Wielkanoc - trochę inaczej ... niż dzisiaj. Rozmowa z Marią Kozioł

Co roku obchodzimy Święta Wielkanocne. Jednak nie zawsze wyglądały one tak samo, jak dziś. Dawniej ważną rolę w życiu ludzi spełniały legendy, obrzędy i inne ludowe wierzenia. Właśnie o tym rozmawialiśmy z Panią Marią Kozioł, specjalistką w tej dziedzinie.
Pani Maria Kozioł, Prezes Lubartowskiego Towarzystwa Regionalnego w Lubartowie

Jest Pani znaną Postacią w Lubartowie, pełniąc funkcję Prezesa Lubartowskiego Towarzystwa Regionalnego. Proszę nam opowiedzieć o swojej pracy, czym się Pani zajmuje na co dzień?

Funkcję prezesa LUBARTOWSKIEGO TOWARZYSTWA REGIONALNEGO w Lubartowie pełnię od 1992 r., to jest piątą czteroletnią kadencję, poprzez wybór dokonywany podczas Walnego Zebrania Członków.
Moja praca codzienna na rzecz regionalizmu jest wyłącznie społeczna i bezinteresowna. Wymienię tu niektóre z najważniejszych zadań, którymi się zajmujemy:
Z inicjatywy lubartowskich regionalistów zorganizowane zostało i uro­czyście w dniu 15.X.1970 r. oddane dla społeczeństwa miasta MUZEUM REGIONALNE przy ul. Kościuszki 28. Tu też znajduje się siedziba naszego Towarzystwa. Od początku wspólnie organizujemy większość wystaw czaso­wych. Prezentowana jest twórczość ludowych i zawodowych artystów, w tym regionalistów, a także wydarzenia historyczne i okolicznościowe. Prowadzimy działalność wydawniczą, czyli kontynuowanie zbierania materiałów i przy­gotowywania do druku kolejnych tomów książek "Lubartów i Ziemia Lubar­towska", tomik poezji o Lubartowie pt."Jedyne takie miejsce na ziemi...", zbiór esejów pt."Mój Lubartów" pisarza i dziennikarza, Mirosława Dereckiego. Wspomogliśmy organizacyjnie i finansowo wydanie tomików poezji zasłużonych lubartowskich regionalistów: Józefa Lulka "Spotkania liryczne", Zofii Meksułowej " Z serca", Marka Danielkiewicza "Osobne ocalenie". Do wydawnictw regionalnych i lokalnej prasy napisa­łam osobiście wiele artykułów. Mojego autorstwa jest publikacja pt."Z dziejów lubartowskiej parafii św. Anny".Organizujemy sesje popularno-naukowe dla dorosłych i młodzieży szkolnej o tematyce regionalnej, ekologicznej, historycznej. Dotąd sesji takich odbyło się 11. Dwunasta przygotowywana jest w dniu 7 kwietnia 2011 r., a poświęcona jest współczesnej kulturze języka polskiego.
Współorganizujemy dla dzieci i młodzieży konkursy o różnorodnej tema­tyce. Ostatnio „Lubartów i okolice w starej fotografii".
Ogłaszamy dla studentów konkurs na prace magisterskie o tematyce regionalnej. Aktualnie podsumowana jest VI edycja. Dla wybitnych Lubartowian i członków LTR zamieszkałych w różnych częś­ciach naszego kraju zorganizowaliśmy trzy spotkania pod nazwą "Moje więzi"z Lubartowem". Czwarte spotkanie przygotowujemy na dzień 4 czerwca 2011r. Czcimy pamięć wybitnych postaci mających związki z miastem i regionem, poprzez zamawianie w ich intencji Mszy Świętych, upamiętnianie tablicami, prezentowanie sylwetek w wydawnictwach, restaurowanie ich grobowców oraz sprawowanie nad nimi stałej opieki.W działalności regionalnej ściśle współpracujemy z władzami miasta i powiatu oraz szkołami, placówkami kultury, organizacjami społecznymi, wieloma instytucjami. W podtrzymywaniu lokalnej tradycji współpracujemy z twórcami ludowymi i zespołami folklorystycznymi.

Zbliżają się święta wielkanocne. Jak wiemy, czasy się zmieniają i wiele tradycji ludowych, świątecznych odchodzi w zapomnienie. Proszę nam opowiedzieć o zwyczajach związanychz Wielkanocą w naszym regionie.

O zwyczajach związanych ze Świętami Wielkanocnymi mogłabym długo opowiadać, jako że mam ciągłą łączność z mieszkańcami wsi lubar­towskich, gdzie tradycja przechowywana jest z pokolenia na pokolenie. Nieodzownym elementem tej tradycji są generalne porządki w domu i oto­czeniu. Oznaką tych Świąt są palmy, pisanki, zielony owies, baranek. Wyrazem przynależności do Kościoła katolickiego jest święcenie palm i pokarmów, także obowiązkowe uczestnictwo w Triduum Paschalnym, Mszy Świętej Wiel­kanocnej, wspólnym rodzinnym posiłku. Towarzyszą temu życzenia, obdarowy­wanie pisankami, śmigus-dyngus.
W Lubartowie zachował się jeszcze zwyczaj zwany MEUSEM. Dotyczy to trzeciego dnia, czyli wtorku po świętach. Nawiązuje do Jezusa idącego z dwoma uczniami do Emaus. Dla wielu mieszkańców, szczególnie młodzieży jest to dzień wolny. Stąd w gronie rodzinnym lub koleżeńskim, obowiązkowo z produktami świątecznymi, wyprawa za miasto: nad Wieprz, w Lasy Kozłowieckie, w Górki Lisowskie. Tam spacery, gry towarzyskie, opowiadania, wspomnienia, wspólne biesiadowanie, często przy ognisku, radośnie spędzony czas na powietrzu.

Wiemy, że Lubartowskie Towarzystwo Regionalne kontynuuje dokumentowanie przeszłości naszego powiatu. Co obecnie możemy zobaczyć w naszym Muzeum Regionalnym? Jaka wystawa szykuje się w najbliższym czasie?

Aktualnie wyeksponowana jest sztuka ludowa powiatu lubartowskiego. Na zbliżające się dwa wielkie wydarzenia 1 i 3 maja 2011r. przygotowywana jest wys­tawa przypominająca łączność lubartowian z Janem Pawłem II z okazji Jego beatyfikacji oraz historycznaz okazji 220 rocznicy Konstytucji 3-Maja.

Dziękujemy bardzo za rozmowę. Życzymy Pani dużo zdrowia, siły i dalszych owocnych działań w rozwijaniu i przekazywaniu lubartowskich tradycji regionalnych wszystkim z którymi się Pani spotyka.

Rozmawiał Michał Czekierda