Zabytki, Warszawa. Historyczny zespół budowlany Saskiej Kępy wpisany do rejestru

Jeśli jesteś zainteresowany patronatem naszemiasto.pl – napisz pod adres [email protected]
Jeśli chciałbyś zrobić projekt niestandardowy z naszemiasto.pl – napisz pod adres [email protected]

Saska Kępa jako dzielnica mieszkaniowa stała się atrakcyjna dzięki wybudowaniu mostu Poniatowskiego w latach 1905-1913, a także dzięki bliskiej odległości od centrum Warszawy, do której oficjalnie została przyłączona w 1916 roku razem z innymi podmiejskimi miejscowościami. Saska Kępa stała się miejscem, w którym swoje mieszkania mieli przedstawiciele elity urzędniczej i wolnych zawodów.

Układ urbanistyczny zastosowany na Saskiej Kępie nie był rozwiązaniem zaskakującym, choć nawiązywał do nowoczesnej urbanistyki m.in. przez rozluźnienie zabudowy, a także dużą ilość zieleni, z której do tej pory zresztą słynie. Zagospodarowując teren Saskiej Kępy, nie myślano o infrastrukturze publicznej - budowano raczej na zamówienie, dominowały prywatne inicjatywy.

O tym, jak będzie wyglądała zabudowa Saskiej Kępy, zadecydował szkic wstępny planu regulacyjnego m.st. Warszawy (1916) opracowany pod kierunkiem Tadeusza Tołowińskiego. Miała się ona stać dzielnicą mieszkaniową, z przewagą domów willowych i jednorodzinnych.

Najstarszym elementem zabudowy Saskiej Kępy jest Kolonia Łaskiego, która charakteryzuje się jednorodnym wyrazem architektonicznym. Zlokalizowano ją w obrębie ul. Obrońców, Katowickiej i Dąbrowieckiej. To niewielkie osiedle domów szeregowych było połączeniem architektury zachodnioeuropejskich miast-ogrodów z dworem polskim. Wybudowane zostało w 1926 roku.

Przeciwieństwem Kolonii Łaskiego, jest Kolonia Bułanowa przy ul. Krynicznej, Zwycięzców i Genewskiej, a także zabudowa przy ul. Zakopiańskiej, których cechą charakterystyczną był brak jednolitości i chaos często wynikające z amatorskich planów właścicieli posesji.

Pierwsze zmiany zachodzą dopiero w latach 30. XX wieku, kiedy odchodzi się od zabudowy historyzującej do tej bardziej funkcjonalnej. Za jej najlepszy przykład uważa się trzysegmentowy dom rodziny Lachertów przy ul. Katowickiej 9/11/11A. Z kolei druga połowa lat 30. to silne wpływy nowoczesnego klasycyzmu. Doskonałym przykładem jest była monumentalna willa Andrzeja Zalewskiego przy ul. Rzymskiej 13/17 zaprojektowana przez Bohdana Pniewskiego, która uległa zniszczeniu w czasie wojny.

Wiele z budynków (42) składających się na urbanistykę Saskiej Kępy, została wpisana do rejestru zabytków województwa mazowieckiego już w latach 70.

Czytaj też: Kamienica przy ulicy Waliców, "świadek Powstania", idzie na sprzedaż. Co dalej?