Podziwiali go August II, Chopin i Piłsudski. Pałac Saski powróci w 2018 roku?

- Naszym marzeniem jest przywrócenie reprezentacyjnej zabudowy placu Piłsudskiego, abyśmy na 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę mogli zobaczyć odbudowany pałac Saski z imponującą kolumnadą, jeden z najpiękniejszych budynków przedwojennej Warszawy, jakim był pałac Brühla oraz kamienice od strony ulicy Królewskiej - wyjaśnia Marta Szczeblewska ze Stowarzyszenia Saski 2018.

O odbudowę kultowego miejsca, zburzonego w 1944 roku, od lat zabiegają historycy, aktywiści i mieszkańcy Warszawy. Do tej pory udało się zbudować makietę pałacu Saskiego z klocków Lego, w Parku Miniatur w Warszawie pokazano pałac w skali 1:25, a w dwa lata temu stworzono wizualizację „Saski 360”, dzięki której możemy podejrzeć, jak wyglądałby historyczny obiekt we współczesnej Warszawie.

Wcześniej bo w 2008 roku, odbudowę rozpoczętą przez ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego, przerwał kryzys finansowy. Wtedy odkryto podziemne tunele, które wpisano do listy zabytków. Teraz Stowarzyszenie Saski 2018 apeluje o działanie. Chcą, żeby budynek odzyskał przedwojenny wygląd. W tej sprawie wysłali już apel do Prezydenta Andrzeja Dudy, zbierają też środki i przygotowują plany. W odbudowie mają pomóc prywatni inwestorzy. Ostateczna decyzja będzie należeć jednak do władz, które są właścicielami działki.

Źródło: Stowarzyszenie Saski 2018

Powstał w 1666 roku. Wzorowano go na podparyskim Wersalu. Piękny barokowy budynek zaprojektował włoski architekt Giovanni Battista Gisleni. Miało być to miejsce dla arystokratycznych elit. Rzeczywiście, zaraz po oddaniu do użytku pałac Saski stał się wizytówką Warszawy. Szczególnie przypadł do gustu władcy - Augustowi II Mocnemu - który przeniósł tam rezydencję królewską.

W kolejnych latach pałac zmieniał właścicieli. Prusy, Rosja i Polska decydowały o przeznaczeniu budynku w czasach rozbiorów. Zawsze znajdowały się w nim ważne instytucje: rezydencje magnatów, liceum czy dowództwo wojska carskiego. Co ciekawe, w 1810 roku zamieszkała tam rodzina Chopinów, z młodym Fryderykiem. Nie tylko wybitny pianista był oczarowany wyglądem pałacu Saskiego.

Miejsce to szczególnie upodobał sobie marszałek Piłsudski, który w 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości, ulokował tu siedzibę Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od tego czasu pod gabinetem marszałka odbywały się wielkie defilady wojskowe. W latach 30. w pałacu mieściło się Biuro Szyfrów. To właśnie w tym miejscu, w 1932 roku kryptolog Marian Rejewski rozszyfrował Enigmę - niemiecką maszynę szyfrującą.

Wojsko, które od wielu lat było związane z pałacem Saskim, stało się powodem dla którego piękny budynek został w spektakularny sposób wysadzony. W czasie II wojny światowej Niemcy przenieśli tu kwaterę główną sił nazistowskich w Warszawie. Gdy po upadku Powstania Warszawskiego w grudniu 1944 uciekali ze stolicy, wysadzili cały budynek, by zniszczyć tajne dokumenty. Po wojnie podjęto decyzję o nieodbudowywaniu pałacu. Pamiątką po tym miejscu został jedynie Grób Nieznanego Żołnierza. Teraz jest szansa, że jedno z ulubionych miejsc przedwojennej Warszawy powróci.

Źródło: domena publiczna

Jeśli jesteś zainteresowany patronatem naszemiasto.pl – napisz pod adres [email protected]
Jeśli chciałbyś zrobić projekt niestandardowy z naszemiasto.pl – napisz pod adres [email protected]