Wielkanocne tradycje - religijne i ludowe

Święta Wielkanocne są największym wydarzeniem w kościele katolickim. Nad ranem w niedzielę wielkanocną w kościołach biją dzwony głosząc wieść o zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa, a wierni uczestniczą w rezurekcji, czyli mszy z okazji Uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego, połączonej z procesją i pozdrawiają się słowami: „Chrystus Zmartwychwstał” – „Zmartwychwstał prawdziwie”. Rozbrzmiewa też pieśń „Wesoły nam dziś dzień nastał”.

Święta to czas spotkań z najbliższymi, rodziną i przyjaciółmi. Tradycyjny stół wielkanocny jest obfity. Powinien znaleźć się na nim baranek z chorągiewką, symbol umęczonego Chrystusa.

Najbardziej uroczyście obchodzone jest śniadanie wielkanocne, na którym nie może zabraknąć tradycyjnych potraw: żurku, białej kiełbasy, jaj. Jego najważniejszą częścią jest dzielenie się święconką. Poświęcone w Wielką Sobotę pokarmy mają przypominać, że Zmartwychwstały Chrystus jest dla nas wszystkich chlebem życia. Kosz ze święconym ustawia się w domu na honorowym miejscu.
Przed wiekami święcono tylko baranka, z czasem dołączano także inne pokarmy mięsne, jaja, ser, ryby, chleb, ciasto oraz zioła. Dla chrześcijan, baranek jest symbolem Zmartwychwstałego Chrystusa. Chrzan i pieprz symbolizują gorzkie zioła, z którymi Żydzi jedli baranka przez wyjściem z Egiptu. Chleb ma przypominać o „chlebie żywym, który zstąpił z nieba” i o nakarmieniu głodnego ludu, który na pustkowiu słuchał słów Chrystusa.

Jajko w chrześcijańskiej interpretacji oznacza nowe życie. Te położone do poświęcenia według tradycji powinny być specjalnie udekorowane i ozdobione. Barwy pisanek mają swoje symboliczne znaczenie. Fioletowa i niebieska oznacza żałobę i Wielki Post, czerwona – krew Chrystusa przelana na krzyżu za nasze grzechy, a zielona, brązowa i żółta – radość ze zmartwychwstania. Najprostszą techniką barwienia jajek jest tzw. kraszanka, czyli gotowanie ich w łupinkach cebuli, kwiatach malwy, korze dębowej lub olszowej. Współcześnie stosuje się jednak gotowe barwniki. Innym popularnym sposobem ozdabiania jaj są pisanki, które powstają przy użyciu wosku.

Z obchodami świąt wielkanocnych związanych jest wiele zwyczajów ludowych.

Popularne jest szukanie zajączka, czyli małej niespodzianki dla każdego i śmigus-dyngus w poniedziałek. Tego dnia oblewać można wszystkich i wszędzie. Według ludowej tradycji zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście, ale jeśli któraś się obraziła – to nieprędko znalazła sobie wybranka. Wykupić się można było od oblewania pisanką – stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była najpiękniejsza. Chłopak, wręczając tego dnia dziewczynie pisankę, dawał jej do zrozumienia, że mu się podoba.