Matura 2010: filozofia

Filozofia może być zdawana tylko jako przedmiot dodatkowy. Można ją zdawać na poziomie podstawowym albo na poziomie rozszerzonym. Wyboru poziomu zdający dokonuje w deklaracji, którą ma obowiązek złożyć do 30 września roku szkolnego, w którym zamierza przystąpić do egzaminu maturalnego.

Opis egzaminu z filozofii

Poziom podstawowy

Egzamin na poziomie podstawowym trwa 120 minut i składa się z dwóch części, przy czym zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny.

a) Część pierwsza egzaminu polega na rozwiązaniu testu obejmującego cały zakres wymagań egzaminacyjnych dla poziomu podstawowego. Test zawiera różnego rodzaju zadania zamknięte (wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu „prawda – fałsz”) i zadania otwarte, które wymagają samodzielnego formułowania zwięzłych odpowiedzi lub uzupełnienia luk w załączonym tekście. W arkuszu mogą pojawić się także zadania z tzw. wyposażeniem, a więc z wykorzystaniem krótkiego tekstu źródłowego. Zakres merytoryczny zadań w arkuszu na poziomie podstawowym obejmuje następujące działy filozofii: ontologię, epistemologię, antropologię i etykę. Sprawdzają one wiedzę opisaną we wszystkich obszarach standardów dla poziomu podstawowego.

b) Część druga egzaminu polega na rozwiązaniu testu sprawdzającego umiejętność krytycznej analizy tekstu filozoficznego zamieszczonego w arkuszu egzaminacyjnym. Tekst służący do sprawdzania umiejętności krytycznej analizy pochodzi z listy lektur dla poziomu podstawowego opublikowanej w Informatorze o egzaminie maturalnym (od 2009 roku) filozofia. Tekst nie może przekraczać 900 słów.

Zadania sprawdzające umiejętność krytycznej analizy tekstu mogą dotyczyć:
poziomu znaczeń, czyli:

• rozumienia terminów (pojęć) i zdań, odczytywania znaczeń dosłownych i metaforycznych oraz odróżniania informacji od opinii;
• znajdowania słów-kluczy oraz hierarchizowania informacji i ich porównywania;
• rozumienia myśli zawartych w poszczególnych częściach (akapitach) tekstu oraz głównej myśli całego tekstu;
• samodzielnego formułowania problemów poruszanych w tekście oraz porównywania (konfrontowania) poglądów autora analizowanego tekstu
z poglądami innych filozofów;
• wyrażania własnej opinii na temat poglądów autora analizowanego tekstu; poziomu struktury, czyli:
• odróżniania pytań (problemów), definicji, tez i hipotez, argumentów
i kontrargumentów, przykładów i kontrprzykładów oraz przesłanek i wniosków;
• odkrywania zależności logicznych między zdaniami, akapitami i innymi częściami tekstu;
• znajdowania odwołań i aluzji do innych tekstów lub poglądów innych autorów.

Poziom rozszerzony

Egzamin na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut i składa się z dwóch części, przy czym zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny.

a) Część pierwsza egzaminu polega na rozwiązaniu testu obejmującego cały zakres wymagań egzaminacyjnych dla poziomu podstawowego i rozszerzonego. Test zawiera różnego rodzaju zadania zamknięte (wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu „prawda – fałsz”) i zadania otwarte, które wymagają samodzielnego formułowania zwięzłych odpowiedzi lub uzupełnienia luk w załączonym tekście. W arkuszu mogą pojawić się także zadania z tzw. wyposażeniem, a więc z wykorzystaniem krótkiego tekstu źródłowego. Zakres merytoryczny zadań w arkuszu na poziomie rozszerzonym obejmuje następujące działy filozofii: ontologię, epistemologię, antropologię, etykę i estetykę.

b) Część druga egzaminu polega na rozwiązaniu zadań sprawdzających umiejętność krytycznej analizy tekstu filozoficznego lub tekstów filozoficznych, zamieszczonych w arkuszu egzaminacyjnym. Teksty służące do sprawdzania umiejętności krytycznej analizy pochodzą z listy lektur dla poziomu podstawowego i rozszerzonego umieszczonej w Informatorze o egzaminie maturalnym (od 2009 roku) filozofia lub spoza tej listy, pod warunkiem, że podejmują problemy określone w wymaganiach egzaminacyjnych. Teksty te łącznie nie mogą przekraczać 1000 słów. Zadania sprawdzające umiejętność krytycznej analizy tekstu mogą dotyczyć poziomów i czynności (sprawności) wyszczególnionych w punkcie b) opisu egzaminu na poziomie podstawowym. Oprócz testu albo zamiast testu sprawdzającego umiejętność krytycznej analizy tekstu w arkuszu egzaminacyjnym zamieszczone będzie zadanie polegające na napisaniu krótkiego wypracowania (tekstu własnego) związanego treściowo ze wspomnianym tekstem (tekstami). Zadanie to sprawdza dodatkowo umiejętność pisania spójnego, logicznie skomponowanego tekstu własnego.

Umiejętność analizy krytycznej tekstu filozoficznego na poziomie rozszerzonym może więc być sprawdzana poprzez trzy rodzaje zadań: test albo test z dołączonym tematem wypracowania, albo wypracowanie (bez testu), którego temat i polecenia dotyczą załączonego tekstu / tekstów.

Zasady oceniania prac egzaminacyjnych

1. Rozwiązania poszczególnych zadań oceniane są na podstawie szczegółowych kryteriów jednolitych w całym kraju.

2. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którą można uzyskać za jego poprawne rozwiązanie.

3. Ocenianiu podlegają tylko te fragmenty pracy, które dotyczą polecenia. Komentarze, nawet poprawne, wykraczające poza zakres polecenia nie podlegają ocenianiu.

4. Zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.

5. Wynik egzaminu - wyrażony w skali procentowej - odnotowany jest na świadectwie dojrzałości.

6. Wynik egzaminu z przedmiotu dodatkowego nie ma wpływu na zdanie egzaminu maturalnego.

7. Wynik egzaminu ustalony przez komisję okręgową jest ostateczny.

[CKE]