GNIEZNO - Mur Berliński podzielił miasto

Kilkorgu społecznikom udało się zdobyć kawałek Muru Berlińskiego. Miał on – razem z rotundą z wypisanymi postulatami Solidarności i rzeźbami berlińskiego artysty Yoshimi Hoshimoto – stanąć w Ogrodzie Wolności przy Teatrze im. A. Fredry.

Fundacja Mury nie chciała od miasta pieniędzy, a jedynie zezwolenie na postawienie instalacji w tym miejscu. Dzięki projektowi Gniezno wpisano w sierpniowe obchody Roku Demokracji. Kilka dni temu okazało się jednak, że prezydent miasta oraz radni nie chcą Muru Berlińskiego.

Rafał Spachacz, zastępca prezydenta Gniezna, wyjaśnia, że po konsultacjach z autorytetami prezydent uważa, że lepiej, aby fragment muru się w tej instalacji nie znalazł.

– Projekt był prezentowany podczas posiedzenia komisji Rady Miasta i radni mieli podjąć decyzję w kwestii ewentualnej dzierżawy gruntu na okres powyżej 10 lat – dodaje.

Spachacz nie mówi, kto brał udział w konsultacjach z prezydentem. Senator Piotr Gruszczyński, który od początku popiera projekt, wymienia kilkoro radnych, starostę oraz metropolitę gnieźnieńskiego.
Według radnej Marii Wichniewicz, upadek Muru Berlińskiego był tylko epizodem i niesłusznie się go przedstawia jako wydarzenie symbolizujące zniszczenie żelaznej kurtyny. Jej zdaniem, taki obraz historii dyskryminuje Polskę, a przecież drogę ku wolności rozpoczął w 1979 roku Jan Paweł II w czasie pierwszej pielgrzymki do Polski, gdy właśnie w Gnieźnie upomniał się o prawa społeczeństw bloku wschodniego. Według radnej Wichniewicz, lepszym pomysłem niż fragment muru byłby orzeł – symbol Polski.

Kazimierz Kubów i Jan Kalinowski z zarządu Fundacji Mury tłumaczą, że Mur Berliński jednak jest uznawany za symbol upadku komunizmu. Chcieli przypomnieć, że to dzięki Polakom rozpoczęły się przemiany polityczne w Europie. Dodają, że nie rozumieją, dlaczego władze dyskutują o samym murze, skoro najważniejszym elementem ma być rotunda z postulatami sierpniowymi.

– Ogród Wolności byłby pigułką historii, pokazywałby dążenia narodów do wolności – mówi Jan Kalinowski. – Mur Berliński to symbol zniesienia podziałów i zjednoczenia narodów w Europie. Przy okazji byłaby to też dla miasta atrakcja turystyczna. Fragmentów muru jest niewiele, nie wiem, czy w Polsce gdziekolwiek można je zobaczyć. Ludzie, którzy przyjeżdżaliby z kraju czy z Europy, mogliby zobaczyć, jak to naprawdę wyglądało.

Przedstawiciele fundacji apelowali do prezydenta Gniezna, by pozwolił im wydzierżawić teren przy teatrze na trzy lata – taki okres nie wymaga zgody rady, więc zdążyliby zrealizować projekt przed obchodami roku demokracji. Na ponawiane kilkakrotnie od jesieni prośby dostali w końcu odpowiedź, że wniosek zostanie przedłożony radzie.

– Właściwie nie wiemy, czy będziemy mogli zrobić tę instalację, ponieważ nie dostaliśmy jednoznacznej odpowiedzi – skarży się Kalinowski. – Chcielibyśmy, żeby temu przedsięwzięciu nadać odpowiednią rangę. To nie może stać na podwórku pod Gnieznem. Chcieliśmy to zrobić w sercu historycznego miasta, gdzie tak naprawdę po raz pierwszy mówiono o zjednoczeniu Europy podczas spotkania Ottona III i Bolesława Chrobrego.

Kalinowski przyznaje, że fundacja rozpoczęła rozmowy z innymi miastami, żeby pokazać Polakom instalację z postulatami Solidarności i fragmentem muru.

– Mówiłem o tym przedsięwzięciu w Senacie. Było to przed podjęciem decyzji o obchodach Roku Demokracji i ten projekt został w nie wpisany – mówi senator Gruszczyński. – Zgłosiłem go marszałkowi Borusewiczowi także dlatego, że otrzymałem pismo prezydenta, który entuzjastycznie do tego podchodził. Jeśli pod wpływem pewnych sugestii prezydent się wycofuje, a jest to już sprawa ogólnopolska, w którą w dodatku sam się zaangażowałem, jest to sytuacja dosyć niezręczna.