Noc spadających gwiazd już w weekend. „Nie zdarzyło się, żeby ktoś dostał meteorytem po głowie”

Gdzie można oglądać perseidy, zastanawia się szerokie grono miłośników astronomii. Spadające gwiazdy znajdą się ponad naszymi głowami dwukrotnie, w nocy z 11 na 12 sierpnia oraz z 12 na 13 sierpnia. Te wieczory będą wyjątkowe, dlatego poradziliśmy się Karola Wójcickiego, astronoma i popularyzatora nauki z Centrum Nauki Koperni, jak powinniśmy je oglądać i gdzie w Warszawie lub poza nią zobaczymy spadające gwiazdy.

Piotr Wróblewski: W tym roku „Noc spadających gwiazd” jest podwójna, bo perseidy możemy oglądać dwie noce z rzędu

Karol Wójcicki: To prawdziwa kumulacja. Każdego roku w sierpniu możemy podziwiać maksimum roju perseidów, meteorów, które wylatują na niebie ze zbioru Perseusza, stąd ich nazwa. Każdego roku, w tym dniu, ziemia swoją orbitą przecina orbitę komety Swift-Tuttle, która co 130 lat powraca w okolicę słońca i zbliżając się, wyrzuca z siebie górę gazu i pyłów, które pozostawia na swojej drodze. Przelatując przez jej orbitę, trafiamy w taką chmurę cząstek. Potem niewielkie drobinki, nie większe od ziarenka piachu, trafiają w ziemską atmosferę. Jesteśmy nimi bombardowani. Na niebie tworzą się krótkie, szybkie błyski, ślady przelotu drobin przez atmosferę. To się dzieje co roku.

W tym roku tych błysków będzie dużo więcej. Dlaczego?
Raz na dwanaście lat, czyli raz na okres obiegu Jowisza naokoło Słońca, zdarza się dodatkowe bardzo silne maksimum. Grawitacja Jowisza pcha wtedy w naszą stronę dodatkową chmurę cząsteczek. W tym roku, poza tym standardowym maksimum z 12 na 13 sierpnia, będzie też dodatkowe, noc wcześniej. Wtedy będziemy mogli spodziewać się nawet około dwustu meteorów na godzinę! To bardzo dużo, bo nawet obfite perseidy mają około 100-120 meteorów. Dlatego warto wtedy obserwować niebo.

A kiedy najlepiej spojrzeć w górę?
Warto być czujnym przez całą noc, jednak w przypadku nocy z czwartku na piątek największe natężenie będzie około godziny 2 w nocy, a dzień później (przyp. red. 12/13 sierpnia) tuż po zachodzie słońca.

Zobacz też: Perseidy 2016. Najpiękniejsza noc "spadających gwiazd" czeka nas w sierpniu

Mówi się, że najlepiej wyjechać poza Warszawę, żeby obserwować niebo...
Tak jest ze wszystkimi zjawiskami astronomicznymi. Obserwację warto prowadzić, gdy jest bezchmurne niebo oraz gdy jest ciemno. Problem rozświetlania jest chyba jednym z największych problemów współczesnej astronomii. Przeszkadza nie tylko zawodowym astronomom, ale też miłośnikom, którzy chcą obserwować różne ciekawe zjawiska. Ważne jest zatem, by albo wyjechać za miasto, albo znaleźć ciemniejsze miejsce, np. park, polana, widok z dachu. Wszędzie tam, gdzie nie będzie nam świeciło w oczy. Potem wystarczy się położyć i wpatrywać się najpierw (w pierwszej połowie nocy) we wschodni horyzont, a potem wysoko nad swoimi głowami. Nie potrzebujemy do tego żadnych lornetek i teleskopów. Wszystkie instrumenty optyczne chowamy do szafy i podziwiamy po prostu „gołym okiem”. Po kilku, kilkunastu minutach gwarantuję, że dostrzeżemy pierwszy meteoryt.

W Warszawie specjalne miejsce do obserwacji nieba przygotowuje Centrum Nauki Kopernik. To środek miasta, nie będzie nam świeciło w oczy od latarni, mostów czy iluminacji?
Kolejny rok z rzędu wygaszamy wszystkie światła koło Kopernika. Zgaśnie nie tylko iluminacja CNK, ale także wyjścia tunelu Wisłostrady, oświetlenie pobliskiego skweru Kahla. Zarząd Dróg Miejskich wygasi iluminacje mostu Świętokrzyskiego, Poniatowskiego i Śląsko-Dąbrowskiego. Metro wyłączy kilka lamp przy pobliskiej stacji. Zniknie także napis na stadionie PGE Narodowym.

Co się będzie działo w tym czasie w Centrum Nauki Kopernik?
Podczas „Nocy spadających gwiazd” umożliwiamy ludziom oglądanie tego spektaklu na niebie, ale też nie pozostawiamy ich samych sobie. Zapraszamy, gasimy światła, pozwalamy oglądać meteory w bardzo dobrych, jak na miejskie, warunkach, ale także zapewniamy wiedzę merytoryczną. Przez cały czas trwania imprezy, od godz. 21 do północy, razem z zaproszonymi gośćmi będę komentował na bieżąco to, co się dzieję, będę przytaczał historię meteorów oraz opowiadał, jak wizja tego zjawiska przez lata ewoluowała. Warto przyjść, żeby nie tylko posłuchać, ale także żeby poczuć niezwykłą atmosferę. Przychodzi kilkanaście tysięcy osób, które wiwatują, cieszą się, biją brawo. Widzimy takie rzeczy na stadionach, koncertach, ale nie na imprezach naukowych! To jedno z najbardziej fascynujących wydarzeń tego typu w Europie.

Teraz najważniejsze jest chyba tylko bezchmurne niebo?
Na pogodę nie mamy żadnego wpływu. Ja nigdy nie sprawdzam prognozy przez imprezą, bo nie chcę się denerwować. Teraz przyszedł front, więc w czwartek i piątek można spodziewać się rozpogodzenia.

Czyli pozostaje nam przyjść i liczyć, że podczas nocy spadających gwiazd spełnią się nasze życzenia?
Naukowcy jeszcze nie potwierdzili, że meteory mają magiczną moc spełnienia życzeń, ale na wszelki wypadek jakąś listę życzeń warto mieć przygotowaną. Ja zawsze mam.

Natomiast potwierdzono, że perseidy nam w żaden sposób nie zagrażają, prawda?
Te zjawiska, które widzimy na niebie na pewno nam na głowę nie spadną. Zdecydowana większość z nich spala się w górnych partiach atmosfery. Choć na dobę do ziemskiej atmosfery spada sto ton takiej materii, to znikoma część dociera do ziemi. Nie zdarzyło się jeszcze, żeby ktoś dostał meteorytem po głowie (śmiech).