Szczepionka przeciw pneumokokom

Jak bronić się przed zakażeniami dolnych dróg oddechowych? Oprócz własnego systemu odpornościowego, pomogą nam szczepienia przeciwko bakteriom, które najczęściej powodują zapalenia płuc i często zaostrzenia POChP, czyli pneumokokom.

Pneumokok to potoczna nazwa chorobotwórczej bakterii Streptococcus pneumoniae. Na infekcje pneumokokowe szczególnie groźne są dla osób powyżej 65. roku życia i dzieci do 5 lat. Pneumokoki, powodując zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych, mogą prowadzić do zapalenia płuc, posocznicy czy też groźnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Leczenie tych chorób jest niestety coraz trudniejsze z uwagi na narastającą oporność pneumokoków na antybiotyki. W tej sytuacji jedną z najbardziej skutecznych metod walki z pneumokokami są szczepienia. - Najbardziej narażone na zakażenia pneumokokowe są niemowlęta i małe dzieci do 2 roku życia oraz dzieci starsze, często leczone na inne choroby przy użyciu antybiotyków oraz te, które przebyły zapalenie ucha środkowego, a także wszystkie dzieci uczęszczające do żłobków i przedszkoli - wyjaśnia prof. Ewa Bernatowska, kierownik Kliniki Immunologii w Centrum Zdrowia Dziecka.

Podstępna bakteria

Pneumokoki zwykle występują w nosie i gardle zdrowych dorosłych i dzieci. Szczególnie u małych dzieci bardzo łatwo dochodzi do zasiedlenia (nosicielstwa) śluzówki nosa i gardła pneumokokami, ponieważ dzieci mają niedojrzały układ odpornościowy i nie produkują wystarczającej ilości przeciwciał odpornościowych przeciw temu typowi bakterii. Bakteria jest groźna, gdyż łatwo się rozprzestrzenia - wystarczy kichnięcie czy kaszel, aby nosiciel przekazał bakterię innej osobie. Chociaż nie u wszystkich osób, u których stwierdza się obecność pneumokoków dochodzi do zachorowania, każdy, u kogo doszło do zasiedlenia górnych dróg oddechowych (czyli stał się nosicielem), potencjalnie może zakażać innych drogą kropelkową.

Grupy ryzyka zakażeń

W grupie największego ryzyka zakażeń pneumokokowych znajdują się:

osoby powyżej 65. roku życia

chorzy na cukrzycę

wszystkie niemowlęta i dzieci do 2 roku życia (mała odporność),

dzieci starsze (2- 5 lat), które przebywają w żłobkach, przedszkolach, domach dziecka (łatwość rozprzestrzeniania się), w ciągu poprzednich 3 miesięcy co najmniej raz leczone były przy użyciu antybiotyków, przebyły w ciągu minionych 3 miesięcy zapalenie ucha środkowego, mieszkają w domach, w których pali się papierosy (ekspozycja na dym), były zakażone niektórymi wirusami (przede wszystkim wirusem grypy),

wszystkie osoby powyżej 2 roku życia ze współistniejącymi chorobami takimi jak: przewlekłe choroby serca, płuc, wątroby i nerek, choroba alkoholowa, osłabienie odporności, brak śledziony, choroby nowotworowe.

Chorobowe żniwo

Pneumokoki są jedną z najgroźniejszych i najczęstszych przyczyn zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Wywołują także inne inwazyjne zakażenia - zapalenie płuc, bakteriemię (zakażenie krwi), posocznicę (sepsę) oraz zakażenia nieinwazyjne - zapalenie ucha u niemowląt i zapalenie zatok u dzieci starszych. Badania wykazują, że pneumokoki są odpowiedzialne za 85 proc. przypadków posocznic, 66 proc. zapaleń płuc oraz 50 proc. zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci poniżej piątego roku życia.

W 2000 roku pojawiła się na świecie szczepionka skoniugowana, która trwale pobudza układ odpornościowy i przyczynia się do redukcji nosicielstwa pneumokoków w jamie nosowo-gardłowej. W Polsce szczepienie przeciwko chorobom powodowanym przez pneumokoki znajduje się w kalendarzu szczepień zalecanych.