Stolica z czasów wojny w Filmotece Narodowej

Zbiór pt. "Zaczęło się w Polsce" zostanie pokazany dziś o godz. 20 w kinie Iluzjon. Na prezentację nie ma już biletów, ale dla tych, którym nie udało ich zdobyć, Filmoteka Narodowa przygotowała wersję na DVD, którą można będzie wypożyczyć w niemal każdej bibliotece. Film powstał z okazji uczczenia 70-tej rocznicy wybuchu II wojny światowej.

Na płycie znalazły się obrazy Warszawy z lat okupacji uwiecznione na taśmie filmowej przez mieszkańców stolicy oraz zagranicznych dziennikarzy. Większość materiałów pochodzi ze zbiorów Filmoteki Narodowej.

Dzięki zaangażowaniu jej pracowników w prace nad oczyszczaniem taśmy możemy oglądać filmy z tamtych lat w bardzo dobrej jakości. Komentarza do tego niezwykłego obrazu udzielił uczestnik Powstania Warszawskiego Władysław Bartoszewski: - W siedemdziesiąt lat po wybuchu wojny potrzebna jest refleksja, nie tylko dotycząca tego szczęśliwego życia, które utraciliśmy, ale refleksja nad tym, jak przerażające etapy dziejów przeżyły warszawskie rodziny, ludzie różnych pokoleń, i z jakiego punktu wyjścia odbudowaliśmy Warszawę.

Po wstępie profesora zaczyna się niezwykła podróż w czasie - film "Warszawska niedziela", oddający atmosferę stolicy przed wybuchem wojny w lecie 1938 r. Zbieranie materiałów filmowych trwało kilkanaście lat. - Były przypadki, jak choćby z filmem "Oblężenie 1940" amerykańskiego dziennikarza Juliena Bryana, że zapis filmu, który dostaliśmy z zagranicy, był bardziej zniszczony niż kopia, którą już posiadaliśmy w naszych zbiorach - mówi Paweł Śmietanka, kierownik zespołu restauracji taśmy Filmowej Filmoteki Narodowej.

Film jest tym cenniejszy dla widza, że nakręciła go osoba z zewnątrz, zachowując obiektywizm. Jest to jedyny obraz w tym zbiorze stworzony przez osobę z zagranicy. Bryan skupił się w nim nie na popularnej polityce, lecz na losach ludności cywilnej, podczas - jak sam to kiedyś określił - bombardowania bez zasad.

Film przemycony do Stanów Zjednoczonych był ważnym głosem sprzeciwu Polski wobec napaści Niemiec, był też bronią w walce z pokazywanymi wówczas na ekranach kin niemal całego świata filmów niemieckiej propagandy z kampanii wrześniowej.

Całość zbioru dokumentów "Zaczęło się w Polsce" kończy obraz pt. "Suita warszawska", pokazujący Warszawę zniszczoną i budzącą się do życia po wojnie.

Jak podkreślili twórcy projektu, specjaliści pracujący nad materiałami filmowymi musieli wykazać się większą precyzją niż szwajcarscy zegarmistrzowie. Powód - taśma filmowa, na której rejestrowano wówczas te filmy, była o wiele bardziej podatna na zniszczenia niż jej dzisiejsze odpowiedniki.