Podlesice, Ryczów Kolonia: Zwierzęta na wypasie wyręczają ekologów

Zwierzęta przyczyniają się do ochrony muraw kserotermicznych (suchorośli) na Jurze. Program "Owca Plus", w ramach którego to się odbywa, przypadł do gustu ekologom do tego stopnia, że stada kóz i owiec otrzymujące porządek na jurajskich stokach, wkrótce mają się też pojawić na Pustyni Błędowskiej.

Stada owiec i kóz, wypasane systematycznie na wyznaczonych przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego jurajskich terenach, gdzie występują unikatowe murawy naskalne i kserotermiczne powstrzymują ich zarastanie. Dzięki kontrolowanemu wypasowi na stokach jurajskich ostańców udaje się zachować ponad 100 cennych przyrodniczo lokalnych gatunków roślin. Gdy wcześniej samosiejki wycinano mechanicznie, udawało się zachować tylko 10 takich cennych przyrodniczo gatunków. Zwierzęta wybierają bowiem do jedzenia rośliny zielone, które im smakują, a zostawiają kolorowe, suche, czyli właśnie te, które przyrodnicy chcą chronić.

- Owce i kozy z reguły omijają gatunki najcenniejsze - mówi Marcel Ślusarczyk, który z ramienia Towarzystwa Miłośników Ziemi Zawierciańskiej koordynuje program "Owca Plus" na Jurze.

Każdego roku na wycinkę samosiejek Zespół Parków pozyskiwał od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. W miejscach, gdzie do wycinki używano technik alpinistycznych koszty sięgały 10 tys. zł. Od dwóch lat te nakłady bardzo się zmniejszyły.

- Utrzymanie terenów przez wypas zwierząt jest znacznie tańsze. Do momentu kiedy nie ruszył program Owca Plus krzewy i drzewa zarastające murawy kserotermiczne wycinaliśmy za pomocą pił, siekier oraz maczet. Na ten cel pozyskiwaliśmy dodatkowe środki z Eko Funduszu oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Teraz w utrzymaniu pomagają nam owce i kozy - mówi Marek Broda, dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego.

Po udanym eksperymencie na Jurze ekolodzy chcą wykorzystać owce na innych terenach.

- W tym roku planujemy kupić 100 kóz, które będą wypasane w okolicach Pustyni Błędowskiej. Chcemy, aby odsłoniły murawy napiaszczyste, które się tam znajdują. Dodatkowo kupiliśmy 80 owiec, czyli osiem stad, które pojawiły się już terenach trzech powiatów. Do tej pory zwierzęta utrzymują, roslinność aż na 100 hektarach - podkreśla Michał Góral, zastępca dyrektora ZPKWŚ w Będzinie.

Gdyby nie systematyczny wypas zwierząt zabiegi pielęgnacyjne musiały by być powtarzane co trzy lata. Obecnie na terenie powiatu zawierciańskiego wypasane są cztery stada. Obok powiatu zawierciańskiego owce i kozy są wypasane jeszcze w powiecie myszkowskim oraz częstochowskim. Jedna owca olkuska kosztuje 1500 zł. Tańsze są kozy, które kosztują kilkaset złotych.

- Tam mamy po trzy stada. Najmniejsze z nich liczy 12 owiec olkuskich, największe ponad 100. W tym roku planujemy jeszcze utworzenie dziesięciu - wyjaśnia Marcel Ślusarczyk.

Program "Owca Plus" niesie także korzyści rolnikom biorącym w nim udział.

- Rolnicy otrzymują od nas stado owiec czy kóz za darmo i z ich posiadania mogą czerpać korzyści w postaci sera i mleka. Produkty te mogą wykorzystać tak jak chcą. Sami mogą je spożywać, bądź też sprzedawać. Mają jednak do spełnienia dwa warunki. Po pierwsze muszą wypasać zwierzęta na wyznaczonym terenie oraz utrzymać przekazane im stado przez 3 lata - zaznacza Marek Broda.