Pogrzeb Niezłomnych, Warszawa. Żołnierze pochowani na Powązkach

Źródło: Agencja Informacyjna Polska Press

- Długo trzeba było czekać, ponad 60 lat, aby można było ich pożegnać w ten najbardziej oczywisty i ludzki sposób, jakim jest pogrzeb i złożenie do grobu - powiedziała podczas uroczystości pogrzebowych na warszawskich Powązkach Ewa Kopacz. Premier wzięła udział w złożeniu do grobów 35 bohaterów walczących o wolną Polskę, którzy zostali zamordowani przez komunistyczne władze w więzieniu na Mokotowie. - Mamy wobec nich wielki dług wdzięczności. Wiemy też, że bez ich ofiary nie moglibyśmy się cieszyć wolnością, którą odzyskaliśmy przed ćwierćwieczem - powiedziała Kopacz.

W uroczystościach, podczas których odsłonięto panteon-mauzoleum, wzięli również udział m. in. wicepremier Tomasz Siemoniak, minister kultury Małgorzata Omilanowska, wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski, prezes IPN Łukasz Kamiński, wiceprezydent Warszawy Jarosław Jóźwiak.

W trakcie wydarzenia minister Wojciech Kolarski odczytał list Andrzeja Dudy skierowany do uczestników uroczystości. Prezydent, który w tym czasie znajdował się na sesji Zgromadzenia Narodowego ONZ w USA, w swojej wypowiedzi pisemnej podkreślił, że miejsce pogrzebu - czyli powązkowska łączka - jest “jednym z najbardziej wymownych symboli III RP". “Ale łączka jest również symbolem zaniedbań ostatniego 25-lecia. Zbyt długo bliscy ofiar, ale i my Polacy, musieliśmy czekać na godne upamiętnienie naszych bohaterów” - napisał w liście prezydent i podkreślił, że nie jest to jeszcze koniec poszukiwań szczątków. "Uważam za rzecz najwyższej wagi, by prace ekshumacyjne zostały dokończone, a wszyscy odnalezieni, zidentyfikowani i godnie pochowani" czytamy w liście.

Wcześniej premier wzięła udział w polowej mszy świętej, która odbyła się na warszawskim placu marszałka Piłsudskiego. Trumny ze szczątkami ofiar zostały wystawione obok ołtarza, a pięć z nich udekorowano wstęgami Virtuti Militari. – Chociaż stracili życie, ostatecznie wygrali walkę ze złem i niepamięcią – mówił biskup polowy Wojska Polskiego gen. bryg. Józef Guzdek, który przewodniczył żałobnej mszy.

Powązkowska łączka jest obiektem licznych kontrowersji – związanych z przedłużającymi się poszukiwaniami szczątków pomordowanych żołnierzy, formą ich upamiętnienia w postaci Panteonu – kolumbarium. Część rodzin nie zgodziła się, by w mauzoleum spoczęły szczątki ich bliskich. Niektóre zaapelowały do prezydenta Andrzeja Dudy, by zbojkotował zaplanowane na 27 września uroczystości. Obecnie część rodzin ofiar, skupionych wokół Fundacji Łączka Tadeusza Płużańskiego, uważa, że wyznaczenie terminu uroczystego pogrzebu na 27 września zamyka drogę do godnego upamiętnienia tych bohaterów, których nie udało się odnaleźć.

– Pamiętajmy, że inicjatywa upamiętnienia żołnierzy w etapach wyszła od samych rodzin. Część z nich, a są to często osoby w podeszłym wieku, czeka na pochówek swoich bliskich już od trzech lat – powiedział prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński w rozmowie z dziennikarzem Agencji Informacyjnej Polska Press.

– Warto zwrócić uwagę również na głos Zofii Pileckiej-Optułowicz, córki rotmistrza Witolda Pileckiego, którego szczątków wciąż poszukujemy. Solidaryzuje się ona z rodzinami czekającymi na pochówek i uważa, że powinien się odbyć właśnie 27 września – zaznaczył szef IPN.

Jak zapowiedział IPN, poszukiwania Żołnierzy Wyklętych-Niezłomnych prowadzone we współpracy z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa i Ministerstwem Sprawiedliwości będą kontynuowane, apelując jednocześnie do krewnych ofiar komunistycznego terroru o zgłaszanie się i udostępnianie materiału DNA, co w przyszłości umożliwi dalsze identyfikacje kolejnych ekshumowanych.