Pałac Lubomirskich. 54 lata temu zabytkowy pałac przesunięto o kąt 78 stopni. Po co i jak to zrobili?

Operacja obrócenia Pałacu Lubomirskich w Warszawie rozpoczęła się 54 lata temu - 30 marca 1972 roku. Dlaczego ówcześni architekci decyzyjni postanowili dokonać tak skomplikowanego przedsięwzięcia? Chodziło o spełnienie założeń urbanistycznych, czyli domknięcia historycznej Osi Saskiej. Władze miasta chciały, by pałac przysłonił Halę Gwardii i tworzył horyzont głównej alei Ogrodu Saskiego. Pomysłodawcą przesunięcia budowli o 78 stopni był przewodniczący rady państwa marszałek Marian Spychalski, ceniony inżynier architekt.

Na czym polegała brawurowa operacja obrócenia XVIII-wiecznego zabytku? Budynek ważący 8 tys. ton najpierw odcięto od fundamentów i oficyn bocznych, a następnie na 16 specjalnych łukowatych torach stopniowo przesuwano budowlę na nowe miejsce przy użyciu siłowników hydraulicznych. Prace przebiegały w żółwim tempie, jednak było to konieczne, aby przypadkowo nie naruszyć konstrukcji pałacu. W tym samym celu zastosowano też stalową konstrukcję wsporczą do podparcia budynku. Budynek przesuwał się z prędkością 1 cm na minutę. Ostatecznie operacja została sfinalizowana po dokładnie 49 dniach, 18 maja 1970 roku, kiedy to Pałac Lubomirskich osiągnął docelowe położenie. Zachodni narożnik przejechał w tym czasie 90 metrów, wschodni zaś zaledwie dwa metry. Pałac Lubomirskich zmienił swoje położenie o 78 stopni, a w czasie przeprowadzki nie uległ nawet najmniejszemu uszkodzeniu.