Stare Powązki: Największa polska nekropolia [foto]

Powierzchnia Starych Powązek porównywalna jest z państwem Watykan, ilość pochowanych szacuje się na ok. 1 milion (choć może ich być więcej), jest tu ok. 18 tys. zabytkowych kaplic i grobowców, z czego ok. tysiąc kwalifikuje się do remontu.

Cyfry robią wrażenie; a zaczynało się tak niepozornie...

W 1790 roku cmentarz miał zaledwie dwa hektary, nie miał dostępu do wody, a groby umieszczano bez jakiegokolwiek planu.

Wszystko zmieniło się w połowie XIX wieku, gdy pod odpowiednim zarządem stały się Powązki cmentarzem elitarnym.

Spacerując cmentarnymi alejkami dostrzeżmy piękno architektury grobowców, typowej dla klasycyzmu, romantyzmu i neoklasycyzmu i secesji.

Wędrując, warto pamiętać o dobrodzieju Starych Powązek, pierwszym kwestarzu na rzecz nekropolii, Jerzym Waldorffie, który spoczywa w alei Katakumbowej (Zdjęcie nr 18).

	Najbardziej klasycznym przykładem nagrobka jest sarkofag. Zgodnie z duchem neolkasycyzmu dekoracja jest dość skromna, ale znacząca. Elementy zdobnicze nobilitują pochowanego w sarkofagu Alexandro Graysnera. (Zdjęcie nr 2 w galerii poniżej)

Klasycystyczny nagrobek słupowy to pionowy blok zbliżony do kwadratu. Jego zwieńczenie stanowi urna. Nagrobki klasycystyczne i neoklasycystyczne unikały znaku krzyża. Ideałem była sztuka antyczna, a krzyż nie był jej elementem. (Zdjęcie nr 7)

Nagrobki kolumnowe to też dziedzictwo antyku. Bardzo rzadko kolumna pojawia się w całości; zwykle jest ułamana lub ścięta, co symbolizuje przerwane życie. (Zdjęcie nr 13)

Romantyczne nagrobki miały przypominac mogiły powstańcze z 1863 roku. Kamienna baza, prosty krzyż, kotwica lub oplatający grób bluszcz były stałymi elementami zdobniczymi. (Zdjęcie nr 1)

Nagrobek Ludwika Błeszczyńskiego powstał w połowie XIX wieku. Wzorowany był prawdoodobnie na nagrobku z Pere Lachaise Nadano mu charakter neogotycki, a zachwyt znawców wzbudzają ostrołukowo zamknięte prześwity. (Zdjęcie nr 8)

To potężne mauzoleum rodziny Leopolda Kronenberga jest też dowodem majętności rodu warszawskiego finansisty. Projektantem budowli był Artur Goebel. Niemal całą fasadę zajmuja drzwi do kaplicy. To na nich uważny wobserwator dostrzeże herb Strugi, nadany Kronenbergom przez Rosjan.(Zdjęcie nr 11)

To grób z 1900r., z marmurową postacia Lusi Raciborowskiej, zmarłej w wieku lat 18. Dziewczyna odsuwa wieko trumny i unosi sie ku niebu - to scena nawiązująca do średniowiecznych obrazów, ale rzeźba sięga do innych wzorów. Przywieziono ja z Mediolanu, z pracowni Donato Barcaglia, który identyczną wykonał wcześniej na mediolańskim cmentarzu. (Zdjęcie nr 5)

Apoteoza życia i losu ludzkiego oraz dobrodziejstwa pracy i nauki zdobi grobowiec Juliana Frageta. Zmarły w 1906 roku właściciel fabryki platerów został uwieczniony na grobowcu. Ściana symbolizuje bramę wiodącą do podziemi; w centrum pojawia się anioł śmierci. Z jego lewej strony stoją uczniowie Frageta, z prawej zakonnica. Dziecko w kołysce, mężczyzna i przygarbiony starzec o rysach Frageta symbolizują trzy etapy ludzkiego życia. (Zdjęcie nr 4)

Katakumby powstały już w 1792 roku, a zaprojketował je sam Domeniko Merlini. Klikaset metrow długości, siedem kondygnacji komór - tu spoczywają obok siebie twórca - Domeniko Merlini i ... Czesław Niemen. I wiele innych osób. ( Zdjęcie nr 18)

	Na tyłach katakumb ciągnie się Aleja Zasłużonych. Zapoczątkował ją grób Władysława Reymonta, zmarły w 1925 roku. ( Zdjęcie nr 16)