Śladami Rutki Laskier: filmowcy z BBC w dawnej szkole dziewczynki

"Gdyby istniał Bóg, na pewno nie pozwoliłby, by ludzi wtrącano żywcem do pieca" - pisała w pamiętniku Rutka Laskier, 14-letnia Żydówka z Będzina. Był rok 1943, Rutka mieszkała w będzińskim getcie. Kilka miesięcy później została wywieziona z rodziną do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęła. Prawdopodobnie w ta-ki właśnie okrutny sposób, w komorze gazowej albo w krematorium, do którego mogła trafić w agonii.

Wczoraj ekipa telewizji BBC, która rozpoczęła zdjęcia do filmu dokumentalnego o Rutce Laskier, spędziła dzień w dwóch będzińskich szkołach. Pierwsza z nich to obecne II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego.

- W tej szkole, dawnym żydowskim Gimnazjum Fursten berga, uczyła się Rutka i jej żydowscy koledzy. - Te mury pamiętają tamtą młodzież - mówi Adam Szydłowski, przewodniczący Zagłębiowskiego Centrum Kultury Żydowskiej w Będzinie, który opiekuje się ekipą telewizji BBC.

Aleksander Marengo, reżyser, filmował przede wszystkim budynek i współczesną młodzież licealną.

Ma to być kontrast do zdjęć, na których pokazana zostanie szkoła na dawnych fotografiach z czasów Rutki.

Kolejny plan to hol szkoły. Kamera kręci scenę, w czasie której Zahava Sherz, przyrodnia siostra Rutki, przysłuchuje się fragmentom "Pamiętnika Rutki Laskier", który czyta Paulina Markiewicz, uczennica będzińskiej Szkoły Podstawowej nr 11. Okazuje się, że współczesna młodzież doskonale rozumie świat opisany oczami 14-letniej Żydówki.

- Na początku trochę bałam się kamery. Wzruszenie było ogromne, bo jestem od wielu miesięcy pod wrażeniem zapisków Rutki. Sama piszę pamiętnik i zauważyłam, że swoje wrażenia i emocje przekazuję dokładnie w takiej formie, nawet za pomocą tych samych słów, jak Rutka. Mam prawie tyle lat co ona. Tylko ja mam szczęście. Nie muszę przeżywać piekła Holokaustu. Nasze uwagi o rówieśnikach, codziennych problemach nastolatków, są bardzo podobne. I tylko te fragmenty, gdzie Rutka opisuje wojenną rzeczywistość, są inne. Ale dzięki temu pamiętnikowi uwierzyłam i zrozumiałam, że takie okropne rzeczy mogły się wydarzyć - mówi rówieśniczka Rutki, Paulina.

Oprócz niej jeszcze ośmioro dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 11 czytało fragmenty pamiętnika. Uczniowie zadawali także pytania Zahavie Scherz, która była szczególnie wzruszona. Sama o istnieniu Rutki dowiedziała się, kiedy miała czternaście lat.

- Przeglądając rodzinne fotografie, znalazłam zdjęcie ślicznej dziewczynki, podobnej do mnie. Zapytałam ojca, kto to jest. Na początku nie chciał mówić. Potem dowiedziałam się, że to moja siostra przyrodnia i że wcześniej ojciec miał rodzinę - opowiadała Zahava.

Przez wiele lat zastanawiała się, jaka była jej siostra. Poznała ją dzięki pamiętnikowi. Swojej córce dała na imię Ruth. Właśnie z myślą o Rutce.

Wczoraj ekipa BBC odwiedziła jeszcze dom przy ulicy 1 Maja w Będzinie, gdzie przez pewien czas mieszkała Rutka i gdzie pod schodami ukryła swój pamiętnik.

Jutro filmowcy razem z Zahavą i Menachemem Live- rem (jako dawny, żydowski mieszkaniec Będzina, spełnia rolę filmowego przewodnika) odwiedzą grób Dawida Las- kiera, dziadka Rutki. Pojadą także do b. obozu Birkenau, gdzie zginęła Rutka.

Pamiętnik Rutki Laskier to przejmujący dziennik z ostatnich miesięcy jej życia. Dziewczynka stworzyła w nim przejmujący opis okupacyjnej codzienności, strachu, nadziei, i dziecięcej wiedzy o nadchodzącej Zagładzie. Pamiętnik Rutki ujrzał światło dzienne dwa lata temu dzięki publikacji "Dziennika Zachodniego".

Zapiski 14-letniej Żydówki przyniosła do redakcji Stanisława Sapińska z Będzina, która znała Rutkę. Dziś historię 14-letniej Żydówki opisują gazety całego świata.

Dokument brytyjskiej telewizji BBC to pierwszy film poświęcony jej dramatycznym przeżyciom.