Metrem przez Warszawę. Już od 25 lat!

Historia warszawskiego metra sięga lat 50-tych XX. wieku, kiedy w 17 punktach miasta rozpoczęła się próba budowy metra głębokiego. Ogromny rozmach szybko ostudzony został przez realia finansowe, jednak wielkie nadzieje wśród mieszkańców pozostały. Na wbicie pierwszej łopaty pod budowę I linii metra musieli czekać wprawdzie kolejne 30 lat, a następnie mierzyć się z 12 latami utrudnień przy budowie odcinka pomiędzy Kabatami a Politechniką. Nie zmieniło to ich pozytywnego nastawienia i wyczekiwania na pierwszy przejazd podziemnym pociągiem. Obecnie nikt nie wyobraża sobie Warszawy bez metra. Niewielu jest również takich, którzy negowaliby konieczność jego dalszej rozbudowy. Pomimo zamkniętych ulic, utrudnień, hałasu maszyn budowlanych i ciężarówek wywożących urobek. Warszawiacy niezmiennie doceniają metro i oczekują jego szybkiej rozbudowy. A podziemna kolej odwdzięcza się tym, czym może najlepiej. Dbając o czystość, bezpieczeństwo i szybkie przejazdy pod ulicami miasta. Rozwijając miasto tam, gdzie jest planowane i gdzie się pojawia.

Hałas maszyny wbijającej stalowe pale w ziemię słychać było z daleka. Zaciekawieni mieszkańcy wyglądali z okien, a przechodnie nasłuchiwali rozchodzącego się po okolicy dudnienia. To, o czym wszyscy mówili od wielu lat, przestało być plotką, opowiadaną najczęściej z niedowierzaniem. Rozpoczęła się budowa I linii metra!

Pierwsze prace miały miejsce 15 kwietnia 1983 roku między planowanymi stacjami Ursynów i Stokłosy. W osi przyszłej Al. Komisji Edukacji Narodowej powstał głęboki wykop, w którym budowany był tunel metra. Nikt nie przypuszczał wtedy, jak ta budowa zmieni i ukształtuje całe miasto. Dziś, ciężko wyobrazić sobie Ursynów i Bielany bez I linii metra. Codziennie na tej trasie podróżuje ponad 550 tys. osób. Wtedy zastanawiano się, po co budować w szczerym polu i na peryferiach. Dziś wielu żałuje, że plany były ograniczone tylko do tego terenu i nie budowano jeszcze dalej.

Wielkie wyczekiwanie na metro nagrodzone zostało 7 kwietnia 1995 roku. To właśnie wtedy, o godzinie 12.35 wyruszyły pierwsze pociągi. Zanim jednak pasażerowie wsiedli do wagonów, na stacji Wilanowska zebrał się tłum ludzi. Włodarzy miasta, oficjeli rządowych, grupa dziennikarzy. Obecni na uroczystym uruchomieniu byli też pracownicy metra. To był ich pierwszy dzień pracy z pasażerami. Dyżurni stacji, ochrona metra, pierwsi maszyniści, a także obsługa techniczna i administracyjna.

Metro ruszyło! 11 stacji od Kabat do Politechniki i Stacja Techniczno – Postojowa Kabaty.

Tak jak jadący w tunelu pociąg metra pcha przed sobą masę powietrza, tak samo uruchomienie pierwszego odcinka popchnęło dalszą budowę, która nie zatrzymała się do dziś. Niecałe trzy lata po otwarciu stacji Politechnika pasażerowie mogli dojechać już do stacji Centrum. Przez wiele kolejnych lat, najczęściej uczęszczanej stacji I linii metra i wciąż ważnego przystanku na mapie warszawskiego metra. Podziemna budowa rozpędzała się coraz bardziej. W maju 2001 roku dojechaliśmy do stacji Ratusz - Arsenał, w 2003 roku do Dworca Gdańskiego i 2005 roku do Placu Wilsona. Metro wkraczało na Bielany, a linijka z funkcjonującymi i brakującymi stacjami I linii metra coraz bardziej zapełniała się. Do 25 października 2008 roku. Tego dnia nastąpiło symboliczne otwarcie I linii metra. Już nie fragmentu, ale całej linii. Uroczystość odbyła się na udostępnionym przy tej okazji węźle przesiadkowym Młociny. Uruchomionym wraz z 3 ostatnimi stacjami Młociny, Wawrzyszew i Stare Bielany.

