Komu zapasy żywności są dziś potrzebne?

W województwie śląskim, największym skupisku ludności w naszym kraju nie ma ani jednego zakładu, który na wypadek klęski żywiołowej przechowywał by w chłodniach strategiczne zapasy żywności. Najbliżej znajdują się one o 300 kilometrów od naszego regionu. W dodatku za przechowywanie tony półtusz wielkopolskie firmy inkasują każdego dnia po 7-8 złotych, co w praktyce jest niczym innym, jak dofinansowywaniem części prywatnych firm i zachwianiem równowagi w konkurencji na rynku mięsnym.

Marian Duda, znany zagłębiowski przedsiębiorca branży mięsnej, od kilku lat walczy z patologią w Agencji Rezerw Materiałowych - postkomunistycznym tworem, który ma dbać w całym kraju o gromadzenie zapasów na wypadek klęsk żywiołowych czy wojny.

Agencja Rezerw Materiałowych, formalnie podlegająca Ministerstwu Gospodarki, a faktycznie opanowana przez byłych wojskowych, od lat zajmuje się m.in. skupem zapasów mięsa i przechowywaniem go w wybranych zakładach. Tak się składa, że od lat przetargi na przechowywanie mięsa wygrywają firmy z Wielkopolski m.in. Polski Koncernem Mięsnym Duda S. A. (z firmą Mariana Dudy to tylko przypadkowa zbieżność nazwy), Łagrom Poniec czy Zakłady Mięsne Biernacki w Polinie.

- Pisałem już w tej sprawie do wszystkich świętych; premiera, ministrów, CBA, ABW - mówi Marian Duda. - Jak na razie jedyną osobą, która zareagowała na moje monity była Zyta Gilowska, w przeszłości minister finansów.

Zakład Dudy od co najmniej dwóch lat usiłuje w Agencji Rezerw Materiałowych, za niższą cenę niż firmy z Wielkopolski, ubiegać się o prawo do przechowywania mięsa. Za każdym razem jego oferty są jednak odrzucane. Do szczegółów przetargów nie można jednak dotrzeć, bo przechowywanie zapasów mięsa objęte jest tajemnicą państwową; nie można ujawnić ile mięsa przechowuje się w Polsce na wypadek wojny, ani oficjalnie dowiedzieć się w ARM, ile płaci się za jego przechowywanie.

Duda poza tym zgłosił oczywisty pomysł przechowywania mięsa nie w postaci półtusz, jak obecnie, ale gotowych wyrobów. Z tego samego rozwiązania, od wielu lat, korzystają na przykład Amerykanie. Korzyści są oczywiste; po pierwsze porcjowane wyroby zajmują mniej miejsca, a przez to są tańsze w przechowywaniu, a po drugie można dostarczyć je konsumentom.

Sprawą zajęła się zresztą renomowane Centrum im Adama Smitha. Według ekspertów tej agencji wprowadzenie mechanizmów transparentności działalności Agencji Rezerw Materiałowych spowodowałoby dla Skarbu Państwa oszczędności rzędu 15-20 procent. To mogłaby być kwota niebagatela, bo w tej chwili ARM, głównie za przechowywanie mięsa we wskazanych przez siebie zakładach płaci około pół miliarda złotych rocznie.

- W ogóle trzeba zadać pytanie o sens istnienia państwowych zapasów żywności - mówi Andrzej Sadowski z Centrum im. Adama Smitha. - Przecież w normalnej gospodarce rynkowej, a zwłaszcza w tak bogatym sektorze, jakim jest w Polsce rynek mięsny, w każdej chwili można dostarczyć na rynek brakujące dobra.

Agencja Rezerw Materiałowych nie przejmuje się jednak tymi zarzutami. Jej rzecznik Piotr Kruk przekonuje, że stan prawny nie pozwala Agencji na organizowanie jawnych przetargów. Poza tym ARM musi w tym zakresie wykonywać dyspozycje Ministerstwa Gospodarki, które toleruje ten stan prawny.

W ubiegłym roku Najwyższa Izba Kontroli kontrolowała Ministerstwo Gospodarki, w tym Agencję Rezerw Materiałowych. Najwyższa Izba Kontroli uznała, że dokonywanie przez Agencję Rezerw Materiałowych dużych, jednorazowych zakupów "może stanowić mechanizm korupcjogenny oraz stwarza realne zagrożenie niegospodarnych wydatków ze środków publicznych".