Nowy zabytek w Warszawie. Praska kamienica wpisana do rejestru. ''Jej ochrona leży w interesie społecznym''

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego kamienicę wraz z oficynami i terenem posesji, położoną przy ulicy Środkowej 25 w Warszawie, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe - czytamy na stronie MWKZ.

Kamienica znajduje się w południowej części Pragi-Północ. Budynek główny założony jest na planie prostokąta, usytuowany kalenicowo w zachodniej pierzei ulicy Środkowej, posiada dwie oficyny: boczną po stronie północnej i poprzeczną, zamykającą działkę od strony zachodniej.

Posesja o numerze hipotecznym 1372, obecnie ul. Środkowa 25, należała pierwotnie do małżonków Papińskich, którzy w roku 1900 zakupili ją od rodziny Gizińskich. Na początku XX wieku działka była zabudowana drewnianym budynkiem frontowym oraz szeregiem mniejszych, również drewnianych budynków, umiejscowionych w tylnej części posesji. Z 1897 r. pochodzi informacja o dwuklasowej szkole żeńskiej Wandy Gizińskiej, do której nieruchomość należała przynajmniej od 1891 r. Taryfa ulic i posesji na rok 1900 nie wymienia jej już jako właścicielki, a szkoła przestała funkcjonować - opowiada prof. dr hab. Jakub Lewicki.

Budynek przy ul. Środkowej 25 został wzniesiony w latach 1911-1912 dla kolejnego właściciela posesji - Antoniego Rudnickiego, który na początku XX w. zajmował się handlem wyrobami żelaznymi. Po wybudowaniu kamienicy na parterze rozpoczął działalność m.in. sklep spożywczy i magiel. Mieszkania otrzymały zróżnicowany standard. W oficynie mieszkali przed wojną m.in. rzemieślnicy, zaś w skrzydle frontowym, gdzie mieszkania posiadały wyższy standard, mieszkał rewident Ksawery Rosochnacki, urzędnik Antoni Stroński czy lekarka Helena Pokrzywińska.

Budynek stanowi jeden z nielicznych tak dobrze zachowanych reliktów zabudowy mieszkaniowej na terenie ulicy Środkowej. Jego czytelna forma architektoniczna dokumentuje historię budownictwa mieszkaniowego na terenie Nowej Pragi, posiada on więc znaczące walory naukowe jako cenny dokument historii ulicy i jej rozwoju budowlanego - podkreśla Lewicki.

Na walory artystyczne budynku składają się zastosowane tradycyjne motywy zdobnicze (profilowany cokół, boniowanie, wielostopniowe gzymsy i obramienia okien, płyciny z dekoracją rzeźbiarską złożoną z motywów geometrycznych i festonów, nisza z figurą Matki Boskiej) oraz zachowane elementy wyposażenia wnętrz (ceramiczne i drewniane posadzki, zdobiona stolarka drzwiowa częściowo z zachowanymi okuciami, klamkami i hakami, mosiężne dzwonki do mieszkań, kute balustrady schodów, piece kaflowe i pozostałości dekoracji ściennych).

Dzieje budynku oraz związanych z nim osób umożliwiają rekonstrukcję przemian obyczajowych oraz przestrzennych dawnej Warszawy. Ponadto kamienica zlokalizowana jest na terenie posesji o historycznym kształcie i granicach utrwalonych na przełomie XIX i XX w., obejmującej wewnętrzny dziedziniec i przejazd bramny, tym samym jest to cenny dokument historycznych podziałów parcelacyjnych i funkcjonalnych.

Ochrona prawna kamienicy leży zatem w interesie społecznym, wynikającym z potrzeby zachowania wartościowych reliktów przedwojennej zabudowy na terenie Pragi, których pozostałości wypierane są przez powstawanie w tym obszarze wciąż nowych inwestycji, zacierających pierwotny charakter dzielnicy - zaznacza konserwator zabytków.