Skup złomu w rejestrze zabytków? To budynek dawnego Dworca Terespolskiego. Pochodzi z XIX wieku

Budynek dawnego Dworca Terespolskiego, który właśnie został wpisany do rejestru zabytków znajduje się przy ul. Kijowskiej 14 A (niegdyś jego adresem była ul. Wołowa 44, dziś przekształcona w ul. Targową). Sam dworzec w zamierzchłych czasach stanowił jeden z najważniejszych obiektów kolei żelaznej Warszawsko-Terespolskiej. Dziś jego pozostałości to niewielki, wolnostojący obiekt położony na planie zbliżonym do prostokąta.
Historia tego budynku sięga lat 60. XIX wieku. To właśnie wtedy powołano Towarzystwo Drogi Żelaznej Warszawsko-Terespolskiej. Kolej łączyła warszawską Pragę z Siedlcami, a następnie z Terespolem i Brześciem, skąd można było przedostać się aż do Moskwy. Najważniejszym i najbardziej reprezentacyjnym dworcem całej linii kolejowej był właśnie Dworzec Terespolski, który - jak przypomina konserwator - zwany był także Dworcem Brzeskim.

fot. Wikipedia / autor nieznany / źródło: R. Marcinkowski, Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy

Budynek został poważnie uszkodzony w skutek II Wojny Światowej. W roku 1939 padł ofiarą niemieckiego bombardowania, później zaś był użytkowany jako jako stacja Banhhof Warschau Ost, stanowiąca część struktury niemieckiej kolei Ostbahn. W trakcie Powstania Warszawskiego polscy żołnierze przeprowadzili kilka nieudanych prób opanowania budynku. Finalnie dworzec został wysadzony w powietrze przez okupanta.

Na skutek wybuchów budynek i przylegające do niego zabudowania został w kilku miejscach całkowicie zniszczone - wyjaśnia Lewicki.

Po wojnie zdecydowano o rozbiórce pozostałości dworca pozostawiając jedynie niewielki fragment. Obiekt ogołocono z części dekoracji architektonicznych. W trakcie okupacji (lub zaraz po zakończeniu II WŚ) pod budynkiem wybudowano schron przeciwlotniczy. W latach 70. ubiegłego wieku budynek pełnił funkcję rozlewni wód mineralnych Przedsiębiorstwa Wagonów Sypialnych „Wars”, z kolei od ok. 20-30 lat budynek wynajęty jest na punkt skupu surowców wtórnych. Skup złomu funkcjonuje tam do dzisiaj.

W opinii konserwatora pozostałości po Dworcu Terespolskim posiadają znaczną wartość historyczną. Mimo obecnego stanu obiektu należy pamiętać, iż budynek był częścią jednego z najważneijszych dworców kolejowych dziewiętnastowiecznej Warszawy. - Tym samym jest też cennym świadectwem rozwoju przestrzennego miasta oraz kolejnictwa na terenie Królestwa Polskiego - argumentuje konserwator.

- Nie bez znaczenia jest również fakt, iż dworzec ten stanowił ważny punkt strategiczny w czasie I i II wojny światowej, a jego zniszczenie w 1944 r. wiąże się z walkami prowadzonymi w czasie Powstania Warszawskiego. Wartość naukowa budynku wynika jego z warstwy materialnej, m.in. technologii wykonania, użytych materiałów budowlanych i ich opracowania, jak również rozwiązań technicznych i funkcjonalnych cechujących architekturę II połowy XIX wieku - czytamy w obwieszczeniu MWKZ.