Sensacyjne odkrycie na Mazowszu. Geolodzy natrafili na ślady dinozaurów. "To najlepiej zachowane tropy z opisanych dotychczas w Polsce"

Latem 2021 roku na płytach dolnojurajskich piaskowców w kamieniołomie w Borkowicach koło miasta Przysucha na Mazowszu odkryto liczne perfekcyjnie zachowane tropy dinozaurów drapieżnych i roślinożernych. Jak poinformowano podczas poniedziałkowej konferencji, znalezisko jakością zachowania dorównuje najlepszym znanym odkryciom z Grenlandii, Ameryki Północnej, Afryki Południowej czy Chin.

Do niedawna wydawało się, że w Polsce nie ma większych szans na spektakularne odkrycia nowych stanowisk paleontologicznych z pozostałościami po jurajskich dinozaurach. Odkrycia z tego roku zmieniły to przekonanie - czytamy na stronie Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego.

Sensacyjnego odkrycia dokonali geolog z Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) prof. dr hab. Grzegorz Pieńkowski oraz dr Grzegorz Niedźwiedzki z Uniwersytetu w Uppsali.

Na stronie PIG-PIB czytamy, że znaczna część wydobytych okazów ukazuje trójwymiarowe naturalne odlewy stóp dinozaurów, na których utrwalone są z niezwykłymi detalami cechy anatomiczne oraz odciski łuskowatej skóry ich twórców.

Aby taki stan zachowania był możliwy, musiała nastąpić w krótkim czasie bardzo szczególna sekwencja wydarzeń: ustąpienie z tego obszaru wód laguny, odsłonięcie ilastego dna, wejście dinozaurów na wciąż plastyczny (ale niezbyt grząski) grunt, wyschnięcie podłoża i utrwalenie tropów (na co dowodem są szczeliny z wysychania przecinające niektóre tropy), ponowne szybkie zalanie obszaru i równie szybkie przykrycie powierzchni przez sedymentację ławicy piasku nasuwającej się bariery - przez co ślady zostały utrwalone jako naturalne odlewy - wyjaśnia prof. dr hab. Grzegorz Pieńkowski z PIG-PIB.

Warto podkreślić, że w Borkowicach natrafiono nie tylko na tropy dinozaurów. Prawdziwie ekscytujące było również odkrycie w tym stanowisku ich kości zachowanych w formie pustek czy odlewów w piaskowcach, położonych ponad warstwą z tropami. Jak informuje PIG-PIB, są to wyjątkowo cenne okazy i stanowią kluczowe dopełnienie wiedzy o różnorodności borkowickiego świata dinozaurów. Wśród fragmentów kości zostały znalezione także szczątki innych zwierząt lądowych, jak również szczątki ryb.

Zdaniem odkrywców fauna dinozaurów z Borkowic należy do jednej z najbogatszych odnotowanych w osadach dolnojurajskich na świecie.

W śladach pozostawionych przez dinozaury można odczytać ich zachowanie i zwyczaje. I tak w Borkowicach mamy ślady pozostawione przez dinozaury biegnące, płynące, odpoczywające i siedzące na błotnistym osadzie oraz wiele enigmatycznych biogenicznych struktur, zapewne związanych z różnorodnymi aktywnościami życiowymi bytujących tam dinozaurów (np. ślady żerowania czy grzebania w osadzie). Znaleziska tropów wskazują na wyjątkowo złożony zespół faunistyczny zamieszkujący ten obszar - podkreśla dr Grzegorz Niedźwiedzki.

Znaleziska tropów wskazują na złożony zespół faunistyczny dinozaurów zamieszkujący ten obszar około 200 milionów lat temu. Największe dotychczas zarejestrowane w Borkowicach ślady dinozaurów drapieżnych osiągają prawie 40 cm długości. Borkowice to prawdziwy skamieniały skarbiec, stanowisko pod każdym względem wyjątkowe, a dla naukowców to wyjątkowa okazja na lepsze poznanie wczesnej ewolucji dinozaurów - czytamy na stronie Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego.

PIG-PIB informuje, że do tej pory w Borkowicach udało się zabezpieczyć kilkaset tropów dinozaurów, reprezentujących co najmniej siedem różnych gatunków tych zwierząt. Naukowcy podkreślają, że perspektywy poszukiwawcze są daleko bardziej obiecujące. - Liczba cennych obiektów, które przed dokonaniem odkrycia znalazły się w hałdach jest nieporównanie większa. Do ich wydobycia (waga bloków wynosi średnio kilkaset kilogramów, niektóre są kilkutonowe) konieczny będzie ciężki sprzęt i znaczne środki finansowe - czytamy na stronie PIG-PIB.

Stanowisko jest obecnie obszarem badań geologicznych, sedymentologicznych i paleontologicznych. Trwają także procedury administracyjne mające na celu ustanowienie stanowiska dokumentacyjnego i objęcie go ochroną. Koordynatorem obecnie prowadzonych i planowanych prac jest Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, a uczestniczą w nich także naukowcy i specjaliści od skanowania 3D z Polski i Szwecji - informują naukowcy.

Geolodzy podkreślają, że te nieliczne znalezione powierzchnie z tropami reprezentują najwyższe walory nie tylko naukowe, ale także wystawienniczo-muzealne. - Ze względu na bezcenne znaleziska paleontologiczne, wspomniana odkrywka powinna zostać wyłączona z projektu rekultywacji w kierunku rolniczym i leśnym i tymczasowo zabezpieczona. W przyszłości powinno powstać tu geostanowisko / rezerwat geologiczny oraz muzeum / centrum edukacyjne prezentujące odkryte tropy, kości oraz środowisko, w jakim żyły dinozaury - twierdzą naukowcy.

Prace w lipcu, wrześniu i październiku 2021 r. były prowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie Głównego Geologa Kraju i zostały sfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wspomagane przez grant naukowy Swedish Research Council.