Powracających na gruzy miasta czeka śmiertelne niebezpieczeństwo. Wedle szacunków, 75% powierzchni całego kraju musi zostać sprawdzone przez saperów. Zaminowane są nie tylko pola bitwy, ale także miasta i miasteczka. Szczególnie dotkliwie naziści obchodzą się z Warszawą, która miała zostać całkowicie zburzona. Mimo, iż nie uda je się wymazać stolicy Polski z mapy, okupanci pozostawiają po sobie setki tysięcy ładunków wybuchowych, granatów, min i niewypałów czekających na nieświadomych mieszkańców. Staje się oczywiste, że powrót do normalności należy rozpocząć od pozbycia się ich.
Do rozminowywania Polski ruszają 4 brygady, każda złożona z czterech batalionów.
Zobacz też: historyczne zdjęcia Warszawy sprzed stu lat
Dom sprawdzono
Z pozoru przyjazne ulice Warszawy kryją zaszyte w murach, na prograch i ulicach ładunki wybuchowe. Choć wszystko zdaje się wyglądać na gotowe do odbudowy. Bohdan Korzeniewski, krytyk i reżyser filmowy będzie wspominał tamte dni w następujący sposób:
Odetchnąłem mijając pusty bunkier przy bramie Uniwersytetu. Wszystko wyglądało tak samo, jak przed paroma dniami, kiedyśmy tu byli pod strażą żandarmów. Niemcy nie wysadzili gmachów w powietrze. Nie zdążyli wypełnić rozkazu zniszczenia. W panice odwrotu nawet Niemcom zdarzały się niedopatrzenia”
Wojskowi rozwiewają jednak początkową euforię. Sztab Rozminowywania Miasta wydaje odezwę, w której każe warszawiakom zachować ostrożność- nie zajmujcie budynków, piwnic i innych budynków, które nieoznaczonych napisem “DOM SPRAWDZONY MIN NIE MA” - czytamy w dokumencie.
Sprawa jest poważna, bo od pierwszych dni wolności do stolicy napływają mieszkańcy. W drugiej połowie stycznia 1945 roku stolica nadal płonie. Część warszawiaków nie czeka jednak na pomoc państwa i własnymi rękami odbudowuje zrujnowane domy. Mieszkają bez światła, wody, kanalizacji, ale z dachem nad głową, w swojej, wolnej Warszawie.
Ludność stolicy chce jak najprędzej wrócić do normalności. Na odbudowie zależy też nowej władzy. Jak donosi Kronika Filmowa: “Mrówcza praca dzwiga do życia parterową Warszawę”. Dlatego saperzy pracować muszą w pocie czoła. Napisów “Dom sprawdzony” przybywa z każdym dniem.
Pamiątki po okupancie
Do rozminowywania Warszawy przystępuje 2, 4 i 5 Brygada Saperów oraz 9 Batalion 1 Brygady Saperów, łącznie 4190 żołnierzy Wojska Polskiego, którzy pracują w tragicznych warunkach, na rekordowym mrozie, bez odpowiedniego zabezpieczenia medycznego, bez jedzenia i dachu nad głową. Od połowy stycznia do marca 1945 roku saperzy unieszkodliwiają 15 208 min różnego typu i niszczą 74 152 bomby lotnicze, pociski i niewybuchy. Rozminowywanie stolicy nie jest łatwe nie tylko z uwagi na tempo prac. Niemieccy saperzy zastawiają w gruzach liczne pułapki: granaty, trotyl zakamuflowany między cegłami. Jak się wkrótce ma okazać, czujność muszą zachować w każdych warunkach. “Pamiątek” po okupancie nie brakuje
Na Ursusie maskowany jest stertą ubrań, na Nowowiejskiej trotyl okupanci ukrywają tak, by wysadzić cały budynek w momencie podłączenia prądu. Przy Towarowej Niemcy granaty przyczepiają do drzwi, przy Balickiej 20 ładunek znajduje się na progu kamienicy. W innym miejscu naziści ukrywają pułapkę w butelkach wina.
Wolna Warszawa nigdy nie zapomni
Saperzy giną wpadając na niemieckie pułapki, wyciągając niewybuchy, przenosząc miny z płonącej sterty węgla Łącznie w stolicy ginie 33 żołnierzy. 28 saperów zostaje ciężko rannych i na trwale okaleczonych. - Wolna Warszawa nigdy nie zapomni tych, którzy trudem swym i krwią pierwsi rozpoczęli dzieło jej odbudowy! - Powie w swoim pamiętnym rozkazie naczelny Dowódca WP gen. broni Michał Rola Żymierski. Słowa te unieśmiertelni dopiero pomnik chwały saperów wybudowany w 1975 roku przy Wisłostradzie.
Rozminowywanie Polski trwa do 1956 roku. W jego wyniku śmierć ponosi 627 żołnierzy, a 674 zostaje rannych.
Zobaczcie też:
Filip Chajzer o MBTM
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?