Budynek Empiku zabytkiem. Charakterystyczna kamienica na rogu Nowego Światu została wpisana do rejestru

Wpisałem do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynek położony przy ul. Nowy Świat 15/17 w Warszawie, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe - poinformował Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków prof. dr hab. Jakub Lewicki.

Budynek Empik powstał w latach 1948 - 1951 według projektu Zygmunta Stępińskiego i Mieczysława Kuźmy na miejscu dwóch kamienic zniszczonych w czasie II wojny światowej. Początkowo tymczasowo umieszczono tam Naczelną Radę Odbudowy Warszawy, potem budynek wykorzystywany był przez Związek Zawodowy Pracowników Kultury i Sztuki, ostatecznie stał się siedzibą Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki. Na parterze zaaranżowano kawiarnię z księgarnią, na piętrze czytelnię z wypożyczalnią czasopism oraz salę odczytową. Wnętrza zaprojektowano z rozmachem zdobiąc je sztukateriami oraz freskami ukazującymi nową Warszawę.

Pod koniec lat 50. XX w. nieruchomość przekazano pod zarząd Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa - Książka - Ruch". W latach 60. XX w. powrócono do pomysłu wykonania dekoracji artystycznej na ścianie łącznika związanej z historią miasta i budynku. Mozaikę autorstwa Władysława Zycha, wykonano po jego śmierci przy udziale Wandy Zych i Jędrzeja Krysińskiego.

Budynek przy ul. Nowy Świat 15/17 cechuje się istotnymi walorami artystycznymi. Pomimo iż nieruchomość zaprojektowano jako jedną funkcjonalną całość, zachowano odrębność stylistyczną przedwojennych części budynku, pozwalającą odczytać historyczne podziały hipoteczne - podkreśla MWKZ.

I wyjaśnia: Część narożna stanowi wartościowy przykład realizacji w duchu socrealizmu, operującej stonowanym repertuarem elementów klasycznych porządków architektonicznych. Prostotę i surowość prostopadłościennej bryły dopełniono detalem architektonicznym w postaci profilowanych gzymsów, medalionów z płaskorzeźbionymi popiersiami, ryflowanych płycin podokiennych, obramień drzwi i okien. (...) Skrzydło boczne nieruchomości, od strony ul. Nowy Świat, zaprojektowane zostało w formach nawiązujących do przedwojennej kamienicy nr 17. Powtórzono m.in. motywy architektonicznych gzymsu koronującego, opraw otworów okiennych oraz bonowania przyziemia, nadając kamienicy klasyczną estetykę.

Znaczną wartość artystyczną posiada również mozaika autorstwa Władysława Zycha. Jest to jedna z czołowych realizacji Władysława Zycha, którego kompozycje znalazły się w tak prestiżowych obiektach jak gmach Sejmu RP (oprawy zegarów) czy Dom Chłopa (mozaiki na elewacji). Mozaika podnosi również wartość historyczną miejsca upamiętniając zamach Gwardii Ludowej na Cafe Club z lat 1942-43.

Wartość artystyczna budynku dostrzegalna jest również w układzie i kompozycji wnętrza. Dużym otwartym przestrzeniom o charakterze kulturalno-usługowym nadano indywidualny wyraz estetyczny poprzez użycie bogatego detalu architektonicznego obejmującego sztukaterie sufitowe z klasyczną ornamentyką, wprowadzenie kolumn ze zdobionymi głowicami na parterze i piętrze, plastycznej oprawy balustrady antresoli, a także ryflowanego portalu w przejściu między pomieszczeniami na pierwszym piętrze - wymienia Lewicki.

Budynek jest również cennym dokumentem działalności projektowej czołowych architektów Biura Odbudowy Stolicy - Zygmunta Stępińskiego i Mieczysława Kuźmy. Kompleksowy projekt zabudowy dwóch narożnych posesji, scalonych nową funkcją, jest cennym przykładem połączenia w jednej nieruchomości rekonstrukcji zabudowy dawnej i stylizacji w duchu architektury socrealistycznej ze swobodną kreacją wnętrz o charakterze użytkowym i reprezentacyjnym.