Kopernik zarzuca sieci

Do swoich działań Kopernik zaprasza nauczycieli wraz z uczniami oraz partnerów (instytucje, uczelnie, inne podmioty) na poziomie lokalnym, ogólnopolskim, europejskim. To ich liczba, różnorodność, zasoby, umiejętności, doświadczenia wynikające z różnych kontekstów i zaangażowanie są podstawą budowania połączeń opartych na wymianie wiedzy. Kopernik oferuje przestrzeń sprzyjającą dyskusji o nowoczesnej edukacji. Stanowi pomost, który łączy edukację formalną i nieformalną. Korzystając z zaufania społecznego, a jednocześnie czerpiąc z doświadczeń i najnowszych osiągnięć nauki, jako instytucja ma realny wpływ na zmianę sposobu uczenia i uczenia się w Polsce. Tworzy społeczności.

Eksperci (pracownicy) zatrudnieni w Koperniku zajmują się projektowaniem, rozbudowywaniem i wdrażaniem programów, metod i narzędzi edukacyjnych. Przy poszczególnych projektach instytucja wchodzi w koalicje i partnerstwa, współpracuje z nauczycielami, rodzicami, organizacjami pozarządowymi, środowiskami naukowymi i wyższymi uczelniami, przedsiębiorcami o innowacyjnym profilu działalności, samorządami prowadzącymi szkoły i centralnymi władzami oświatowymi. Zawsze na styku tych powiązań tworzą się „węzły wymiany”. I zawsze w centrum uwagi są nauczyciele z uczniami, edukatorzy oraz opiekunowie świetlic czy placówek wychowawczych z podopiecznymi.

Największą siecią, współtworzoną przez Kopernika w oparciu o model wytwarzania powiazań jest Program Klub Młodego Odkrywcy (KMO). Łączy ze sobą uczniów, opiekunów oraz partnerów z Polski i zagranicy. Fundamentem działania klubowiczów jest wspólne poznawanie realnego świata, w bezpośrednim kontakcie z badanymi zjawiskami, obiektami z zastosowaniem metody badawczej. Wspólne eksperymentowanie uczy współpracy, komunikacji, podejmowania inicjatyw, budowania relacji.

Program KMO to znakomity przykład oddolnego tworzenia społeczności uczącej się. Pierwszy klub powstał pod koniec lat 90-tych XX wieku, jako inicjatywa gimnazjalnego nauczyciela geografii – Janusza Laski. Kolejne kluby zakładali, wraz z uczniami, nauczyciele z Kłodzkiego Towarzystwa Oświatowego. W 2002 r. lokalna sieć KMO uzyskała wsparcie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności (partner strategiczny) oraz Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży (partner ogólnopolski). Koordynatorem Programu KMO i rozwoju sieci jest Centrum Nauki Kopernik.

Przez 14 lat - w wyniku zachęcania nauczycieli, by wspólnie z uczniami, rodzicami, lokalnymi oraz zagranicznymi partnerami oddolnie tworzyli „powiązania” oparte na budowaniu pasji do nauki, samodzielnym odkrywaniu świata, doskonaleniu kompetencji społecznych – powstało ponad 1000 klubów w Polsce i około 300 za granicą (w Gruzji, Ukrainie, Armenii, Rumunii i Etiopii).

W wyniku współpracy Centrum Nauki Kopernik z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) powstało Biuro Edukacji Kosmicznej ESERO-Polska. Podobne Biura funkcjonują w 25 krajach zrzeszonych w ESA. Wszystkie ze sobą współpracują. Tak powstała międzynarodowa sieć społeczności uczącej się, której celem jest promowanie wiedzy o kosmosie oraz pogłębianie umiejętności w obszarze nauk ścisłych i przyrodniczych na wszystkich etapach edukacji szkolnej. Służą temu m.in. konkursy i wyzwania przygotowywane przez ekspertów ESA. Zachęcają dzieci i młodzież, by projektowały bazy księżycowe w 3D albo zaprogramowały swój eksperyment i wysłały go w kosmos lub znalazły rozwiązanie dla lokalnego problemu klimatycznego. Uczniowskie drużyny, które zdecydują się na udział w konkursie CanSat (zadaniem jest zbudowanie mini satelity i zaprogramowanie projektu badawczego) mają unikalną szansę, by w trakcie szkolnej edukacji uczestniczyć w procesie powstawania prawdziwej kosmicznej misji badawczej.

