Willa "Wanda" pod Warszawą wpisana do rejestru zabytków. W czasie wojny była miejscem tajnych spotkań

Prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego willę "Wanda" wraz z terenem, położoną w Halinowie, gmina Halinów w powiecie mińskim.

Jak przypomina konserwator, willa "Wanda" wybudowana została w 1934 r z inicjatywy Wandy i Władysława Paszczykowskich. Byli oni nauczycielami i pierwszymi właścicielami nieruchomości.

- Budynek został zrealizowany w formie inspirowanej dworem szlacheckim o symetrycznym planie oraz bryle zaakcentowanej gankiem, z wysokim dachem naczółkowym i historyzującym detalem, w tym dekoracyjnym szczytem wieńczącym facjatę – podał prof. Jakub Lewicki.

Podczas drugiej wojny światowej Halinów znalazł się pod okupacja niemiecką. Od 1940 roku na tym terenie zaczęły powstawać organizacje konspiracyjne. Właściciele obiektu od początku zaangażowani byli w walkę z okupantem – Wanda Paszczykowska ps. "Kora" należała do podziemnej organizacji zrzeszającej halinowskich nauczycieli, jak również była sanitariuszką. Natomiast Władysław Paszczykowski ps. "Luśnia" z kolei został dowódcą, powstałej na przełomie 1942 i 1943 r. Służby Ochrony Powstania.

W względu na konspiracyjne zaangażowanie właścicieli budynków oraz członków ich rodziny, willa stała się miejscem tajnych spotkań. Miejsce to zaczęło pełnić też funkcję punktu sanitarnego. Po w wojnie w willi powstał punkt PCK.

Część domu została sprzedana przez właścicieli w 1976 roku.

Konserwator zabytków wskazał, że willa ,,Wanda" wraz z terenem to jeden z dwóch zachowanych przykładów zabudowań kolonii nauczycielskiej w Halinowie oraz jeden z niewielu zachowanych na tym terenie obiektów z okresu dwudziestolecia międzywojennego.

- Stanowiła część projektowanego w Halinowie miasta-ogrodu. Dom zachował się w formie zbliżonej do pierwotnej z oryginalną konstrukcja i wyposażeniem m.in. więźbą dachową, detalem architektoniczny i stolarką. Dobry stan zachowania i forma nawiązująca do dworów szlacheckich, stanowi cenne źródło informacji o architekturze willowej i domów jednorodzinnych na Mazowszu w okresie II Rzeczpospolitej, zwłaszcza w kontekście projektów o inspiracjach narodowych – wyjaśnił Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Willa w Halinowie należy do nurtu architektury historyzującej o charakterze narodowym. Inspiracją budowli jest dwór polski.