Warszawskie Zakłady Mechaniczne w rejestrze zabytków. Wcześniej nieomal wyburzył je deweloper

Dawny zespół Warszawskich Zakładów Mechanicznych powstawał na przestrzeni kilkunastu lat. Zachował się w pierwotnej formie od końcówki lat 40. do połowy lat 60. ubiegłego wieku. Mimo, iż budowano go przez długi czas, dochowano pierwotnej koncepcji projektowej, opracowanej w roku 1948. Z biegiem lat wyrastały główne elementy zespołu: hala żelbetowa, trzy skrzydła, główny korpus całego zespołu. W późniejszym okresie uzupełniono go o mniej okazałe obiekty, jak np. portiernia.

Pomimo niewielkiego rozwarstwienia chronologicznego główne elementy zespołu posiadają konsekwentnie zachowaną skalę zabudowy, jednorodny kostium architektoniczny oraz czytelną surową stylistę charakterystyczną dla obiektów przemysłowych okresu powojennego - wyjaśnia dr hab. Lewicki.

Decyzję o wpisie do rejestru zabytków konserwator argumentuje zachowanymi wartościami artystycznymi, historycznymi oraz naukowymi. Składają się na nie m.in. indywidualny plan oparty na grzebieniowym układzie, urozmaicony układ całej bryły wzbogacony o zewnętrzną parterową halę, bramy i wewnętrzne dziedzińce. Dodajmy do tego charakterystyczne wykończenie elewacji, wielopodziałowe okna klatek schodowych i harmonijne otoczenie dziedzińców wypełnionych zielenią.

Unikatowość zespołu polega też na jego kompleksowym rozplanowaniu w jednorodnej skali i stylistyce, z niewielkim zróżnicowaniem poszczególnych komponentów oraz dobrym stanie zachowania całej koncepcji przestrzennej - tłumaczy konserwator.

We wrześniu ubiegłego roku patrol straży miejskiej powstrzymał rozpoczęcie prac wyburzeniowych przy ul. Czerniakowskiej 89/93, gdzie znajduje się kompleks budynków Warszawskich Zakładów Mechanicznych. Budynki miały zostać wyburzone na mocy decyzji Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego. Przeciwko rozbiórce był m.in. sąd, konserwator zabytków oraz miasto, które zwróciło się do PINB o wznowienie postępowania dotyczącego wyburzenia fabryki. PINB zdecydował, że postępowanie zostanie przeprowadzone jeszcze raz i finalnie wycofał swoją decyzję o wyburzeniu Warszawskich Zakładów Mechanicznych.

Mimo to rano zarządca obiektu zignorował ostateczną decyzję. Maszyny zostały uruchomione i były gotowe do rozpoczęcia rozbiórki. Wówczas wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska zdecydowała o wyznaczeniu dyżurów patroli straży miejskiej w okolicach budynków, aby powstrzymać ewentualne próby rozbiórki.