Niezwykłe odkrycie na Pradze. Odnaleziono gipsowe modele z fabryki Braci Łopieńskich. Wśród nich m.in. pośmiertna maska Narutowicza

Firmę bracia Łopieńscy założyli w 1862 roku. Jej pierwsza siedziba mieściła się przy ul. Nowy Świat, później przy ul. Ordynackiej, a na początku 1900 roku przeniosła się do kompleksu fabrycznego przy ul. Hożej 55. Pawilon handlowy zaaranżowany został w Kordegardzie przy ul. Krakowskie Przedmieście 15. Zakład początkowo specjalizował się w działalności platerniczej, z której ostatecznie się wycofał osiągając mistrzostwo w branży odlewniczej i brązowniczej. Znaczna część warszawskich pomników wykonanych w metalu powstawała w odlewni Braci Łopieńskich. Nie bez znaczenia jest także ogromy wkład firmy w odtwarzanie pomników, które ucierpiały na skutek działań wojennych.

Przed wojną w budynkach przy ul. Hożej przechowywana była pełna dokumentacja działalności projektowo-odlewniczej firmy Bracia Łopieńscy. Składały się na nią m.in. rysunki, projekty wykonane w gipsie oraz sporządzane na ich podstawie formy. Kamienica przetrwała powstanie warszawskie. Po wojnie właściciel i spadkobierca firmy Tadeusz Łopieński został pozbawiony dostępu do swego zakładu. Budynek wraz z terenem przejęło przedsiębiorstwo państwowe, a po jego upadku lokale w budynku były podnajmowane - tłumaczy Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków.

Dwadzieścia lat temu Małgorzata i Janusz Nadolscy, najemcy lokali i terenu przy ul. Hożej, przenieśli się do magazynów na Pradze. W pośpiechu pakowali swoje materiały, wśród których znalazły się przedwojenne gipsy pod formy dla plakiet, rzeźb i płaskorzeźb. Śpiesząc się zdecydowali, że znalezione na strychu przedmioty z gipsu zapakują w folie i przewiozą do nowej lokalizacji, gdzie spokojnie będą mogli je dokładnie obejrzeć i zadecydować o ich dalszym losie.

Już wówczas mieli świadomość, że to co znaleźli na strychu wynajmowanego budynku, posiada wartość historyczną. Jednak przez kolejne 20 lat gipsy, starannie zawinięte w folie, wciąż czekały.

Na początku grudnia 2021 roku Nadolscy zaprosili Annę Łopieńską-Lipczyk do swojego magazynu, w którym od lat pieczołowicie przechowywali przywiezione z ul. Hożej gipsowe projekty. Szybko okazało się, że przedmioty są historycznym materiałem, który był podstawą tworzenia form dla przygotowywanych przez firmę odlewów z brązu.

Ku zaskoczeniu Anny Łopieńskiej-Lipczyk i towarzyszących jej osób, wśród zachowanych przedmiotów znalazły się oryginalne gipsowe matryce wykorzystywane w procesie produkcyjnym powołanej niemal 160 lat temu warszawskiej brązowniczej firmy Braci Łopieńskich. Odkrycie tego zbioru, który przetrwał na terenie zniszczonej wojną Warszawy, uznać należy za wydarzenie o charakterze unikatowym - podkreśla Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków.

Anna Łopieńska-Lipczyk o odkryciu poinformowała Zespół ds. Warszawskich Historycznych Pracowni Artystycznych w Biurze Stołecznego Konserwatora Zabytków, który w 2019 roku wpisał Pracownię Sztuki Dekoracyjnej Bracia Łopieńscy na listę warszawskich pracowni artystycznych.

Odkrycie ma ogromne znaczenie zarówno ze względu na okoliczności zachowania przedmiotów, jak również na walory historyczne. Odnaleziony materiał jest cennym źródłem badawczym, uzupełniającym wiedzę o działalności jednej z najstarszych warszawskich firm rzemieślniczych. Życzeniem Anny Łopieńskiej-Lipczyk znaleziska trafiły pod opiekę miasta