Marsz Pamięci w Warszawie. Oddamy hołd ofiarom likwidacji getta [TRASA, PROGRAM]

22 lipca 1942 roku Niemcy rozpoczęli wielką akcję likwidacyjną warszawskiego getta. W ciągu dwóch miesięcy wywieźli z niego i zamordowali w komorach gazowych Treblinki ponad 300 tysięcy żydowskich mieszkańców Warszawy.

Każdy Marsz Pamięci dedykowany jest konkretnym osobom lub kręgom. W tym roku ŻIH chce w szczególny sposób przypomnieć o pracownikach służby zdrowia – lekarzach, pielęgniarkach, salowych – wszystkich, którzy heroicznie nieśli pomoc w czasach „nadludzkiej medycyny”. Przed lekarzami w getcie warszawskim stanęło wiele dramatycznych wyzwań – od zszywania ran po postrzałach gettowych żandarmów, przez trwającą niemal dwa lata epidemię tyfusu.

– Podczas najgorszych miesięcy epidemii było meldowanych około dwóch tysięcy pięciuset przypadków duru i w tym siedemset zgonów – jak notował Ludwik Hirszfeld, po dramatycznie nierównej walce z chorobą głodową.

Henryk Makower tak wspominał specyfikę praktyki lekarskiej w getcie: "Lekarze byli w rozterce, po co ratować tych ludzi, przeważnie z okropnymi ranami szarpanymi (używano prawie wyłącznie kul dum-dum). Jednak stary, od lat wpojony obowiązek robił swoje. Szpital pracował pełną parą. W rezultacie uratowani, a wśród nich z licznymi okaleczeniami, znaleźli śmierć w Treblince, czy też murach getta".

Lekarze nie zaprzestali również pracy naukowej, czego efektem była, wydana w 1947 roku, publikacja „Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942”.

W getcie warszawskim funkcjonowały dwa szpitale: Szpital Starozakonnych na Czystem, przeniesiony do getta z ul. Dworskiej, z oddziałami rozlokowanymi w różnych budynkach dzielnicy zamkniętej oraz Szpital Dziecięcy Bersonów i Baumanów na ulicy Śliskiej z filią na rogu Leszna i Żelaznej.

Personel medyczny zmagał się z niewystarczającą ilością lekarstw, środków opatrunkowych i niskimi racjami żywnościowymi, a w konsekwencji z bezsilnością wobec epidemii i głodu. Z czasem zrozumieli jednak, że nie są w stanie pomóc wszystkim potrzebującym. O tej okrutnej świadomości pisała lekarka Adina Blady-Szwajger: "Już było wiadomo, że coraz mniej jesteśmy zdolni do ratowania życia, a coraz bardziej stajemy się dawcami cichej śmierci."

Co roku Marsz Pamięci gromadzi ponad tysiąc warszawiaków, oddających hołd kolejnym grupom ofiar getta warszawskiego: twórcom konspiracyjnego Archiwum Ringelbluma, dzieciom, przemycającym żywność do głodującej dzielnicy, Januszowi Korczakowi i innym wychowawcom domów dziecka oraz ich podopiecznym, czy Marysi Ajzensztadt, wybitnie uzdolnionej śpiewaczce, która dobrowolnie przyłączyła się do prowadzonego na Umschlagplatz ojca.

Tegoroczny Marsz Pamięci rozpocznie się 22 lipca o godzinie 17 pod pomnikiem Umschlagplatz przy ulicy Stawki, a zakończy około godziny 18:30 na ulicy Śliskiej przy budynku jednego z gettowych szpitali – Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów. W symbolicznej drodze „od śmierci do życia” przejdziemy ulicami Stawki, al. Jana Pawła II, Prostą, Twardą i Śliską, niosąc, tradycyjnie już, wstążki pamięci, z wypisanymi nań imionami Żydów, uwięzionych w getcie.