To prawdziwa perła Warszawy! Kamienica przy Oboźnej 11 przejdzie gruntowny remont. Co z bajkowym muralem na bocznej ścianie?

Znajduje się w samym centrum Warszawy, przy ulicy Oboźnej 11, ciągnącej się od ul. Topiel (na Powiślu) do Krakowskiego Przedmieścia. Zbudowano ją w 1912 roku, 111 lat temu. Podczas powstania warszawskiego całkowitemu zniszczeniu uległ dach oraz północno-wschodni narożnik 4 i 5 piętra, a spora część wnętrz wypaliła się.

Po wojnie kamienicę wyremontowano. Budynek zyskał nowy, niższy dach, pozbawiony lukarn. Dziś jest własnością miasta, które planuje remont jej fasad i klatek schodowych. Kamienica jest ujęta w gminnej ewidencji, a obecnie trwają prace zmierzające do wpisu jej do rejestru zabytków.

Przed planowanym remontem miasto zdecydowało się na przeprowadzenie badań specjalistycznych.- Właśnie takie zleciliśmy w tym wczesnomodernistycznym domu. Przeprowadzenie badań BSKZ powierzono prof. dr hab. Robertowi Rogalowi - informuje Stołeczny Konserwator Zabytków.

Na podstawie wyników badań prowadzony będzie remont kamienicy. Dziś już wiemy, jakie tajemnice skrywa ten budynek.

Jak przebiegały takie badania? O tym mówi SKZ. Autor wykonał kilkadziesiąt odkrywek i pobrał kilkadziesiąt próbek do badań laboratoryjnych. Dzięki nim można rozpoznać sposób wykonania dekoracji oraz elementów wystroju wnętrz oraz określić stan ich zachowania. Dolne partie ścian kamienicy przebadano metodą termowizyjną oraz wykonano pomiary wilgotności murów, które okazały się suche.

Na klatkach zachowało się tylko dwoje oryginalnych drzwi, w tym jedne do mieszkania oraz kilka ościeżnic. Z wyjątkiem jednej ościeżnicy, zabytkowe elementy stolarki były pierwotnie pokryte mazerunkiem – dekoracją wykonaną za pomocą farb olejnych, imitującą usłojenie drewna.

W głównej klatce schodowej odkryto na ścianie fragmenty polichromii w formie dekoracji pasowej. Ciekawym elementem wystroju są stalowe listwy zabezpieczające narożniki ścian, zachowane w kilku miejscach na głównej klatce schodowej.

- Ściany i sufity klatek pokryte są tynkami wapienno-piaskowymi, pomalowanymi pierwotnie farbą w kolorach jasnożółtym i jasnooliwkowym - informuje stołeczny ratusz.

W czasie powojennej odbudowy tynki naprawiano zaprawami, które zamiast cementów naturalnych zawierały powszechne już wówczas cementy portlandzkie. W celu ujednolicenia wyglądu elewacje pomalowano 2-3 krotnie białą, kremową, a nawet różową farbą.

Dzięki badaniom wiemy, że metalowe balustrady balkonów i schodów miały kolor ciemnobrązowy.

Badania elewacji oraz przejazdu bramnego pokazały, że pod wtórnymi warstwami malarskimi zachowało się dużo oryginalnych zapraw, z których wykonano dekoracje rzeźbiarskie, takie jak sztukaterie, gzymsy i płaszczyzny. Zaprawy te nie były pierwotnie malowane farbą. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że są to cementy naturalne imitujące kamień.

Autor badań pisze: „eksponowano ich naturalny, ciepły kolor, który prawdopodobnie był modelowany, sprawiają wrażenie elewacji z piaskowca. Za takim rozwiązaniem przemawia zróżnicowana jasność oryginalnych zapraw obserwowana w miejscach wykonania odkrywek oraz w strukturze pobranych próbek”.

Kamienica ma tez element współczesny - mural na bocznej ścianie, który powstał w 2010 roku. Bajkowy obraz pokrywa całą boczną ścianę kamienicy, sięgając aż do piątego piętra. Dotarliśmy do naszej rozmowy z artystami, która została przeprowadzana pod koniec października 2010 roku, gdy dzieło było tworzone.

- Zaczęliśmy malować w piątek po południu, w połowie tygodnia planujemy skończyć. Musimy jeszcze tylko wymienić podnośnik na wyższy, do 26 metrów. Zamierzamy jeszcze domalować kilka elementów po lewej stronie muru - Sepe częściowo zdradza zamysł dalszej części malunku.

- Motyw łodzi podtrzymywanej przez lampiony zaczerpnęliśmy z jednej z części komiksu "Thorgal". Właśnie tam przeczytaliśmy o bitwach statków powietrznych i to nas zainspirowało- tłumaczy MM-Ce Sepe, podczas gdy Chazme maluje coś wysoko na żółtym podnośniku.

Wykonawcy muralu cieszą się, że zdążyli tuż przed zakończeniem sezonu malarskiego. Jednak pomysł ozdobienia ściany zrodził się już w maju. Niemal pół roku trwała droga urzędowo-formalna. - Z większych prac w Warszawie ta jest naszą trzecią. Więcej zdecydowanie malujemy w innych miastach, bo tam łatwiej jest otrzymać ścianę do realizacji. Mamy wrażenie, że Warszawa nie jest jeszcze tak otwarta na murale, jak inne miasta - powiedział 12 lat temu Sepe. Pełna rozmowa dostępna jest tutaj.

Czy mural przetrwa i czy ta praca została uwzględniona w planach remontowych? Jak informuje nas Stołeczny Konserwator Zabytków, szczegółowe plany remontu tej ściany nie są jeszcze znane. Jednak z pewnością temat zachowania lub odtworzenia muralu będzie podejmowany.

- Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście (ZGN), planuje w 2023 r. zlecenie dokumentacji remontu budynku. ZGN nie poinformował nas jeszcze o ostatecznym zakresie prac, dlatego kwestia eksponowania, bądź zakrycia murali nie jest jeszcze rozstrzygnięta - informuje Dominika Szewczykiewicz. Główny specjalista UM Warszawa.