23 stycznia zmarł w Warszawie Ryszard Kapuściński

Dla czytelników mojego pokolenia Ryszard Kapuściński to ktoś, kto był zawsze. Starszy pan, którego książki stały na półkach w księgarni.

Urodził się 4 marca 1932 roku w Pińsku (tereny dzisiejszej Białorusi). Swoje pisarskie początki związał ze "Sztandarem Młodych", potem, po wydaleniu z pisma, pracował dla "Polityki". Swoją pierwszą wielką podróż odbył w 1956 roku. Celem był Pekin, skąd szybko jednak wrócił z uwagi na tamtejsze zamieszki polityczne. Przez kolejne lata pisał krajowe reportaże, którymi zdobywał sobie coraz większą popularność. To właśnie takie teksty złożyły się na jego pierwszą książkę - wydany w roku 1962 "Busz po polsku. Historie przygodne". W tym czasie podjął również współpracę z Polską Agencją Prasową, która wysłała pisarza na sześć lat do Afryki – kontynentu, który okaże się dla Kapuścińskiego źródłem inspiracji, choć sam autor omal nie przepłacił ich życiem – zachorował na gruźlicę i malaryczne zapalenie opon mózgowych. Po krótkiej rehabilitacji w kraju wyruszył jednak na dalszy podbój świata: zwiedził republiki ZSRR, Bliski Wschód, jak również Amerykę Poludniową. Każda podróż pozostawiała po sobie ślad w postaci reportaży. To właśnie w tym okresie powstały dzieła takie jak: "Cesarz" i "Wojna Futbolowa" (1968 r.), pozycje, które znane są wszystkim miłośnikom książek Kapuścińskiego

Po lekkim wytchnieniu w latach osiemdziesiątych (powstal wówczas zbiór wierszy "Notes", 1986), nadeszła ostatnia dekada XX wieku, a wraz z nią być może najważniejsze dzieła Kapuścińskiego. Swoje przeżycia z podróży po republikach ZSSR, a także porównanie ówczesnej ich sytuacji z obecną, zawarł w książce "Imperium" (1993), z której poza analizą zmian, jakie zaszły przez dziesięciolecia, wyłania się obraz krajów ciekawych, barwnych i bogatych kulturowo, takich jak Gruzja czy Kirgizja. Tytułowe Imperium poraża również grozą, odkrywając przed czytelnikiem obrazy głodu na Ukrainie czy dalekiej Kołymy. Echem fascynacji afrykańskich jest książka "Heban", wydana w roku 1998 oraz album "Z Afryki" (2000), zawierający liczne zdjęcia dokumentujące pobyt pisarza na Czarnym Lądzie. Przez szereg lat powstają również kolejne tomy serii "Lapidarium", czyli zbiory refleksji pisarza.

Kapuściński wydawał swe dzieła praktycznie do końca. "Autoportret reportera" (2003), "Podróże z Herodotem" (2004), a także wydany w ubiegłym roku zbiór wykładów autora, zatytułowany "Ten Inny", którego swoistym bohaterem jest człowiek spoza kręgu cywilizacji europejskiej, to plon pracy pisarskiej bądź edytorskiej ostatnich lat życia pisarza.

Ryszard Kapuściński pozostawił nam tysiące stron pasjonującej lektury. Jak nikt inny potrafił wkładać fascynującą opowieść w ramy regularnego reportażu. To dzięki jego talentowi i odwadze w konfrontacji z zupełnie obcymi, często odległymi od znanej nam cywilizacji kulturami możemy dziś przenieść się do realiów Afryki, gdzie wielogodzinne oczekiwanie na autobus nikogo nie dziwi i nie drażni ("Heban"), czy potowarzyszyć autorowi w spacerze po Kremlu ("Imprerium"). Mimo, iż Kapuściński nie doczekał się Nobla, ma wśród swoich rodaków tysiące wiernych czytelników. Dziękujemy, Panie Ryszardzie!