Willa architekta Mariana Lalewicza zabytkiem. Przepiękny budynek w stylu dworkowym ma niemal 100 lat

Willa została wybudowana wg indywidualnego projektu architekta Mariana Lalewicza (1876-1944), wykładowcy Politechniki Warszawskiej, wieloletniego prezesa Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, komendanta Pogotowia Technicznego w czasie obrony Warszawy w 1939 r.

Zrealizowany projekt obejmował willę mieszkalną z garażem, oficyną oraz tarasowym ogrodem. Zabudowę wzniesiono ok. 1928 r. (projekt oraz dokładna budowa domu nie są znane). W 1934 r. willa wykupiona została przez Marię i Mariana Lalewiczów od Spółdzielni Mieszkaniowej i użytkowana była jako dom rodzinny – oprócz małżeństwa Lalewiczów zamieszkiwali w niej m.in. Stanisław Lalewicz, członek Stowarzyszenia Elektryków Polskich oraz Witold Lalewicz, sekretarz Polskiego Związku Hokeja na Lodzie.

W 1943 r. willa Lalewicza została zajęta przez Niemców. W czasie II wojny światowej budynek został uszkodzony, prace remontowe obejmujące naprawę fragmentów ścian i uszkodzeń dachu, więźby dachowej, tynków i stolarki (szklenie) oraz naprawę uszkodzonych instalacji przeprowadzono w 1945 r. Kolejne remonty dostosować miały budynek do potrzeb nowych użytkowników: budynek o 16 izbach 7 pomieszczeń przeznaczono na siedzibę Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” (po 1946 r. Chłopskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci), pozostałe pomieszczenia pełniły funkcję mieszkalną.

W 1955 r. budynek przeszedł na własność Skarbu Państwa. W kolejnych latach willa przeznaczona była wyłącznie na cele mieszkalne, funkcję tę pełni do dnia dzisiejszego.

Unikatowy charakter wnętrzu nadaje również zachowany wystrój, w tym szczególnie usytuowany od strony ogrodu salon z zamkniętymi łukiem niszami ściennymi, kominkiem i sztukaterią czerpiącą z estetyki stylu empire, a także drewniany detal w postaci okładziny drewnianej w holu i intarsjowanej balustrady klatki schodowej.

- Doskonały warsztat architekta pozwolił na połączenie stylistyki historyzującej z najnowszymi osiągnięciami techniki (konstrukcje żelbetowe) i najnowszych trendów w architekturze i urbanistyce (połączenie miejskiej willi z tarasowym założeniem ogrodowym) - przekazuje Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

,,Wartość historyczna budynku wiąże się z sylwetką wybitnego architekta, wykładowcy i varsavianisty Mariana Lalewicza, który nadał budynkowi i jego otoczeniu indywidualną, ale umiejętnie wpisaną w zastany kontekst formę. Stanowi on świadectwo ówczesnych koncepcji architektonicznych nawiązujących do idei miasta-ogrodu oraz podejmowanych przez środowisko architektów dążeń do wypracowania form architektury narodowej. Niezwykle bogata jest historia obiektu, który do 1939 r. stanowił własność rodziny Lalewiczów, przejęty został przez okupanta, a po 1945 r. wykorzystywany był jako siedziba Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Pomimo uszkodzeń dokonanych w czasie II wojny światowej oraz późniejszego krótkotrwałego użytkowania niezgodnego z przeznaczeniem (lokale użytkowe) budynek zachował oryginalną formę architektoniczną" - czytamy we wpisie konserwatora zabytków.