To było jedno z najważniejszych wydarzeń Powstania Warszawskiego. Dziś obchody 79. rocznicy zdobycia PAST-y

Rano, o godzinie 10:00, złożono kwiaty przy tzw. Małej Paście (potoczna nazwa posesji Urzędu Telefonów Miejscowych Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej) przy ul. Pięknej 19. Następnie o 11:00 odbyła się msza święta w intencji płk. Henryka Leliwy–Roycewicza, dowódcy batalionu „Kiliński” i jego żołnierzy (Kościół Wszystkich Świętych, pl. Grzybowski 3/5). A o 12:15 miały miejsce uroczystości przed tablicą upamiętniającą powstańców warszawskich poległych w zdobyciu budynku PAST-y (ul. Zielna 39).

Zacięte walki o budynek przy ul. Zielnej 39 trwały niemal od początku powstania warszawskiego. W gmachu PAST-y (Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej) znajdowała się nowoczesna centrala telefoniczna, dlatego obiekt miał strategiczne znaczenia dla niemieckiego okupanta. W budynku zainstalowano specjalną „gorącą linię” Warszawa- Berlin, stąd łączono bezpośrednio rozmowy z dowództwem frontu wschodniego. PAST-a był też centrum łączności telefonicznej całego Generalnego Gubernatorstwa. W czasie wojny budynek był strzeżony przez posterunki Niemców, którzy dodatkowo wybudowali przy wejściu betonowy bunkier. Śródmiejski wieżowiec służył również wojskom okupanta jako punkt strzelniczy.

Walki o odbicie PAST-y trwały od 2 sierpnia 1944 roku. Powstańcze oddziały kilkukrotnie szturmowały budynek – ostatecznie gmach został zdobyty przez batalion „Kiliński” pod dowództwem rotmistrza Henryka Leliwy-Roycewicza przy wsparciu innych grup szturmowych AK. Po zwycięskiej akcji na szczycie budynku wywieszono biało-czerwoną flagę. Gmach PAST-y pozostał w polskich rękach do końca powstania – dzięki zdobyciu obiektu powstańcy m.in. uzyskali łączność między dzielnicami miasta. Odbicie PAST-y miało dla walczących oddziałów również duże znaczenie psychologiczne i było zachętą do dalszego oporu wobec Niemców. Budynek PAST-y to dziś serce powstańczej tradycji. Przy wejściu znajduje się 17 tablic nawiązujących do powstania warszawskiego. Ten 50-metrowy przedwojenny wieżowiec wciąż góruje nad okolicą.