Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Park Żeromskiego został zabytkiem. Budowali go bezrobotni, w czasie II wojny światowej chowano tam poległych

Martyna Konieczek
Martyna Konieczek
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków park im. Stefana Żeromskiego. - Park stanowi cenny przykład adaptacji terenów pofortecznych na funkcje społeczne. (...) Związane są z nim również ważne wydarzenia historyczne - argumentuje swoją decyzję prof. Jakub Lewicki. Szczegóły poniżej.

Park Żeromskiego trafił do rejestru zabytków

Park im. Stefana Żeromskiego, położony między ulicami Mickiewicza, Krasińskiego, Czarnieckiego i Mierosławskiego, został wpisany do rejestru zabytków. Zajmuje on teren, który pierwotnie stanowił część przedpola Warszawskiej Cytadeli. W tym miejscu w latach 1849-1851 wzniesiono Fort Sokolnickiego (d. Siergieja), rozbudowany następnie w latach 1864-1874. Pierwotny układ ziemny fortyfikacji uległ częściowemu przekształceniu w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W 1925 r. z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Żoliborza, przy poparciu władz rządowych i komunalnych, część terenów pofortecznych została przeznaczona na park dzielnicowy, na potrzeby którego wykorzystano część umocnień ziemnych i fos fortu.

Projektantem parku był Stanisław Zadora-Życiński, a realizacją kierował Leon Danielewicz ogrodnik miejski, a jednocześnie członek zarządu Towarzystwa Ogrodów Jordanowskich w Warszawie. Prace nad projektem parku trwały w latach 1925-1930, a roboty ziemne rozpoczęto w 1930 r. Niwelację oraz plantowanie terenu wykonywali m.in. bezrobotni skierowani do prac przez Magistrat Miejski. Oficjalne otwarcie parku oraz uroczyste sadzenie drzew (300 klonów) nastąpiło w czerwcu 1932 r. - czytamy na stronie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Tak prezentuje się nowy warszawski zabytek:

Park Żeromskiego został zabytkiem. Budowali go bezrobotni, w...

W czasie II wojny światowej park służył jako miejsce pochówku poległych, w 1943 r. został zamknięty dla ludności polskiej. W czasie Powstania Warszawskiego budynki poforteczne pełniły funkcję szpitala polowego oddziałów Mieczysława Niedzielskiego pseudonim „Żywiciel”. W tym czasie uszkodzeniu uległo część zagospodarowania parku. Pomimo działań wojennych zachowała się jego zasadnicza kompozycja, wał forteczny z budowlami ziemnymi oraz baszta, która użytkowana była przez archiwum wojskowe.

Park im. Stefana Żeromskiego stanowi cenny przykład adaptacji terenów pofortecznych na funkcje społeczne. Po 1918 r. większość dawnych fortyfikacji i koszar zachowało przeznaczenie wojskowe lub ulegało parcelacji na potrzeby mieszkaniowe. W przypadku parku im. Stefana Żeromskiego udało się stworzyć spójną kompozycję parkową, uwzględniającą potrzeby mieszkańców dzielnicy, a jednocześnie doskonale uzupełniającą koncepcję urbanistyczną realizowaną m.in. przez Warszawską Spółdzielnię Mieszkaniową - tłumaczy Lewicki.

I dodaje: Wartość artystyczna parku wynika nie tylko z jego kompozycji, ale też ze spójnego połączenia elementów pofortecznych i zieleni komponowanej. Urozmaicona rzeźba terenu została zaakcentowana poprzez umiejętne wprowadzenie alej i ścieżek, placów oraz roślinności. Czytelna kompozycja parku, zaaranżowana wzdłuż wału fortecznego, harmonijnie łączy XIX-wieczną architekturę militarną z modernistyczną koncepcją zagospodarowania terenów publicznych. Uzupełnieniem zagospodarowania parku są elementy małej architektury, w tym szczególnie rzeźba H. Kuny Dziewczyna z dzbanem, kamienna misa wodopoju, a także głazy pamiątkowe.

Zobaczcie też:

Cerkiew na Woli wypiękniała. Zabytek jest prawdziwą perełką Warszawy

Z terenem Parku im. Stefana Żeromskiego związane są również ważne wydarzenia historyczne. Początkowo stanowił on część wzniesionego przez Rosjan systemu umocnień Cytadeli Warszawskiej (tzw. Fort Siergieja). W dwudziestoleciu międzywojennym został on przemianowany na Fort Sokolnickiego, a rotunda stała się siedzibą instytucji publicznych.

Bliskie sąsiedztwo Cytadeli Warszawskiej miało znaczenie symboliczne, tym bardziej cenna okazała się koncepcja swego rodzaju „humanizacji” terenów pofortecznych, dokonana w dwudziestoleciu międzywojennym przez Stanisława Zadora-Życińskiego i Leona Danielewicza. Teren dawnego fortu i jego przedpola został przekształcony na park, stanowiący ważne uzupełnienie dla wznoszonej wówczas zabudowy mieszkaniowej na terenie Żoliborza. Społeczny wymiar parku uzyskano m.in. dzięki zaprojektowaniu w parku przestrzeni rekreacyjnych dla dzieci oraz dorosłych, które czerpało z doświadczeń Ogrodów Jordanowskich. Idea utworzenia parku i jego realizacja stanowiły inicjatywę społeczną, w którą zaangażowani byli zarówno mieszkańcy dzielnicy, jak i władze miasta.

Z dziejami parku wiążą się również epizody z czasów II wojny światowej - na początku wojny służył on jako miejsce pochówku poległych, a w czasie Powstania Warszawskiego na terenie parku znajdował się szpital polowy oddziałów zgrupowania „Żywiciela”.

Zobaczcie też:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na warszawa.naszemiasto.pl Nasze Miasto