mniej znane i brak dla nich miejsca w podręcznikach historycznych, jednak miały kluczowe znaczenie dla powodzenia całej operacji. Czy była to ofensywa nad Wkrą, bohaterska obrona mostów na Wiśle we Włocławku, bój osłonowy pod Sarnową Górą czy kawaleryjska potyczka pod Płońskiem, dopiero wszystkie te elementy razem złożyły się na ostateczne zwycięstwo nad armią sowiecką i wszystkie są równie istotne.

Aby to sobie uświadomić, warto wybrać się, czy to rowerem, czy samochodem na wycieczkę proponowanym przez "Polskę" szlakiem "Cudu nad Wisłą". Po drodze możemy nie tylko obejrzeć pomniki na polach bitew i potyczek, cmentarze poległych i wziąć udział w uroczystościach, ale również podziwiać piękne polskie krajobrazy: od lasów w pobliżu Nieporętu po malownicze Pojezierze Brodnickie.

Odwiedź mniej znane, choć nie mniej ważne miejsca potyczke podczas "Cudu Nad Wisłą" w 1920 r.

1 - Brodnica
18.08 W obchodach bitwy pod Brodnicą, zaplanowanych na godz. 17, weźmie udział orkiestra 4. Brodnickiego Pułku Chemicznego, która przemaszeruje z rynku głównego do Lasku Miejskiego, w którym znajduje się cmentarz wojskowy i pomnik--kaplica poświęcony poległym w bitwie. Uroczystości obejmują apel poległych, salwę honorową i złożenie kwiatów pod pomnikiem.

2 - Włocławek
19.08 Jak co roku, o godzinie 19.00 parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku organizuje uroczystość pod pomnikiem Obrońców Wisły.

3 - Płock
16.08 Trzydniowe obchody obrony Płocka zaczynają się o godz. 16 koncertem "A to Polska właśnie" w Amfiteatrze
17.08 Capstrzyk na Kopcu Harcerzy
18.0 Od godz. 10 uroczystości pod pomnikiem Wł. Broniewskiego - złożenie kwiatów. Ok. godz. 16.30 na cmentarzu Garnizonowym wystąpienia, apel poległych i wspólna modlitwa.

4 - Płońsk
15.08 W Płońsku 1. Pułk Szwoleżerów odniósł znaczące zwycięstwo. Z tej okazji w koś-ciele św. Michała Archanioła zostanie odprawiona msza święta, następnie przemarsz na cmentarz, gdzie odbędzie się uroczyste złożenie wieńców, wystąpienia gospodarzy i gości.

5 - Sarnowa Góra
16.08 W tej miejscowości miała miejsce ważna bitwa osłonowa dla kontruderzenia polskiego. Pod pomnikiem poległych zostanie odprawiona msza polowa, odbędzie się apel poległych i oddana zostanie salwa honorowa.

6 - Nasielsk
15.08 Aby upamiętnić bitwę nad Wkrą, odbędą się skromne obchody na cmentarzu: krótka uroczystość obejmująca przemówienia, złożenie kwiatów na grobie poległych, a następnie przemarsz do kościoła pw. św. Wojciecha na mszę św. w intencji Ojczyzny.

7 - Borkowo
22.08 Obchody bitwy nad Wkrą koło pomnika Poległych za Ojczyznę, organizowane przez gminę Nasielsk, rozpoczną się o godz. 16.30 i będą obejmować koncert Orkiestry z Sochocina, mszę polową z homilią, apel poległych, defiladę wojskową i inscenizację walk nad Wkrą.

8 - Jabłonna
15.08 Na godz. 15 zaplanowano zebranie uczestników pod pomnikiem Wincentego Witosa na ul. Modlińskiej 102, gdzie odbędą się wspólna modlitwa, przemówienia okolicznościowe oraz złożenie kwiatów. Następnie odbędzie się poczęstunek dla uczestników na placu za Domem Ogrodnika.

9 - Nieporęt
14.08 Pierwszy dzień obchodów odbędzie się w Wólce Radzymińskiej, gdzie o godz. 19.15 odbędzie się msza święta, apel poległych i złożenie kwiatów pod pomnikiem 28. Pułku Strzelców Kaniowskich. Będzie można się pokrzepić wojskową grochówką.
15.08 W samo południe w Stanisławowie I odbędzie się msza święta w kościele pw. NMP Wspomożycielki Wiernych, a następnie złożenie kwiatów pod tablicą poległych za Ojczyznę. Kwiaty zostaną później złożone również w samym Nieporęcie (na placu Wolności i na Grobie Nieznanego Żołnierza) oraz przy pomniku legionistów Józefa Piłsudskiego w Białobrzegach.

10 - Mińsk Mazowiecki
15.08 Odbędzie się "Kolarskie Kryterium Uliczne im. Feliksa Rawskiego". Start i meta na ul. Konstytucji 3 Maja 1. W trakcie imprezy zaplanowano atrakcje muzyczno-taneczne oraz rundę honorową z udziałem VIP-ów.
17.08 Wspólne obchody rocznicy Bitwy Warszawskiej i dziewiątej rocznicy Koronacji obrazu Matki Boskiej Hallerowskiej. Obchody zaczynają się o godz. 18, mszą świętą w kościele pw. Najświętszej Marii Panny. Po mszy uroczystości odbędą się pod pomnikiem niepodległości. W planie apel poległych, salwa honorowa i okolicznościowe przemówienia. Ok. godz. 20 pod Miejskim Domem Kultury (ul. Warszawska 173) odbędzie się koncert Miejskiej Orkiestry Dętej.

11 - Garwolin
15.08 W planach obchodów jest msza święta w kościele pw. Przemienienia Pańskiego, a następnie złożenie kwiatów pod pomnikiem marszałka Józefa Piłsudskiego oraz koncert piosenki żołnierskiej.