Jak futbol wyjaśnia świat

W końcu pojawiła się na rynku wydawniczym pozycja, która rzeczowo, ciekawie i co najważniejsze w przystępnym języku opowiada o sednie futbolu. Ukazuje jego piękno oraz wpływ na naszą cywilizację.

Książka Franklina Foer'a pt. "Jak futbol wyjaśnia świat, czyli nieprawdopodobna teoria globalizacji" powinna być obowiązkową lekturą każdego wiernego kibica piłki nożnej. Jednak skierowana jest nie tylko do miłośników piłkarskiego świata . Książka jest znakomitą pozycją dla każdego, kto interesuje się światem współczesnym. Nie tylko tym sportowym. Globalizacja, historia XX wieku, konflikty, problemy z jakimi spotyka się człowiek współcześnie żyjący - to wszystko znajduje się w tej książce. Bo o tym ona jest. Nie spisem nudnych faktów z historii futbolu.

Foer zabiera nas - czytelników, w zaskakującą podróż po świecie futbolu. Pokazuje zarazem, że globalizacja zamiast niszczyć lokalne kultury - jak przewidywała lewica - ożywia dawne struktury plemienne. I że zamiast przynosić triumf kapitalizmu - prognozowanego przez prawicę - wzmocniła mechanizmy korupcji. Dla współczesnego człowieka futbol jest nie tylko sportową dyscypliną. Jest również kluczem, który otwiera nam oczy na problemy współczesnego świata - ubóstwo, antysemityzm, radykalizm islamu.

– Jak można patrzeć na 22-óch idiotów biegających za jedną piłką – któż z nas nie słyszał tego wręcz legendarnego sformułowania, często używanego przez kobiety, bądź mężczyzn piłki nie kochających. Ta książka jest znakomitą ripostą na owe słowa. Pokazuje, że futbol to coś więcej niż gra. Nawet coś więcej niż gra zespołowa. To przede wszystkim styl życia. Pasja, to słowo wyjątkowo pasuje do tej znanej z prostoty gry, która dla wielu jest całym życiem.

Autor książki ukazuje w prosty sposób znaczenie futbolu. Jest ona idealnym oknem na współczesny świat ze wszystkimi dylematami, radościami i smutkami. Przywiązanie do klubów, czy też reprezentacji narodowych budzi częstokroć więcej wiary niż religie. Jak zauważa autor, w odróżnieniu od baseballu czy tenisa piłka nożna jest obarczona cieżarem długotrwałej nienawiści i historii. Jest to często walka o najwyższą stawkę. Walka, która może obalić władzę, zainicjować ruchy niepodległościowe. Na codzień nie zdajemy sobie nawet sprawy z mocy tkwiącej w tej znanej grze.

W celu zrozumienia futbolu Foer zabiera nas w podróż po całym globie. Rozpoczyna od zobrazowania znaczenia piłki nożnej w konfliktach bałkańskich. Animozje serbsko-chorwackie nakreśla z perspektywy boiska. Poznajemy jednego z bohaterów książki - Arkana, wielkiego kibica Crveny Zvezdy Belgrad. Klubu, który uosabia separatystyczne i autonomiczne dążenia Serbii.

Opowiada nam historię tworzenia chuligańskich grup, które w krótkim czasie stają się dużo bardziej brutalne od swoich brytyjskich odpowiedników. Jak na dłoni widzimy jak blisko jest od piłkarskiej trybuny, do frontu wojennego. I jak łatwo grupę chuliganów przekształcić w jedną z najbrutalniejszych organizacji paramilitarnych XX wieku. Bo tym stali się fani Crveny. Do końca wojny w Bośni i na Chorwacji "Tygrysy" Arkana uśmierciły ponad dwa tysiące kobiet, mężczyzn i dzieci. Egzekucje odbywały się w różnych formach, m.in przez podrzynanie gardła, bądź też duszenie. Dobitnie przekonujemy się jak niewiele różni futbolowe waśnie od wojny oraz jak niebezpieczny staje się futbol, gdy dorabia się do niego nadmierną, nacjonalistyczną ideologię. Widzimy również jak wielki wpływ na kształtowanie polityki może mieć piłka nożna.

W tej opowieści o wędrówce przez historię globalnego futbolu poznajemy m.in. konflikty religijne w Szkocji, przyjmowanie żydowskiej tożsamości przez Tottenham, czy też Ajax Amsterdam. Poznajemy pełnię antysemityzmu jak i pełnie dumy z bycia Żydem. Foer przedstawia jeden z największych paradoksów międzywojennych. Oto w ojczyźnie Adolfa Hitlera - Austrii - pojawił się w żydowski zespół, który legalnie działał i co ważniejsze odnosił sukcesy. Poznajemy historię Hakoah Wiedeń, dumy całego narodu żydowskiego. Ale również uzyskujemy przykłady antysemityzmu skierowanego wobec wszystkich (Ferencvaros).

W książce dwukrotnie pojawia się motyw związany z naszym krajem. Z jednego możemy być dumni, z drugiego nie. Jako synonim wolności pojawia się w tekście nazwisko Wałęsy. Natomiast przykładem rasizmu jest ... rzucanie przez polskich kibiców bananami, co utożsamiane jest tylko z Polską.

W podróży po globalizującym się świecie poznajemy szkockie zaszłości religijne, które swoje ujście znajdują w derbach Glasgow. Nie mogło również zabraknąć odniesienia do kolebki futbolu - Anglii. Autor dokładnie opisuje chuliganów Chelsea, którzy wraz z nastaniem ery Romana Abramowicza stracili tożsamość z pracowniczym klubem. Przenosimy się również do odległego Iranu, by poznać tamtejsze znaczenie futbolu, które jest kluczem do przyszłości całego Bliskiego Wschodu. Nie brakuje również wycieczki na Półwysep Apeniński, by poznać głębię i miłość Włochów do calcio. Jako wierny fan Barcy, Foer bezkrytycznie wychwala ten zespół, co jest jedynym (acz wybaczalnym) grzechem autora.

Gorąco polecam każdemu tą znakomitą pozycję! Jest to znakomita i wciągająca książka, która z pewnością zainteresuje każdego, nie tylko fana piłki nożnej.

Franklin Foer - "Jak futbol wyjaśnia świat, czy nieprawdopodobna teoria globalizacji"

format: 272 strony, oprawa miękka, format 125x195
data wyd.: 2006
wydawca: Red Horse