Jan Karol Chodkiewicz i Janusz Radziwiłł. Byli raz dwaj wodzowie...

Jan Karol Chodkiewicz
Jego oczy ujrzały świat w 1560 r. na terenie dzisiejszej Litwy. W wieku 40 lat został hetmanem wielkim litewskim, a 5 lat później, w 1605 roku – wojewodą wileńskim. Jego kunszt wojenny uwidocznił się najbardziej w czasie wojny polsko – szwedzkiej na terenie Inflant (to były lata 1600 – 1611). Jego najsłynniejsze zwycięstwo – to bitwa pod Kircholmem w 1605 r. Oprócz tego był zwycięskim wodzem w bitwach pod Kockenhausen w 1601 r., Białym Kamieniem w 1604 r., a później zajął Parnawę i Diament w 1609 r. oraz w tym samym roku rozgromił pod Salis flotę szwedzką.
W podzięce za te zwycięstwa w rodowej Kretyndze funduje kościół, w którym chciał, aby go pochowano razem z żoną. Marzenie spełniło się w połowie – w podziemiach kościoła jest pochowana żona. On zmarł daleko na południu – pod Chocimem, gdy dowodził wojskami Rzeczpospolitej w wojnie z Turcją.. Jego ciało nigdy nie trafiło do Kretyngi.
W Polsce znany jest jako wspaniały i zwycięski wódz, rozsławiający chwałę oręża polskiego. Żołnierz, który walczył o utrzymanie całości terenu ówczesnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
W miejscu jego największej bitwy (wygranej dzięki wspaniałej znajomości terenu i właściwemu wykorzystaniu najlepszych cech niespotykanej gdzie indziej formacji – husarii) stoi dziś niewielki pomnik. W pobliżu jest drugi – poświęcony Karolowi Gustawowi (dowodzącemu armią szwedzką). Stoi on prawie w tym miejscu, gdzie żołnierz szwedzki oddał swego konia królowi, aby mógł się ratować ucieczką z pola bitwy.
Obecni Litwini uczcili również wielkiego hetmana – jedna z ulic obok kościoła w Kretyndze nosi jego imię.

Janusz Radziwiłł
My znamy go głównie z „Potopu” Sienkiewicza jako zdrajcę Ojczyzny. Litwini przeciwnie – uważają go za bohatera narodowego, walczącego o niepodległą Litwę, o niepodległe państwo.
Urodził się w 1612 roku. W 1646 r. zostaje hetmanem polnym litewskim, a hetmanem wielkim litewskim – w 1654 r. Był jednym z najpotężniejszych magnatów litewskich, tzw. Królewiąt.
Zdradził Ojczyznę i króla (wg strony polskiej) i w 1655 r. (tylko rok po uzyskaniu godności hetmana wielkiego litewskiego) podpisał w rodowych Kiejdanach akt poddania się królowi szwedzkiemu, w następnie zerwał unię polsko – litewską i poddał Litwę pod skrzydła Szwecji.
Chciał Litwy wolnej od Rzeczpospolitej, Litwy wielowyznaniowej, Litwy pod rządami Radziwiłłów jako królów litewskich. Zmarł w Tykocinie, podczas oblężenia zamku przez wojska Sapiehy. Jego ciało, po wygaszeniu wszelkich niesnasek, rodzina sprowadziła do rodowych Kiejdan. Leży w krypcie kościoła obok swego przodka - „Pioruna”. Człowiek, który trząsł Polską i Litwą. Zdrajca – i bohater. Została mumia – bardzo dobrze zachowana (do obejrzenia na zdjęciach).
Manro