Nowy zabytek na Mazowszu. Chodzi o niezwykłą zabudowę Twierdzy Modlin

- Postanowiłem wpisać do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budowle fortyfikacyjne i obiekty infrastruktury technicznej Twierdzy Modlin położone w rejonie ulicy Księstwa Warszawskiego w Nowym Dworze Mazowieckim – poinformował prof. dr hab. Jakub Lewicki Mazowiecki Konserwator Zabytków.

Słynna Twierdza Modlin znajduje się u zbiegu Wisły i Narwi, około 30 km na północny zachód od Warszawy. Obszar wpisany do rejestru zabytków obejmuje dawny budynek działobitni napoleońskiej, późniejszej Wojskowej Administracji Koszar, wraz z murami, galerie strzelnicze, murowaną skarpę wału czoła półbastionu oraz stok i koronę wału wraz z drogą wałową.

W Twierdzy Modlin to właśnie fortyfikacje obwodu wewnętrznego stanowią najstarsza część zabudowy. Zostały one wzniesione przez wojska napoleońskie jeszcze w latach 1806-1807. W 1831 roku skarpa przeszła rosyjską rozbudowę i nawet wówczas fortyfikacje zachowano praktycznie w niezmienionej formie. Zabudowa została jedynie przedłużona w kierunku północnym murem Carnota z działobitnią w barku półbastionu. W następnych latach odbywały się tam przebudowy związane z obiektami technicznymi.

- W dwudziestoleciu międzywojennym, po przejęciu Twierdzy przez Wojska Polskie, dokonano kolejnej modernizacji, polegającej przede wszystkim na wymianie części urządzeń na bardziej wydajne, wzniesiono także niewielki, wolnostojący budynek nowej pompowni, usytuowanej pomiędzy ujęciem wody a niskim wałem półbastionu – wyjaśnił Mazowiecki Konserwator Zabytków.

W 1939 r. w wyniku działań niemieckich doszło do uszkodzenia kaszycy ujęcia wody. Na to miejsce w 1945 roku powstały studnie głębinowe. Całość bez większych uszkodzeń przetrwała aż do lat 70 XX w.

- Stopniowa modernizacja, zastępowanie umocnień drewnianych konstrukcją murowano-ziemną oraz późniejsza rozbudowa w związku z doposażeniem Twierdzy w nowoczesny system nawadniania, jest świadectwem rangi Modlina – największego i najnowocześniejszego zespołu budowli do 1915 roku w systemie militarnym Cesarstwa Rosyjskiego na ziemiach Królestwa Polskiego – dodał prof. dr hab. Lewicki.

O objęcie ochroną tego terenu starała się organizacja społeczna Ogród Warszawa Stowarzyszenie na rzecz Krajobrazu Kulturowego.