Prawo jazdy po nowemu

Czeka nas rewolucja w egzaminach na prawo jazdy. Do końca września Rada Ministrów ma przyjąć ostateczną wersję projektu nowej ustawy o kierujących pojazdami, który właśnie przygotowało Ministerstwo Infrastruktury. Później projekt trafi pod obrady Sejmu. Bazujący na jednej z dyrektyw unijnych dokument ma szansę wejść w życie w przyszłym roku.

Gdy to nastąpi, diametralnie zmienią się kategorie praw jazdy i zasady egzaminowania. Dojdzie również do ujednolicenia przepisów obowiązujących w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. To efekt wstąpienia Polski do strefy Schengen.

Innym powodem proponowanych zmian są także niedoświadczeni i źle wyszkoleni kierowcy, którzy stanowią główne zagrożenie na drogach. Według analiz Polska ma statystycznie trzy razy więcej zabitych na 100 tys. mieszkańców niż pozostałe kraje europejskie. Najliczniejszą grupę kierowców stanowią osoby między 18. a 24. rokiem życia, posiadające prawo jazdy krócej niż dwa lata. Liczba wypadków przez nie powodowanych wzrosła w ciągu ostatniej dekady aż o 10 proc. Stąd zmiany w ustawie.

Okres próbny

Ustawa wprowadza szeroki nadzór nad osobami, które dopiero co zrobiły prawo jazdy. Bez względu na wiek, w którym zdecydują się zdawać egzamin na prawo jazdy, czeka je dwuletni okres próbny, który będzie przedłużany o kolejne dwa lata, jeśli w tym czasie popełnią przynajmniej dwa wykroczenia. Według zapisów w projekcie dotyczyć ma to wszystkich, którzy uzyskali prawa jazdy kategorii B i A. Takie rozwiązanie obowiązuje już w Austrii, Estonii, Francji, Luksemburgu, Norwegii, Portugalii, Szwajcarii czy Szwecji.

Naklejki z listkiem

To niejedyne obostrzenia dla najmniej doświadczonych kierowców. Przez pierwsze siedem miesięcy nie będą mogli przekraczać prędkości 50 km/h w mieście i 80 km/h poza terenem zabudowanym, a przez rok na szybach ich aut mają być umieszczone białe naklejki z zielonym liściem. Jak pokazują doświadczenia krajów, które wprowadziły jazdę z osobą towarzyszącą lub okres próbny, liczba wypadków z młodymi kierowcami spadła od 20 do 50 proc.

Skutery jak pojazdy

Skutery i motorowery zostaną uznane za pojazdy silnikowe. Obecnie osoba pełnoletnia, aby móc nimi kierować, nie potrzebuje prawa jazdy, a nastolatki mogą nimi jeździć na podstawie karty motorowerowej. Według nowych przepisów te pojazdy, których pojemność silnika nie przekracza 50 cm sześc. będzie można prowadzić na podstawie nowej kategorii AM. W Polsce będzie można ją uzyskać już od 14. roku życia, podczas gdy np. w Wielkiej Brytanii, a także w niektórych innych krajach UE - dopiero od 16 lat. Oczywiście osoby posiadające tzw. wyższe kategorie prawa jazdy (A1, A2, B1, B) także będą mogły je prowadzić. Gdy z motoroweru zechcemy przesiąść się na mocniejszy pojazd (np. quada lub motocykl o pojemności nie większej niż 125 cm sześc.), będą nam potrzebne uprawnienia kategorii A1 (motocykle i tzw. trójkołowce) oraz B1 (quady). Możemy je zdobyć nie wcześniej niż w wieku 16 lat. O dwa lata później mamy szansę zdać na kat. A2, która uprawnia do poruszania się jeszcze mocniejszymi motorami. Aby dosiąść choppera czy ścigacza, będą potrzebne (tak jak dotychczas) uprawnienia kategorii A. Można się o nie starać w wieku 20 lat, jeśli już przez co najmniej dwa lata posiada się uprawnienia kat. A2. W przeciwnym razie dolna granica wieku wzrasta do 24 lat.