Rozwój podziemnej kolei wiązał się ze zmianami nie tylko dla pasażerów. Niewielki zakład budżetowy o nazwie Metro Warszawskie wraz z rozbudową kolejnych stacji, zatrudnianiem osób niezbędnych do ich obsługi oraz dodatkowej kadry technicznej i administracyjnej, rozrastał się z każdym rokiem. Dlatego od stycznia 2003 roku przekształcony został w oddzielne przedsiębiorstwo – jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Wraz z tą zmianą nastąpiło również przeniesienie siedziby spółki z ul. Marszałkowskiej do biurowca na Kabatach. Do dzisiaj można usłyszeć od starszych pracowników jadących do siedziby na Ursynowie: „Jadę na Marszałkowską”. Z kolei parę lat później, pod koniec 2007 roku, uruchomiona została na Kabatach Centralna Dyspozytornia metra, będąca centralą operacyjną dla I i planowanej wówczas II linii metra.

Jeszcze w trakcie budowy ostatnich stacji I linii metra i reorganizacji spółki, przygotowywane była dokumentacja dot. II linii metra. 24 listopada 2005 Rada m.st. Warszawy uchwaliła „Strategię Rozwoju Miasta Stołecznego Warszawy do 2020 roku”, w której podjęto decyzję o etapowej budowie II linii metra. W pierwszej kolejności zdecydowano się budować odcinek centralny, między Rondem Daszyńskiego a Dworcem Wileńskim. Umowa na jej projekt i budowę podpisana została 28 października 2009 roku, a pierwsze prace przygotowawcze ruszyły w połowie sierpnia 2010 roku. Budowa toczyła się w ścisłym centrum miasta. Między innymi pod tunelami I linii metra, przy fundamentach budynków ul. Świętokrzyskiej, pod tunelem Wisłostrady, starymi praskimi kamienicami, a także pod dnem Wisły. Aby powstały stacje centralnego odcinka II linii metra, należało przebudować ponad 76,5km kabli energetycznych, 3km ciepłociągów, około 5,5km rur układu kanalizacyjnego oraz drugie tyle instalacji gazowych. To ogromne przedsięwzięcie ukończone zostało pod

koniec 2014 roku, a pierwsi pasażerowie z linii M2 skorzystali 8 marca 2015 r. Tego dnia Warszawa zyskała nie tylko siedem stacji metra, ale także 900 metrowy tunel pod dnem Wisły, który połączył dwa brzegi miasta i pozwolił rozwijać metro po praskiej stronie.

Rozbudowa sieci metra nie byłaby możliwa bez rozwoju taboru, którym podróżują pasażerowie. W 2007 roku składy metra wydłużone zostały z czterech do sześciu wagonów, dzięki czemu zaczęły wypełniać cały, 120 metrowy peron stacji podczas postoju składu. Pasażerów jednak wciąż przybywało, a i trasa metra wraz z kolejnymi stacjami, wydłużała się. W związku z tym rozpisany został przetarg na dostawę 35 nowych pociągów. Umowa z wyłonioną w nim firmą Siemens podpisana została 2 lutego 2011 roku, a 12 stycznia 2013 warszawiakom zaprezentowany został pierwszy pociąg Inspiro. To jednak nie koniec zmian w taborze. Rozbudowa II linii metra wymagała kolejnych zakupów taboru. 30 stycznia 2020 roku podpisano umowę na zakup 37 pociągów, z opcją rozszerzenia go o dodatkowe osiem składów. Pierwszy pociąg Skody, która wygrała walkę o ten kontrakt, powinien przyjechać do Warszawy jeszcze w 2021 roku, czyli na dwa lata przed ukończeniem rozbudowy całej II linii metra.

