Koszary z Pragi w rejestrze zabytków. Mieścił się tam Pułk Kozaków odpowiedzialny za rozpędzanie manifestacji patriotycznych

Po wspomnianym powstaniu zdecydowano się na jednostkę stricte na prawym brzegu Wisły. W czasach zaborów, służył oczywiście wojskom carskim. Zgodnie z informacjami zawartymi we wniosku organizacji społecznej mieściły się w nim kancelaria pułku oraz mieszkania oficerskie.

Budynki murowane, [stworzone w ramach koszar – przyp. red], otrzymały jednorodną, charakterystyczną dla rosyjskiej zabudowy wojskowej formę z kamiennym cokołem, ceglanymi elewacjami o bogatym detalu architektonicznym oraz dwuspadowym dachu – informował Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Co ciekawe, większość koszar nie uległa zniszczeniu. Przetrwały wojnę w dość dobrym stanie, jednak po II wojnie światowej władze PRL podjęły decyzję o rozbiórce części budynków, w związku z budową osiedla mieszkaniowego Praga II w latach 1952-1956 oraz kolejnej zabudowy mieszkaniowej.

Budynek koszar był jednak nieodzowną częścią historii Pragi. Świadczą o tym chociażby historie z Bazaru Różyckiego. W tak zwanej alejce złodziei, od strony Ząbkowskiej bliżej Targowej, można było wejść zapytać o broń, granaty itd. Jeśli rozpoznali w Tobie swojego, wtedy powiedzą, że nie ma sprawy. Jeżeli pomyślą, że jesteś niepewny to się dowiesz, że broń to na 11 listopada, bo tam są koszary – opowiadała nam Anna Mizikowska z Muzeum Warszawskiej Pragi.

Przy wjeździe na posesję zachowały się pozostałości oryginalnej nawierzchni z cegły ceramicznej, od strony wschodniej wykonano nawierzchnię bitumiczną. Budynek był elementem zabudowy koszarowej dawnego zespołu koszar 2 Orenburskiego Pułku Kozaków. Odpowiedzialny był m.in. za patrolowanie ulic i miejsc użyteczności publicznych, a także rozpędzanie manifestacji patriotycznych.

Wyróżnia się dużą dbałością o kompozycję oraz bogactwem ornamentyki, zastosowanej zarówno w elewacji frontowej jaki i od strony dziedzińca. Walory artystyczne nadano obiektowi poprzez wprowadzenie pilastrów, osadzenie otworów okiennych w płycinie z dekoracją podokienną, zastosowanie rozbudowanych fryzów, a także zaakcentowanie bramy wejściowej pseudoryzalitem o schodkowym szczycie. O zewnętrznej formie architektonicznej budynku zdecydował również jego układ funkcjonalno-przestrzenny z 3 klatkami schodowymi, których obecność zaakcentowano pseudoryzalitami o rozbudowanej ornamentacji szczególnie w ich górnych partiach – opisuje dalej konserwator.