Na ścianie oficyny w podwórzy przy ul. Brackiej 5 zachował się pamiątkowy napis pisany majuskułą: ''ANTEK ROZPYLACZ / POCHOWANY ZOSTAŁ NA CMENTARZU / POWĄZKI-WOISKOWE'', wykonany w 1945 r. przez Anielę Godlewską - matkę Antoniego Godlewskiego. Namalowany białą farbą zajmuje pole o wymiarach ok. 50 x 150 cm. Podłoże inskrypcji stanowi tynk wapienno piaskowym położony na murze ceglanym. Wojewódzki konserwator zabytków prof. dr hab. Jakub Lewicki podjął właśnie decyzję o wpisaniu napisu do rejestru zabytków.
Antoni Szczęsny Godlewski urodził się w 1923 roku w Warszawie. Podczas okupacji studiował na Tajnej Politechnice Warszawskiej. Walczył w Powstaniu Warszawskim w stopniu kaprala w batalionie szturmowym Korpusu Bezpieczeństwa [KB] ''Sokół'' [I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 2. Rejon "Litwin"]. Pseudonim ''Antek Rozpylacz'' związany był z używanym przez niego uzbrojeniem - pistoletem automatycznym marki Sten - zwanym potocznie w okresie Powstania Warszawskiego ''rozpylaczem''.
Zobaczcie też:
Wiele relacji związanych z powstańcem - dotyczących między innymi jego bojowej skuteczności i odwagi - utrwalonych zostało na taśmach Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego. Antoni Szczęsny Godlewski poległ 8 sierpnia 1944 r. w Alejach Jerozolimskich i został pochowany w powstańczej mogile na terenie podwórza przy ul. Brackiej 5. W konspiracyjnym periodyku z dnia 13 sierpnia 1944 r. zamieszczony zostało wspomnienie po Antku Rozpylaczu oraz relacja z pogrzebu: 9 sierpnia pochowali szturmowcy z grupy Sokoła najdzielniejszego ze swoich - Antka Rozpylacza. Ruchliwy jak iskra, wytrzymały jak stal i bezprzykładnie odważny, był ze swoim stenem wszędzie.
2 października 1944 r. Antoni Szczęsny Godlewski został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy oraz Krzyżem Walecznych. Na wniosek rodziny w sierpniu 1945 r. dokonano ekshumacji zwłok, które przeniesiono na Cmentarz Wojskowy na Powązkach (kwatera A-17).
Zobaczcie też:
Zachowany napis posiada istotne wartości historyczne jako autentyczna pamiątka Powstania Warszawskiego, związana ponadto z jednym z najbardziej znanych uczestników tegoż powstania. Inskrypcja stanowi źródło historyczne dotyczące walk z okresu Powstania Warszawskiego w tym rejonie - zaznaczył w komunikacie prof. dr hab. Jakub Lewicki.
O randze i wyjątkowości obiektu świadczy fakt, iż znajduje się w faktycznym miejscu pierwotnego pochówku powstańca (w wielu podwórzach kamienic w tym rejonie znajdowały się mogiły powstańców). Pozostawienie i ochrona napisu w jego oryginalnym otoczeniu jest szczególnie istotna ze względu na zachowanie historycznej wiarygodności tego miejsca. Omawiane miejsce pamięci posiada duże znaczenie dla środowiska kombatanckiego i mieszkańców Warszawy - odbywają się w tym miejscu m.in. uroczystości związane z wybuchem Powstania Warszawskiego.
Ochrona prawna obiektu leży w interesie społecznym definiowanym jako kultywowanie pamięci o jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Warszawy oraz materialnych pamiątek związanych z jego uczestnikami - podkreślił konserwator.
Zobaczcie też:
Filip Chajzer o MBTM
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?