– Wpisano je do rejestru ze względu na aspekt historyczny – mówi Monika Dziekan, rzeczniczka Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Willa „Jasny Dom” została zbudowana w 1934 roku. Przetrwała II wojnę światową bez większych uszkodzeń. Po wkroczeniu wojsk radzieckich do stolicy w 1945 roku stała się siedzibą NKWD.
W piwnicach willi Rosjanie stworzyli zbiorowe cele więzienne, gdzie trzymano żołnierzy AK. Do dziś widać zachowane napisy, wykonane ołówkiem kopiowym. Można przeczytać tam nazwiska przetrzymywanych osób, daty, ich adresy. Większość powstała w latach 1945-1946. Łącznie w piwnicach mieściło się jedenaście wieloosobowych cel więziennych. W drzwiach zachowały się nawet tzw. „judasze” do podglądania tego co robili więźniowie.
Po opuszczeniu budynku przez NKWD, willę zajęło polskie wojsko. Potem trafiła ona pod władanie miasta, które stworzyło tam mieszkania komunalne. W 1992 roku spadkobiercy właścicieli obiektu odzyskali go. – Wpisanie piwnic do rejestru zabytków oznacza, że nie będzie można niczego tam przebudowywać ani ingerować bez pozwolenia konserwatora – wyjaśnia Monika Dziekan.
Mazowiecki konserwator zabytków, co jakiś czas umieszcza na swojej liście obiekty martyrologii. W ubiegłym roku stało się tak z Fortem III w Pomiechówku, gdzie w latach 40. XX wieku hitlerowcy utworzyli obóz i getto dla Żydów. W maju tego roku konserwator wpisał do rejestru zabytków cmentarz żydowski na Bródnie, zwany również Kirkutem. Znajduje się tam kilka tysięcy macew – żydowskich nagrobków.
Czytaj również:
Mariensztat i Nowe Miasto na liście zabytków
Kino Ochota na liście zabytków
Konserwator wstrzymała wyburzanie parowozowni na Pradze Północ
Michał Pietrzak - Niedźwiedź włamał się po smalec w Dol. Strążyskiej
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?