Stypendia

Koszty studiowania z roku na rok rosną. Spora część studentów może liczyć na pomoc rodziców czy bliskich krewnych. Jednak są i tacy, którzy przed 1 października zastanawiają się skąd zdobyć chociaż część pieniędzy na studia. Nie trzeba daleko szukać, bowiem istnieje szansa, by zarobić na własnej wiedzy i otrzymać stypendium za dobre wyniki w nauce.

Można także finansowo odciążyć rodzinę i ubiegać się o socjalną pomoc stypendialną. Ustawa z dnia 27 lipca 2005r. (Prawo o szkolnictwie wyższym. - Dz.U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365) zrównuje w prawach i obowiązkach dotyczących pomocy stypendialnej wyższe szkolnictwo publiczne i prywatne. Regulując część zasad przyznawania pomocy finansowej dla studentów, ustawa pozostawia pewien margines swobody umożliwiający uczelniom elastyczne gospodarowanie własnymi środkami i tworzenie z programu stypendialnego swój atut marketingowy na konkurencyjnym rynku.

Najogólniej stypendia można podzielić na dwie główne grupy: naukowe i socjalne. Pierwsze jest przyznawane studentom wykazującym się szczególnymi uzdolnieniami i osiągnięciami w danym przedmiocie (olimpiady, osiągnięcia w dziedzinach artystycznych) oraz dla studentów uzyskujących wysokie średnie oceny w poprzednim semestrze. Drugie natomiast – dla studentów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Szczegółowy ich podział określony ustawą jest następujący:

Studenci mają prawo do stypendium:
• socjalnego,
• mieszkaniowego,
• na wyżywienie,
• specjalnego dla osób niepełnosprawnych,
• za wyniki w nauce,
• za wyniki w sporcie,
• ministra za osiągnięcia w nauce,
• ministra za wybitne osiągnięcia sportowe
Oprócz tego studiującym przysługuje również zapomoga.

Za wyniki w nauce
Stypendium za wyniki w nauce przyznawane jest przez uczelnię po spełnieniu przez studenta ustalonych kryteriów. Zwykle jest to zaliczenie obu sesji w roku w wyznaczonych terminach i uzyskanie wymaganej średniej ocen z całego roku akademickiego. Z reguły student nie musi składać wniosku o stypendium za wyniki w nauce, choć wewnętrzny regulamin uczelni może stanowić inaczej.

Stypendium za wyniki w nauce zwykle jest tym wyższe, im lepsze są to wyniki. Zależy też od liczby studentów, którym należy się stypendium i kwoty, jaką dysponuje uczelnia. Istnieje również osobna pula fundowana z budżetu ministra edukacji, z której wypłacane są stypendia ministerialne dla najzdolniejszych spośród zdolnych.

• Uczelnie, których studenci otrzymali stypendia ministra za osiągnięcia w nauce: Akademia Polonijna w Częstochowie

Zamiejscowi mają mieszkaniowe
Stypendium mieszkaniowe to nowość. Przysługuje znajdującemu się w trudnej sytuacji materialnej studentowi studiów stacjonarnych, który mieszka w akademiku lub w wynajętym pokoju. Przyznawane jest wyłącznie studentom zamiejscowym. Każdy student starający się o to stypendium musi udokumentować wysokość dochodów przypadających na jedną osobę w rodzinie, tak samo jak w przypadku ubiegania się o stypendium socjalne. Szczegółowe zasady przydzielania stypendium mieszkaniowego oraz jego wysokość każda uczelnia ustala samodzielnie.

Niepełnosprawny ma prawo
Student niepełnosprawny ma prawo do stypendium. Konieczne jest orzeczenie o niepełnosprawności.

Kiedy zapomoga
Może otrzymać ją student, który znalazł się w trudnej sytuacji materialnej na skutek zdarzenia losowego, takiego jak śmierć lub nagła choroba kogoś bliskiego albo utrata mienia w pożarze, powodzi bądź w wyniku grabieży. Wysokość zapomogi ustalają uczelnie. Zapomogę można otrzymać najwyżej dwa razy w roku akademickim.

Ratunek w trudnej sytuacji
Stypendium socjalne przysługuje studentowi znajdującemu się w trudnej sytuacji materialnej. Podstawą do przyznania stypendium jest średni dochód miesięczny netto na osobę w rodzinie. Kwotę ustala uczelnia, ale nie może to być kwota niższa niż 316 zł i wyższa niż 569 zł netto.

Sportsmeni też dostają
Wysokość i kryteria przyznawania stypendium za wyniki w sporcie zawiera regulamin obowiązujący w uczelni. Najważniejsze kryterium to zdobycie medalu na Akademickich Mistrzostwach Szkół Wyższych. Warunkiem wypłacania stypendium za wyniki w sporcie jest zaliczenie kolejnego semestru. Podobnie jak w przypadku stypendiów naukowych, również stypendia sportowe mogą być fundowane przez ministerstwo dla wyróżniających się studentów.
• Uczelnie, których studenci otrzymali stypendia ministra za wybitne osiągnięcia sportowe: Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. Karola Goduli w Chorzowie

Unia daje najwyżej 250 zł
Stypendia z funduszy Unii Europejskiej służą wyrównaniu szans edukacyjnych. Należą się studentowi mieszkającemu na stałe na wsi, w mieście do 20 tys. mieszkańców, w zdegradowanej dzielnicy miasta albo na obszarze poprzemysłowym lub powojskowym objętym lokalnym programem rewitalizacji. Pierwszeństwo w przyznaniu stypendium unijnego mają studenci znajdujący się w najtrudniejszej sytuacji materialnej. Wysokość stypendium to najwyżej 250 zł miesięcznie. Wnioski należy składać do poniedziałku w starostwie lub wskazanej przez starostę placówce.

