Beniamin Bloch wraz z Sławomirem Bykowski odsłonili tablicę pamiątkową na skwerze miasta.
Rodzinę Zajf żydów z Radziejowa reprezentował Beniamin Bloch, który wzruszonym głosem w Bibliotece przedstawił dzieje swojej rodziny jak i podziękował Sławomirowi Bykowskiemu burmistrzowi miasta Radziejowa oraz wszystkich z nim współdziałających z nim za dzisiejsza uroczystość upamiętniającą kulturę żydów, ludzi mających tu swoje korzenie.
Odsłonięcie Tablicy poprzedziło spotkanie w Miejsko-Powiatowej Bibliotece Publicznej podczas którego nastąpiło odsłonięcie „Wystawy fotografii Żydów radziejowskich”. Miała miejsce emisja filmu "Zło" nt. obozu hitlerowskiego w Chełmnie n/Nerem w reżyserii : Piotra Litki obecnego na tym pokazie. Odbył się niezwykle interesujący wykład popularno-naukowy dr Tomasza Kawskiego prac. UKW w Bydgoszczy oraz Zdzisława Lorka - pracownika Muzeum Obozu Zagłady w Chełmie n/Nerem.( Dokumentalista i przewodnik muzealny ).
Spotkanie w bibliotece uświetnił koncert nauczycieli i uczniów miejscowej szkoły muzyczne. Artyści dali pokaz wspaniałej interpretacji muzyki żydowskie, wzbudzając wśród widzów aplauz i owacje.
Wśród wielu znakomitych gości był biskup włocławski Wiesław Mering.
Tak o tej wystawie mówi Piotr Litka -
“„TWARZE”. Żyli wśród nas przez kilkaset lat i nagle zniknęli. Radziejowscy Żydzi i ich fotografie ocalone w rodzinnych albumach. Ocalone z pożogi wojennej i niemieckiej machiny śmierci. Wystawa pokazuje tylko niewielki wycinek świata, którego już nie ma. Zdjęcia przedstawiają spotkania rodzinne, zakochane pary, ludzi młodych i starszych. Są czarno-białe i w sepii. Wszystkie zostały zrobione przed wybuchem wojny, przed 1 września 1939 roku. Były odkrywane przez kilkanaście ostatnich lat, głównie w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. "
O pozostałościach kultury żydowskiej rozmawiałem z Józefem Ryszardem Pernakiem, nestorem Towarzystwa Miłośników Kujaw z Radziejowa, od lat związanym z Radziejowem i jego okolicami i uważanym za znakomitego znawcę wielu zagadnień o kulturze żydowskiej.
Kilka słów przypomnienia:
Muzeum byłego Obozu Zagłady w Chełmnie nad Nerem. Obóz śmierci w Chełmnie nad Nerem był pierwszym niemieckim ośrodkiem masowej zagłady Żydów w utworzonej przez hitlerowców jednostce administracyjnej tzw. Kraju Warty. Uruchomiono go już w grudniu 1941 roku.
Do zorganizowania centrum eksterminacji ludności żydowskiej w Wielkopolsce wybrano niewielką miejscowość, Chełmno nad Nerem, położoną niedaleko Koła, z dobrym połączeniem komunikacyjnym z Łodzią, największym skupiskiem Żydów w Kraju Warty. We wsi, w listopadzie 1941 r. przejęto istniejący pałac z parkiem, teren ogrodzono płotem, miejscową ludność w większości wysiedlono, a lepsze zabudowania zajęła załoga Sonderkommando. Obóz funkcjonował w dwu okresach. Eksterminacji dokonywano w przewoźnych komorach gazowych, przy użyciu gazu spalinowego. Mordowano, przełączając odpływ spalin do skrzyni ładownej, w której znajdowali się ludzie: miało to miejsce podczas postoju samochodów przy pałacu, lub na terenie cmentarzyska.
Od stycznia 1942 r. zaczęto przywozić do Chełmna Cyganów z Łodzi, z tamtejszego, utworzonego jesienią 1941 r. obozu /Zigeunerlager/, a następnie Żydów z getta łódzkiego oraz Żydów spoza Polski /Niemcy, Czechosłowacja, Austria /, których jesienią 1941 r. przejściowo osiedlono w Łodzi.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
