Grudziądz podziemny. Gotycki dom przy ul. Wieżowej 2.

Teraz może już nie tak często, ale dawniej za najstarszy dom przy obecnym Rynku uważano „Kamienicę pod Łabędziem", Nr 20. W katalogu zabytków, wydanym w 1974 r., napisano, że pochodzi z XVI-XVII w. W latach 90 ubiegłego wieku, właściciel domu, remontując piwnicę kamienicy przy ul. Wieżowej 2, przywrócił pamięć o przypuszczalnie jednym z najstarszych w Grudziądzu murowanych budynków mieszkalnych.
Powstał on prawdopodobnie w tym samym czasie, co mury obronne przy ulicach Murowej, Pańskiej oraz Tkackiej. Może on być nawet starszy od skrzydła południowego zamku wysokiego. Upłynęło już prawie 20 lat od odkrycia tych pomieszczeń i ich udostępnienia, jednak popularyzacja tego odkrycia przez Urząd Miejski jest zerowa.
Ewenement tego obiektu polega na tym, że około 100 m na wschód od murowanego kościoła św. Mikołaja z XIII w. jest obiekt mieszkalny z tego samego okresu. Jedna ze ścian tego obiektu jest nawet grubsza od ścian kościoła. Ściany naw bocznych mają grubość ok. 1,20 m. Są zbudowane według rewolucyjnej wówczas, jak na czasy średniowiecza metody, zwanej opus emplectum. Z cegieł robiono szalunek, a do środka wlewano zaprawę wapienną i w niej topiono kamienie, gruz. W przypadku Wieżowej 2 mamy dwumetrowej grubości mur ceglany. W XIII w. cegła, wapno były bardzo drogie. Za spoiwo posłużyła tu glina. Ściany wykonano w wątku wendyjskim i gotyku polskim. W tym miejscu ciekawostka. W XX w. uważano, że budowle posiadające wątek gotyku polskiego pochodzą z XIV w. i późniejszych czasów. Przed I wojną światową jeden z niemieckich historyków sztuki i architektury przyjął, że pierwsza budowlą, gdzie zastosowano gotyk polski był kościół św. Jakuba w Toruniu, z początku XIV w.
Przed wybuchem II wojny światowej w kościele św. Mikołaja zdjęto tynk w środku kościoła. Okazało się, że jednorodna ściana prezbiterium z XIII w. od zewnątrz posiada wątek wedyjski, a od środka gotyk polski. W ten oto sposób przykład kościoła z Grudziądza obalił powszechnie obowiązującą toruńską skalę datacji zabytków w oparciu o wątek gotycki. Niestety ten oczywisty fakt nie wpłynął na urzędową zmianę datacji zabytków średniowiecznej architektury Grudziądza. Na podstawie zachowanych zabytków można napisać, że faktycznie Grudziądz jest pionierem budownictwa ceglanego na Pomorzu.
Nawet nazwa miasta ma etymologiczny związek z cegłą, jako grudą.
W obecnej piwnicy kamienicy przy ul. Wieżowej 2 warto zwrócić uwagę na liczne małe wnęki oświetleniowe, gotyckie okno od strony ul. Wieżowej. Pomieszczenie ze sklepieniem krzyżowym pochodzi ze średniowiecza. Do następnych pomieszczeń przechodzi się przez otwór przekuty dla potrzeb lokalu gastronomicznego w dawnym kominie.
Następne pomieszczenia posiadają już sklepienia z czasów nowożytnych. Tam na szczególną uwagę zasługuje średniowieczny łuk odciążający ścianę. Jest on na ścianie od strony Rynku. W Grudziądzu takie łuki można zobaczyć w spichrzach od strony Wisły, usytuowanych przy Bramie Wodnej, nr 9-11.
Kogo było stać na taki budynek mieszkalny w XIII w.? Może tu była mennica mincerza Hermana z Grudziądza, żyjącego w Grudziądzu w latach ok. 1269 do ok. 1293? To są tylko przypuszczenia. Fakt jest faktem, że ten XIII-wieczny dom nie ma precedensu w Grudziądzu, a może i nawet w regionie.
Szkoda, że nie promuje się tego obiektu i obowiązuje w literaturze regionu niepisana zasada, że przed Toruniem i Chełmnem w innych miastach nie mają prawa istnieć starsze budowle murowane, w tym szczególnie ceglane. Na dowód tego przypomnę fakt, że Miejski Konserwator Zabytków w Grudziądzu, na początku XXI w. rozesłał list protestacyjny po publikacji przewodnika po Grudziądzu przez jedną z gazet ogólnopolskich, w nakładzie 30 000 egzemplarzy na płycie CD.
Przewodnik pokazywał właśnie ten podziemny Grudziądz.