Samochody osobowe

Tutaj pozornie zmiany nie są duże. Praktyczna część egzaminu na kat. B, na którą będzie można zdawać w wieku 18 lat, będzie wyglądać jak obecnie. Zmieni się natomiast część teoretyczna. Znikną zestawy testów, a zamiast nich pojawią się pytania dotyczące konkretnych, symulowanych sytuacji. Każdy ze zdających będzie miał tylko pół minuty na udzielenie poprawnej odpowiedzi. Baza pytań będzie niejawna i szersza od obecnej.

Czasowość dokumentów

Prawa jazdy będą wydawane maksymalnie na 15 lat, chyba że lekarz zdecyduje o skróceniu tego czasu. Za każdym razem, aby odnowić taki dokument, będziemy musieli przejść serię badań lekarskich i psychologicznych. Gdy ukończymy 56. rok życia, badania trzeba będzie powtarzać co pięć lat.

Wymiana dokumentów

Zmieni się także wzór praw jazdy. Mają przypominać karty mikrochipowe. Zatem musimy się liczyć z dodatkowymi kosztami. Oprócz opłaty za ponowne wydanie dokumentu zapłacimy też za badania lekarskie. Wymiana praw jazdy ma być przeprowadzana w latach 2013-33.

Co na to eksperci?

- Jeśli te zmiany w ustawie coś dadzą, to jestem za. Natomiast jeśli będzie to oznaczać wyłącznie nowe opłaty dla przyszłych kierowców, to jestem przeciwny. Po co kłamać, że będzie bezpieczniej? - komentuje projekt Sebastian Chwalibogowski z Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. Jego zdaniem wprowadzenie nowych przepisów niewiele zmieni, jeśli nie będą one konsekwentnie przestrzegane.

Kursy mogą podrożeć

Ośrodki szkolenia w całej Polsce jeszcze nie przeżywają oblężenia.

Instruktorzy ostrzegają, że sytuacja się zmieni, gdy poznamy datę wprowadzenia ustawy. Mogą wtedy także wzrosnąć ceny. Obecnie:

Gdańsk - cena kursu na kat. B - od 1250 do 1500 zł

Poznań - od 950 do 1500 zł

Łódź - od 1 tys. do 1250 zł

Warszawa - od 1200 do 1700 zł

Lublin - od 900 do 1300 zł

Wrocław - od 1250 - 1350 zł

Katowice - od 950 do 1400 zł

Kraków - od 1100 do 1300 zł

W Katowicach tłumów nie ma

Perspektywa wejścia w życie nowych przepisów nie spowodowała masowego napływu kursantów w śląskich ośrodkach kształcenia kierowców.

- Nikt tak naprawdę nie wie, kiedy te przepisy wejdą w życie, więc warto zachować spokój. Poza tym przeżyliśmy już kilka takich zmian - mówi Wanda Pierończyk z Ośrodka Szkolenia Kierowców Polskiego Związku Motorowego w Gliwicach.

W Rudzie Śl. ilość kursantów we wrześniu wyraźnie wzrosła, ale tak jest zawsze po wakacjach. Oblężenia nie ma też w katowickim Ośrodku PZMot. Liczba chętnych do zdobycia prawa jazdy na samochód utrzymuje się w normie. Wzrosło jedynie zainteresowanie "prawkiem" na motocykl. - W tej kategorii przeżywamy prawdziwy boom. Związane jest to zarówno z planowanym podniesieniem dolnej granicy wieku dla chcących uzyskać prawo jazdy kategorii B i wprowadzeniem dodatkowych kategorii, jak też rosnącą modą na motocykl - mówi Ryszard Madejczyk z OSK Katowice. Obecnie za kurs prawa jazdy kategorii A trzeba zapłacić od 900 do 1100 zł, chcący zdobyć prawo jazdy kategorii B muszą wydać około 1200-1400 zł.