Inicjatywy Biura Edukacji Kosmicznej ESERO-Polska (w tym: „Kosmos w szkole”, „Lekcje nie z tej Ziemi”, „Letnia Szkoła Edukacji Kosmicznej”, „O kosmosie przy kawie”) dają uczniom i nauczycielom możliwość rozwijania kompetencji adekwatnych do wyzwań współczesnego świata. ESERO do swych działań dołącza klubowiczów i Opiekunów Klubów Młodego Odkrywcy z Polski i zagranicy. Z kolei sieć KMO do udziału w swoich projektach angażuje członków społeczności ESERO. Wszyscy uczestnicy „wymiany” odnoszą korzyści. Funkcjonują w społeczności uczącej się od siebie nawzajem i korzystającej z wiedzy, jaką wytwarzają naukowcy, inżynierowie, programiści i inni eksperci, pracujący dla przemysłu i firm rozwijających najbardziej śmiałe technologie świata.

to przykład budowania powiązań, opartych na transferze idei. Odwiedzający wystawy w warszawskim Koperniku sami eksperymentują z interaktywnymi eksponatami. Chodziło o to, by ten model uczenia się przenieść do innych miejsc. Strefy Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności powstały w małych miejscowościach przy już funkcjonujących instytucjach takich jak domy kultury, biblioteki, muzea. Kopernik daje „know-how”, dostarcza wyposażenie wystaw i Majsterni, by tworzyły przestrzeń do prowadzenia różnorodnych zajęć. Ale o to, co konkretnie dzieje się w Strefach, jak dalej rozwijać sieć wzajemnych powiązań i aktywności edukacyjnych, dbają lokalni organizatorzy. Kopernik stworzył dodatkowo platformę spotkań online, która połączyła wszystkie SOWY. Umożliwił także korzystanie z projektów i kontaktów wypracowanych w ramach „Kopernikowych” programów KMO oraz ESERO. Cel - zachęcenie nauczycieli oraz opiekunów lokalnych placówek kulturalnych, by wraz z dziećmi i młodzieżą tworzyli u siebie Kluby Młodego Odkrywcy oraz brali udział w działaniach Biura Edukacji Kosmicznej ESERO-Polska. Do końca 2023 powstanie sieć złożona z 32 Stref Odkrywania, Wyobraźni
i Aktywności.

a uczyć się, to wytwarzać powiązania - twierdzi kanadyjski filozof Stephan Downes, współtwórca idei konektywizmu. Podkreśla, że dla skuteczności procesu wymiany wiedzy w systemie połączeń niezbędne są cztery zasady: Autonomia - każdy uczący się (uczestnik sieci) jest autonomiczny jeśli chodzi o wartości, cele oraz podejmowanie decyzji. Różnorodność - każdy jest unikalny, ma swoją perspektywę postrzegania świata i rolę w zespole. Otwartość - na siebie nawzajem, na informacje ze wszystkich stron. Interaktywność - swoboda uczestnictwa w wymianie i wielostronna komunikacja, bo wiedza powstaje w procesie interaktywnej wymiany.

Model sieci, który propaguje i praktykuje Centrum Nauki Kopernik opiera się na tych zasadach. Istotą jest zaangażowanie różnych podmiotów i partnerów. Nauczyciele, rodzice, edukatorzy, którzy nie mieli okazji włączyć się do sieci społeczności uczących się, mogą (i powinni) to zrobić. Dla dzieci, młodzieży i samych siebie.

https://www.kopernik.org.pl/projekty-dofinansowane/strefa-odkrywania-wyobrazni-i-aktywnosci
https://www.kopernik.org.pl/edukacja/klub-mlodego-odkrywcy
https://esero.kopernik.org.pl/