Centralny odcinek drugiej linii metra od początku cieszył się dużym zainteresowaniem. Codziennie korzystało z niego ok 140 tys. osób. Kontrakt na jego wydłużenie i budowę odcinka trzech stacji na Targówku podpisany został w marcu 2016 roku. Budowa trwała trzy lata, zakończona została w maju 2019, a następnie po przeprowadzeniu procedur odbiorowych i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, odcinek ten udostępniony został pasażerom we wrześniu 2019 r. Drugi kontrakt rozpoczął się we wrześniu 2016 roku i dotyczył rozbudowy drugiej linii metra o trzy stacje na Woli. Na przełomie listopada i grudnia 2019 zakończyły się prace budowlane i rozpoczęły się odbiory. Na początku kwietnia planowane jest uruchomienie tego odcinka. Kolejne fragmenty drugiej linii na Bródno (3 stacje) oraz na Bemowo (2 stacje) są w trakcie budowy. Ostatni odcinek 3 stacji wraz ze Stacją Techniczno Postojową Karolin, jest obecnie projektowany (kontrakt w formule projektuj i buduj). Do końca 2023 roku wszystkie prace budowlane na II linii metra powinny się zakończyć. System metra w Warszawie będzie miał 46km trasy i 42 stacje, z których codziennie korzystać będzie nawet milion pasażerów.

Stacje metra budowane są metodą odkrywkową. Oznacza to odkrywanie dużych połaci ziemi na głębokość nawet kilkudziesięciu metrów (Głębokość stacji Nowy Świat Uniwersytet to aż 26 metrów!). To wyzwanie dla archeologów, którzy prowadzą stały nadzór nad budową wszystkich stacji. Dzięki temu udało się odkopać wiele narzędzi użytkowych oraz militariów, nawet z czasów Powstania Listopadowego.

Budowniczowie natrafili również na pozostałości po 300-letniej studni, kości prehistorychnego Słonia Leśnego oraz szczątki Prażubra.

Kolejnym krokiem w rozwój metra w Warszawie jest budowa trzeciej linii metra w kierunku Pragi - Południe. Zamieszkuje ją około 180 tys. mieszkańców. Dotarcie metra w ten rejon możliwe będzie poprzez wykorzystanie trzeciego peronu stacji M2 Stadion Narodowy. To tu mieszkańcy Pragi będą mogli w wygodny sposób przesiąść się z trzeciej na drugą linię metra. Wzdłuż nowej linii powstaną potencjalne węzły przesiadkowe: z linią średnicową, dworcem Wschodnim, Rondem Wiatraczna czy rejonem Gocławia. W połowie grudnia 2019 podpisana została umowa na opracowanie Studium Technicznego dla tego zamierzenia. Następnie przyjdzie czas na badania geologiczne, opracowanie studium wykonalności, oraz wykonanie projektów koncepcyjnych i budowlanych. W między czasie trwają również prace koncepcyjne dla dobudowania dwóch stacji na trasie I linii metra – stacji Muranów i stacji Plac Konstytucji. W połowie września 2019 roku wyłoniony został wykonawca prac przedprojektowych oraz projektów budowlanych. Dzięki powstaniu stacji Plac Konstytucji i Muranów wyraźnie poprawi się funkcjonalność i dostępność komunikacji miejskiej w ścisłym centrum stolicy, a odległość między stacjami zmniejszy się z około półtora kilometra do ok. 700 metrów. Co ważne, według wstępnych założeń, uruchomienie dodatkowych przystanków nie wpłynie na częstotliwość kursowania pociągów na I linii metra.