Tajemnice krypty

Podziemia najstarszego zabrzańskiego kościoła pw. św. Jana Chrzciciela do dziś intrygują, ciekawią i fascynują wielu historyków. A wszystko za sprawą krypty, w której znajdują się trumny. Jest ich sześć: trzy duże i trzy małe.

Pozornie nie wyróżniają się niczym szczególnym. Są duże, masywne, wykonane z ocynkowanej blachy. Dopiero po uważnym przeczytaniu znajdujących się na grobach metalowych tabliczek, dowiadujemy się, kto w nich spoczywa - rodzina hrabiowska von Ballestrem. Jednego z ważniejszych w historii rodów szlacheckich na Górnym Śląsku, który był właścicielem licznych posiadłości i dóbr w Biskupicach, Rudzie Śląskiej i Pławniowicach.

W biskupickiej krypcie spoczywa hrabia Carl Wolfgang von Ballestrem, który ufundował całą świątynię św. Jana Chrzciciela. Był również obecny przy jej poświęceniu w 1857 r. Hrabia był głową majoratu Ballestremów, czyli osobą, która zarządzała majątkiem rodowym. Carl Wolfgang zmarł w 1879 r. w Dreźnie. Dlaczego zatem został pochowany w biskupickiej krypcie?

- Taka była ostatnia wola Carla Wolfganga von Ballestrema. Po to przecież kazał tę kryptę rodową zbudować - tłumaczy Marcin Kornas, wiceprezes stowarzyszenia "Nasze Biskupice". - W całej rodzinie Ballestremów była tendencja, aby budować kościoły z kryptami. Syn Carla Wolfganga, Franc Carl taką kryptę kazał wybudować w kościele św. Józefa w Rudzie, który zresztą sam ufundował - opowiada Marcin Kornas.

Tuż obok hrabiego von Ballestrema leży jego żona Bertha, a dalej jego siostra Elisabeth. Obie żyły krócej od Carla Wolfganga. Małżonka zmarła w 1874 r., a siostra rok później.

O ile to, kto spoczywa w trzech dużych trumnach nigdy nie budziło wątpliwści, o tyle były niejasności dotyczące dzieci, których groby są w małej podziemnej komorze. Marcin Kornas jednak zdecydowanie je rozwiewa.

- Tu są pochowane dzieci Franca Carla, czyli wnuki Carla Wolfganga. Zostały pochowane w krypcie w Biskupicach, ponieważ krypta w Rudzie i sam kościół św. Józefa nie były jeszcze wybudowane - mówi Kornas. - Natomiast Franc Carl został już pochowany w krypcie rudzkiej, która jest zancznie większą od biskupickiej - dodaje zabrzanin.

Rzeczywiście - krypta w Rudzie jest bowiem podziemną kaplicą z ołtarzem. Są w niej odprawiane msze święte. Krypta ta ma trzy wnęki z trumnami. Grób syna Carla Wolfganga jest jednak zamurowany, bo złodzieje próbowali się do niego włamać.

Krypta w kościele św. Jana Chrzciciela przez lata była zamknięta na klucz. Jednak od pewnego czasu jest dostępna dla zwiedzających. Chętnych do zobaczenia grobów Ballestremów nigdy nie brakuje. Wręcz przeciwnie! Podczas dni dziedzictwa kulturowego biskupicka świątynia przeżywa zawsze prawdziwe oblężenie. I trudno się dziwić, bo to wspaniała okazja do bliższego poznania ważnej części historii naszego miasta.

Groby najstarszych z rodu von Ballestremów można natomiast odwiedzić w Pławniowicach. Tam również znajduje się popiersie protoplasty rodu - Giovanniego Baptisty Angelo.

Dodajmy, że kościół św. Jana Chrzciciela nie był jedyną inwestycją o charakterze religijnym hrabiego von Ballestrema. Wybudował on też m. in. klasztor zgromadzenia sióstr miłosierdzia w 1867 r. Klasztor znajdował się przy obecnej ul. Bytomskiej 39, gdzie teraz jest Dom Pomocy Społecznej.

A sama świątynia jest najstarszym kościołem w Zabrzu. W ubiegłym roku obchodziła jubileusz 150-lecia poświęcenia.