Książki o miastach i architekturze [RECENZJE]

Londyn znany i nieznany

15 lat temu Londyn doczekał się epickiej biografii pióra Petera Ackroyda. Choć w Polsce wydano ją już 5 lat temu, pisząc o miastach i architekturze, warto ją Czytelnikom przypomnieć. Na blisko 800 stronach Ackroyd spisuje bogate dzieje liczącego dwa tysiące lat Londynu. Czyni to w sposób, jakby pisał biografię znamienitego człowieka. Nic dziwnego, traktuje miasto jak żywy organizm. Na kartach książki „Londyn. Biografia” poznajemy stolicę Zjednoczonego Królestwa jako miasta, które w średniowieczu miało więcej kościołów, niż inne europejskie miasta, ośrodka ściśle związanego z rzeką Tamizą, robimy zakupy na targowisku, przyglądamy się publicznym egzekucjom, widzimy wznoszenie Twierdzy Londyn, mostów, które dziś są symbolami tego miasta.  Z Ackroydem słyszymy pierwsze uderzenia Big Bena, odgłosy pociągu wjeżdżającego na dworzec, jak i ulicznych grajków, którzy nadawali rytm Londynowi XVIII wieku. Odkrywamy ślady Charlesa Dickensa, jak również... Juliusza Cezara. Niech Czytelnika nie zwiodą z pozoru trudne pierwsze rozdziały, obfitujące w szczegóły, daty, nazwiska. Im dalej jednak – czyli bliżej czasów nam współczesnych – tym ciekawiej, tym bliższy Londyn się staje. Z mroków historii wyłania się jedno z najbardziej intrygujących miast świata. Jako suplement do tej książki można traktować wydany rok temu „Londyn podziemny”. Bo – jak pisze Ackroyd – historia tego miasta zapisana jest w siedmiometrowej warstwie ziemi pod stopami londyńczyków i turystów. Archeolodzy mówią o tak zwanej warstwie kulturowej – to ona kryje ruiny starych domów, bruk średniowiecznych ulic, naczynia, groby, a czasem i rzymskie galery. Przez całe wieki nikt nie interesował się tym, co pod ziemią. Wierzono, że żyją tam demony. Z drugiej strony, to pod ziemią biły źródła wody. Przełomowa dla każdego miasta była budowa kanalizacji, nie tylko ze względów estetycznych, ale i dla poprawy zdrowia i jakości życia ludzi. Londyn był też pierwszym miastem, które zdołało „schować” całą sieć telefoniczną pod ziemią. Budowa przejść i tuneli pozwoliła z czasem rozwinąć się sieci metra, której historia liczy już ponad 150 lat. Nic więc dziwnego, że na niektórych, opuszczonych dziś, stacjach straszą duchy. Śmiało można powiedzieć, że Ackroyd opisał Londyn, jakiego nie znają nawet jego mieszkańcy.Zdziera bruk, kuje beton, kopie w ziemi, by pokazać wnętrzności metropolii. To historia miasta w mieście.  „Londyn. Biografia” Peter Ackroyd, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2011, cena: 69,90 zł „Londyn podziemny” Peter Ackroyd, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2015, cena: 32,90 zł