Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie królewska i coraz nowocześniejsza

Główna siedziba uczelni (Wydziały Malarstwa i Grafiki) znajduje się w Pałacu Czapskich przy Krakowskim Przedmieściu 5. Wydział Rzeźby – przy Wybrzeżu Kościuszkowskim 37, Sztuki Mediów i Projektowania Graficznego przy ul. Spokojnej 15, zaś Wzornictwa i Architektury Wnętrz przy ul. Myśliwieckiej 8. Wszędzie tam w ostatnich latach widać zmiany i prace modernizacyjne.

Zacznijmy od Pałacu Czapskich. Zgodnie z decyzją ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego z 2017 r. projekt przebudowy pałacu otrzymał dofinansowanie ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Całkowity koszt przeprowadzonych w ramach projektu „Akademia Otwarta – przebudowa i renowacja Pałacu Czapskich Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na potrzeby działalności kulturalnej i edukacji artystycznej” prac rewitalizacyjnych wyniósł ponad 26 mln 430 tys. zł, w tym dofinansowanie z UE – ponad 17 mln 288 tys. zł.

Warto dodać, że to największa inwestycja uczelni od 2014 r., gdy przy Wybrzeżu Kościuszkowskim oddano nowy gmach Wydziału Rzeźby, Wydziału Sztuki Mediów i Scenografii, Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki. Wkomponowanie budynku w historyczną zabudowę kosztowało 60 mln zł.

Nowy obiekt łączy się tam dziś z zabytkowym gmachem z początków XX w. (wzniesiony został w latach 1911-1914 według projektu Alfonsa Graviera ze środków fundacji Kierbedziów) na całej wysokości w zachodniej części działki, jak również poprzez hall na niskim parterze. Pomiędzy nowym i starym budynkiem zaprojektowano dziedziniec, który, rozszerzając się w stronę ulicy, pozwoli wyeksponować północną fasadę już istniejącego, zabytkowego gmachu.

Dlaczego właściwie zabrano się za przebudowywanie Pałacu Czapskich? Celem nadrzędnym rewitalizacji pałacu i jego dziedzińca było przeobrażenie go w „ogólnodostępne, nowoczesne centrum prestiżowych wydarzeń kulturalnych i naukowych: wystaw, warsztatów czy konferencji, związanych z działalnością ASP”.

Ale autorzy projektu pomyśleli także o poprawie dostępności instytucji dla odwiedzających ją gości. Wiąże się to z planem udostępnienia dla zwiedzających zbiorów Muzeum ASP, a w dalszej perspektywie stworzeniem kampusu akademicko-artystycznego, otwartego dla mieszkańców Warszawy i całego regionu Mazowsza.

Zakres robót objął więc wyposażenie pałacu, przebudowę ogrodu wewnętrznego oraz dziedzińca od strony Krakowskiego Przedmieścia, dostosowanie obiektów ASP do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a także montaż wind w budynkach Wydziałów Malarstwa i Grafiki.

Uroczysta inauguracja działalności Pałacu Czapskich po przebudowie odbyła się 11 czerwca 2021 r. – Proszę przyjąć podziękowania dla Departamentu Funduszy i Spraw Europejskich oraz całego Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Przekazuję najwyższe wyrazy uznania i wdzięczności dla Pana premiera prof. Piotra Glińskiego. (…) To głównie dzięki zaangażowaniu i profesjonalizmowi wszystkich pracowników ministerstwa możemy dzisiaj cieszyć się tym wspólnym dziełem – mówił wówczas rektor ASP prof. Błażej Ostoja Lniski. Goście uroczystości mieli okazję zwiedzić pałac i przedpremierowo zapoznać się z wystawami 27. edycji Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie, którego oficjalne otwarcie odbyło się następnego dnia – 12 czerwca 2021 r., inaugurując tym samym działalność kulturalną Pałacu Czapskich.

Przespacerujmy się teraz na ul. Myśliwiecką, do Wydziału Wzornictwa i Architektury Wnętrz, gdzie obecność ekip remontowych też nie jest niczym niecodziennym. 19 stycznia 2022 r. w siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nastąpiło uroczyste podpisanie umowy o dofinansowanie projektu „Termomodernizacja budynku Akademii Sztuk Pięknych przy ul. Myśliwieckiej 8 w Warszawie”.

Na czym polegają podobne prace? Z dokumentacji wynika, że na termomodernizacji zabytkowego kompleksu budynków, czego efektem będzie zmniejszenie zużycia nieodnawialnej energii pierwotnej i ograniczenie emisji CO2. Zakres prac to m.in. wymiana okien i drzwi na energooszczędne, osuszenie, izolacja przeciwwodna i docieplenie w piwnicy ścian i podłóg, modernizacja instalacji wodociągowej, wymiana węzła cieplnego, wymiana źródeł światła na LED, montaż instalacji fotowoltaicznej oraz instalacja systemu zarządzania energią BMS i liczników energii.

Dzięki realizacji inwestycji na Myśliwieckiej znacząco poprawi się bezpieczeństwo pracy oraz standard prowadzenia zajęć i zatrzymana zostanie postępująca degradacja tego cennego dokumentu rozwoju stołecznego budownictwa z okresu dwudziestolecia międzywojennego, w szczególności w zachodniej części budynku usytuowanej na skarpie.

W kolejnym etapie, dofinansowanym ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, planowany jest m.in. remont elewacji oraz odwodnienie dachów, izolacja ścian wewnętrznych oraz wymiana tynków na sufitach i ścianach piwnic. Koszt szacowany jest docelowo na 11 mln zł.

Opisywane prace mieszczą się w opracowanej „Strategii rozwoju ASP w Warszawie w zakresie modernizacji obiektów”, dofinansowanej ze środków MKiDN. Odnotowane są w niej nie tylko kompleksowa przebudowa Pałacu Czapskich, remont gmachu przy Myśliwieckiej, ale też zainicjowanie prac projektowych w zakresie przebudowy budynku Wydziału Sztuki Mediów przy ul. Spokojnej 15.

Wydział mieści się w zrewitalizowanym budynku (prace przeprowadzono w latach 2008-2009), który był kiedyś częścią Miejskich Zakładów Sanitarnych. Zabytkowe budynki, zbudowane w stylu neogotyckim z elementami neomanieryzmu niderlandzkiego, posiadają wysokiej klasy dekoracje w formie detali ceglanych i kamiennych.

Wspomnijmy jeszcze o innej, symbolicznej zmianie. 25 kwietnia 2023 r. Senat Akademii Sztuk Pięknych wydał Uchwałę nr 17, w której czytamy: „Senat Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pozytywnie opiniuje wniosek pana rektora prof. Błażeja Ostoja Lniskiego o zmianę nazwy uczelni z Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie na Królewska Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie”.

Zgodnie z obowiązującym prawem zmiana nazwy uczelni dokonywana jest w drodze ustawy, co oznacza, że w pierwszej kolejności uchwała została przekazana do ministra kultury i dziedzictwa narodowego, który jest uprawniony do nadania dalszego biegu sprawie. Co dalej? W pierwszej kolejności będzie prowadzony proces legislacyjny na etapie rządowym, następnie – w przypadku jego pozytywnego zakończenia – rozpocznie się etap sejmowy. Potem ustawa o zmianie nazwy uczelni trafi do podpisu prezydenta RP.