Największe centrum chopinowskie na świecie pod opieką ministerstwa kultury

Narodowy Instytut Fryderyka Chopina w Warszawie (mieszczący się w Centrum Chopinowskim przy ul. Tamka) został powołany do życia w 2001 roku i znajduje się pod bezpośrednim nadzorem oraz opieką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Instytut realizuje zadania związane z ochroną spuścizny Fryderyka Chopina, a warto przypomnieć, że działalność tę zapoczątkowała w 1899 roku Sekcja im. Fryderyka Chopina przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, przekształcona w 1934 roku w Instytut Fryderyka Chopina, którego nazwę – aktualną do dziś – zmieniono w 1950 roku na Towarzystwo im. Fryderyka Chopina.

Instytut podejmuje wiele przedsięwzięć związanych z promocją dorobku Fryderyka Chopina, wśród których perłą jest organizowany corocznie międzynarodowy festiwal „Chopin i jego Europa”, pod dyrekcją artystyczną Stanisława Leszczyńskiego, zastępcy dyrektora Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina. Wydarzenie wydatnie wspierane jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – budżet tegorocznej, 19. edycji Festiwalu wyniósł 6 mln zł, z czego 5 mln zł stanowiła dotacja MKiDN.

„Od 2016 roku na Festiwal przekazaliśmy łącznie ponad 32 mln zł, a on przecież bazuje także na innych pracach i działaniach, które są realizowane przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina” – podkreślał prof. Piotr Gliński, otwierając w sierpniu to wyjątkowe wydarzenie. – „Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od kilku lat inwestuje także w odkrywanie na nowo autorów XIX-wiecznych. Trzeba było odszukać, wydać, opracować i nagrać to mniej znane dziedzictwo. W prace nad tym wielkim obszarem polskiej kultury wcześniej inwestowano niewiele. Aktualnie Festiwal może korzystać między innymi z projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”. Stale obecna jest na nim również twórczość Stanisława Moniuszki”.

Międzynarodowy festiwal „Chopin i jego Europa” jest obecnie jednym z najważniejszych i najlepiej rozpoznawalnych festiwali w Polsce, podczas którego występują stałe gwiazdy, takie jak Martha Argerich, Maria Joăo Pires, Nelson Goerner, Janusz Olejniczak, Philippe Herreweghe, Orchestre des Champs Elysées – i wiele innych, prezentującego ponadto twórczość Chopina w znakomitych wykonaniach i bogatych kontekstach. W tym roku byli to, m.in. Ivo Pogorelic, Piotr Anderszewski, Bruce Liu, Dang Thai Son, Vadym Kholodenko, Kate Liu, Lukas Geniusas, Alena Baevej, Chouchane Siranossian, Anne Sofie von Otter.

Na tym jednak nie koniec. W październiku odbędzie się 2. edycja Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych, niecodziennego wydarzenia również wspieranego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„Konkurs opiera się na współpracy z Festiwalem „Chopin i jego Europa”. To połączenie dwóch

projektów daje wartość estetyczną, która będzie widoczna w programie tegorocznego Festiwalu” – wyjaśniał szef resortu kultury prof. Piotr Gliński.

Koncert inauguracyjny Konkursu odbędzie się 5 października w Sali Koncertowej Filharmonii Narodowej. Wykonawcami, grającymi na fortepianach historycznych, będą: Tomasz Ritter, Bruce Liu i Naruhiko Kawaguchi oraz Orkiestra i Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej. W programie wydarzenia znalazł się utwór „Bridging Realms” Daia Fujikury, skomponowany specjalnie właśnie na inaugurację 2. Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych.

W centrum działań Instytutu jest, rzecz jasna, muzyka i z nią związane są plany rozwoju instytucji.

Instytut co pięć lat organizuje także Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Wydaje serie wyjątkowych płyt CD i DVD, na których zarejestrowane są między innymi interpretacje Chopinowskiej muzyki na instrumentach dawnych i współczesnych. W dorobku instytucji jest również organizacja co najmniej raz do roku międzynarodowych konferencji i sympozjów muzykologicznych, publikacja rozwijanych stale serii książek naukowych oraz popularnonaukowych i szczególnie ważny, zakrojony na wiele dziesięcioleci, projekt wydania faksymiliów wszystkich zachowanych rękopisów muzycznych Chopina.

Częścią Instytutu jest usytuowane w Zamku Ostrogskich w Warszawie Muzeum Fryderyka Chopina, które gromadzi największą na świecie kolekcję chopinaliów – pamiątek związanych z życiem i twórczością kompozytora – która liczy ponad 7500 obiektów. Kolekcja zawiera rękopisy muzyczne, wydania dzieł Chopina, jego korespondencję, ikonografię historyczną i współczesną, drogocenne przedmioty osobiste, a także dokumenty związane z biografistyką, komentarzami krytycznymi do utworów i szeroko pojętą recepcją osoby i twórczości kompozytora. W roku 1999 część kolekcji Muzeum Chopina została wpisana na listę UNESCO „Memory of the World”, na której znajdują się obiekty wymagające szczególnej ochrony ze względu na ich unikatową wartość kulturową. Do szczególnie zasłużonych donatorów Muzeum należy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Oddziałem Muzeum jest Dom Urodzenia Fryderyka Chopina i Park w Żelazowej Woli. Można tu obejrzeć ekspozycję stałą, którą stanowi aranżacja wnętrz skromnego XIX-wiecznego dworku, odtwarzająca atmosferę domu rodzinnego kompozytora, oraz ekspozycję biograficzną poświęconą Fryderykowi Chopinowi. W Żelazowej Woli regularnie odbywają się recitale chopinowskie, czasowe wystawy, wykłady, spektakle.

Instytut prowadzi poza tym działalność edukacyjną poprzez lekcje muzealne, Akademię Chopinowską, wydarzenia edukacyjno-artystyczne (takie jak Międzynarodowy Dzień Dziecka w Żelazowej Woli), cykle wykładów dla dorosłych na ekspozycji Muzeum czy cykl koncertów „Młode Talenty”.

„Ta instytucja stale się rozwija, a jej najważniejszą wartością jest wysoki poziom, który przyciąga widownię i edukuje ją poprzez kulturę, między innymi przy pomocy takich wydarzeń, jak wspomniany Festiwal”– podkreśla prof. Piotr Gliński.

Między 25 listopada a 3 grudnia Instytut zaprosi na 52. edycję Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, która odbędzie się na Uniwersytecie Muzycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Do Konkursu mogą przystąpić pianiści urodzeni w latach 1993–2007. Przedsięwzięcie jest trzyetapowe. Dwa pierwsze etapy to recitale solowe, w finale pianiści wykonają wybrany spośród wskazanych w regulaminie koncert fortepianowy z towarzyszeniem orkiestry Sinfonii Iuventus.

Dyrektorem Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina jest dr Artur Szklener, powołany ponownie na to stanowisko na siedmioletnią kadencję, która rozpoczęła się 1 stycznia, przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego.

Artur Szklener jest z wykształcenia muzykologiem (ukończył studia muzykologiczne w Uniwersytecie Jagiellońskim) i menedżerem kultury. Z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina w Warszawie związany jest od 2001 roku, początkowo jako pracownik merytoryczny, następnie koordynator programu naukowego, zaś od 2009 do 2012 roku jako zastępca dyrektora ds. nauki i wydawnictw. 1 maja 2012 roku objął w Instytucie stanowisko dyrektora. Kolejna kadencja pełna jest ambitnych zamierzeń.