Warto wiedzieć
• Stypendia studenckie przyznawane są na rok akademicki.
• Średni dochód na osobę w rodzinie oblicza się na podstawie dochodów uzyskanych w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku o stypendium. Teraz trzeba udokumentować dochody z roku 2006.

• Studentowi, który po ukończeniu studiów kontynuuje naukę na innym kierunku, nie przysługują stypendia socjalne, mieszkaniowe i na wyżywienie. Nie dotyczy to kontynuowania nauki na studiach magisterskich po studiach pierwszego stopnia.
• Łączna wysokość stypendiów: socjalnego, za wyniki w nauce lub sporcie, mieszkaniowego i na wyżywienie nie może przekraczać 90 proc. najniższego wynagrodzenia zasadniczego asystenta w poprzednim miesiącu.

Kto może się starać o stypendia szkolne i zasiłki?
• uczniowie szkół publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych dla młodzieży i dla dorosłych – nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia
• słuchacze kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych i kolegiów pracowników służb społecznych – nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia
• wychowankowie publicznych i niepublicznych ośrodków dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim do czasu ukończenia nauki
• uczniowie szkół niepublicznych nie posiadających uprawnień szkół publicznych dla młodzieży i dorosłych do czasu ukończenia nauki – czyli 18 lat.
• słuchacze niepublicznych kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych – nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Pobierz:Prawo o szkolnictwie wyższym. - Dz.U. z 2005 r

Większość szkół wyższych, zwłaszcza uczelni prywatnych, równolegle do programów stypendialnych określonych przez prawo (finansowanych przez MEiN) realizuje własne projekty, których zadaniem jest pomoc najzdolniejszym oraz najuboższym studentom. Pomoc taka może być czysto finansowa, bądź to w postaci zwolnienia z części lub całości opłat, bądź jako doraźne przekazy pieniężne.

Niekiedy stypendia mają formę celową, i przeznaczone są na refundowanie kosztów nauki, takich jak wyżywienie, zakwaterowanie, dojazd lub podręczniki. Pomoc taką przyznaje między innymi Wyższa Szkoła Lingwistyczna w Częstochowie. Niektóre uczelnie praktykują zniżki dla określonych grup, na przykład studiujących małżeństw bądź członków samorządu studenckiego (np. WSEiA w Bytomiu czy GWSP w Mysłowicach).

Pomoc dla uczniów w ramach stypendiów specjalnych realizowana jest w większości z zasobów własnych uczelni, w części programów partycypują jednak fundacje i organizacje ponaduczelniane, a nawet ogólnoeuropejskie. Często do pomocy dokładają się lokalne samorządy (np. miasto Częstochowa realizuje program stypendialny „Wszyscy równi” a gmina Tychy funduje stypendia socjalne, zapomogi oraz stypendia naukowe i sportowe dla studentów WSZiNS w Tychach), niekiedy prywatne firmy i sponsorzy.

Kryteria przyznawania stypendiów specjalnych są zależne od polityki danej uczelni. Stypendia naukowe przysługujące najzdolniejszym uczniom zwykle trafiają do kilkunastu najlepszych lub grupy studentów, których średnia przekracza wyznaczony próg. Często można się spotkać ze specjalnymi stypendiami socjalnymi, wypłacanymi osobom, które z jakichś względów nie mogły otrzymać zwykłego stypendium socjalnego regulowanego przez prawo, a ich sytuacja skłania uczelnię do jego przyznania.

Najpopularniejszą formą stypendiów specjalnych są tzw. Stypendia Rektora. Przyznają je na Śląsku między innymi Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania oraz Wyższa Szkoła Administracji z Bielska-Białej. Niekiedy o stypendium specjalne ubiegać się mogą młodzi ludzie którzy dopiero wybierają się na studia. Ciekawą inicjatywą skierowaną do nich jest
Stypendium Naukowe Fundacji Izabeli i Adama Małyszów „Wystarczy Chcieć”. Każdy, kto trenuje dowolną dyscyplinę sportu (nawet amatorsko) mógł w bieżącym roku ubiegać się o stypendia naukowe przyznawane przez tą Fundację w postaci indeksów na wyższe uczelnie. W programie tym uczestniczą między innymi Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna Mysłowice i Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu.

Uczelnie przygotowały również duże zniżki albo całkowite zwolnienia z opłaty czesnego dla najzdolniejszych maturzystów. Wyznacznikiem są tu oceny na świadectwie dojrzałości (np. Wyższa Szkoła Bankowa z Chorzowa w ramach programu VIS - „Studiuj za darmo” zwalnia z opłat czesnego w pierwszym semestrze studiów a Wyższa Szkoła Biznesu z Dąbrowy Górniczej obniża czesne od 50% do 100%) bądź też udział w olimpiadach przedmiotowych (np. PJWSTK w Bytomiu obniża o 50% czesne laureatom olimpiad z matematyki, informatyki oraz fizyki).