W nawiązaniu do artykułu p. W. Hawełki "Grudziądz jest miastem starszym [...]"

W artykule: Grudziądz jest miastem starszym niż mówi o tym tradycja [cz. 2], p. Wiesław Hawełko zawarł wiele cennych spostrzeżeń odnośnie promocji tradycji Grudziądza. Czy mamy być tacy, jak ten sędzia grudziądzki, który własną matkę skazał na stos, oskarżoną o czary. Przykładem jest podejście do promocji postaci Biskupa Chrystiana, założyciela Grudziądza. Przez Kościół uznawany jest za świętego a w Grudziądzu jarmarki, które trwają często 4 grudnia, nazywane są Jarmarkami św. Mikołaja. Chyba istotą jarmarku powinno być promowanie w tym przypadku Świętego Patrona i Założyciela Grudziądza?
Inny przykład związany ze św. Wojciechem Patronem Polski. Wg tradycji przekazanej przez kronikarza Jana Długosza, św. Wojciech swoją misję zaczął od przeprawy przez Ossę. ,, … Gdy [Wojciech] przeprawił się przez Osę i prosił , aby ze względu na ubóstwo uwolniono go i jego towarzyszy od przewoźnego, wtedy otrzymał wioślarza ciężkie uderzenie w głowę”. [Cytat za Prof. K. Zielińską-Melkowską, Lokacja Grudziądza w 1291 r., s.11-12.] Ta tradycja była żywa jeszcze w XVIII w. W kościele parafialnym św. Bartłomieja w Szembruku, podlegającemu kościołowi św. Katarzyny w Łasinie, na terenie dawnej diecezji pomezańskiej jest malowidło przedstawiające św. Wojciecha z wiosłem, na tle panoramy Grudziądza. Nad dawną Osą zbudowano też najstarszy murowany obiekt sakralny Grudziądza, kaplicę pod misyjnym wezwaniem św. Michała Archanioła, obecnie piwnica w siedzibie Caritasu przy ul. Klasztornej 6. O lokalizacji tej kaplicy napisała też Profesor Krystyna Zielińska-Melkowska w referacie „Biskup Chrystian – postać i dzieło”. Zapewne był jakiś splendor otaczał kościół św. Mikołaja, że możne rody szlacheckie tu miały swoje kaplice grobowe (Kostków i Działyńskich.). Profesor K. Zielińska-Melkowska uważała, że najprawdopodobniej św. Chrystian został pochowany w zakładanym przez Niego opactwie i najprawdopodobniej był to Grudziądz. Niewykluczone, że w podziemiach kościoła św. Mikołaja są relikwie św. Chrystiana. W trakcie sesji cysterskich w Grudziądzu,(l.1997-98), ówczesny Prezydent Miasta Tomasz Pasikowski apelował do nas historyków: „Znajdźcie nam Biskupa Chrystiana”.
Poniżej karty ze słownika łaciny kościelnej, ks. Alojzego Jougana, z pieczęcią cenzora kościelnego, świadcząca o tym, że ta książka jest zgodna z nauką Kościoła. W słowniku tym zawarta jest informacja o św. Chrystianie.