Odkryj Żoliborz Oficerski, uroczy zakątek Warszawy. Wille w stylu dworkowym, dom Andrzeja Wajdy i tajna radiostacja

Zatopione w zieleni osiedle skrywa mnóstwo ciekawostek, m.in. historycznych czy związanych z architekturą. Osiedle założono w 1921 roku przez Mieszkaniowe Stowarzyszenie Spółdzielcze Oficerów. Zamieszkało tam ponad 30 generałów i wielu pułkowników, m.in. Władysław Anders, Władysław Bortnowski, Józef Haller, Marian Kukiel, Stefan Rowecki, Stanisław Sosabowski i Lucjan Żeligowski.

Przy kameralnych uliczkach znajdują się stuletnie domki i wille w tzw. stylu dworkowym, nawiązujące do XVIII-wiecznych dworków szlacheckich. Projektowali je m.in. Kazimierz Tołłoczko, Tadeusz Tołwiński, Romuald Gutt i Rudolf Świerczyński. Głównym założeniem było stworzenie osiedla według koncepcji miasto-ogród. Ta część Żoliborza charakteryzuje się niską, luźną zabudową, a przede wszystkim znacznym udziałem terenów zielonych - ogrodów, skwerów, parków. Wille mają charakterystyczne spiczaste dachy poryte dachówkami oraz pięknie wykończone ganki z kolumnami. Pierwsze wybudowane domki znajdują się przy ul. Czarnieckiego 11-17.

Koncepcja miasta-ogrodu pojawiła się w 1898 roku w Anglii. Jej autorem był Ebenezer Howard, który opublikował ją w książce pt. Garden Cities of Tomorrow. Idea ta była realizowana w Polsce w najszerszym zakresie na obrzeżach Warszawy oraz jej osiedlach i miastach satelitarnych. Do tych realizacji należą m.in. Milanówek, fragmenty Starego Żoliborza: Żoliborz Oficerski, Żoliborz Dziennikarski, Żoliborz Urzędniczy, Komorów i starsza część miasta Konstancin Jeziorna.

Na Żoliborzu Oficerskim wciąż znajdziemy ulice wyłożone pomarańczową kostką klinkierową. Na ulicy Hauke-Bosaka tworzy ona niezwykły klimat.

W okresie okupacji niemieckiej, w latach 1940–1944, w piwnicy domu przy ul. Fortecznej 4 działała tajna radiostacja „Łódź Podwodna”. Nie została odkryta przez Niemców.

Plac Słoneczny powstał w latach 1922-1925. Znajdziemy go u zbiegu ulic Fortecznej i Śmiałej. Mieszkali tam najwyższej rangi oficerowie. Nazwa nie jest przypadkowa. Plac miał pełnić funkcję zegara słonecznego, którego gnomonem miała być posadzona na jego środku strzelista topola włoska rzucająca cień na 12 domów okalających plac od północy. Ta ciekawa wizja architektów nie doczekała się ostatecznie pełnej realizacji. Zamiast topoli posadzono rozłożysty klon srebrzysty, zamiast 12 wybudowano tylko 10 przylegających do siebie domów.

Szkoła przy ulicy Czarnieckiego - Dziś przy ul. Czarnieckiego 49 znajduje się Szkoła Podstawowa nr 123 im. Kornela Makuszyńskiego. W 1939 roku znajdowała się tu Szkoła Powszechna Rodziny Wojskowej. Walki z okresu Powstania Warszawskiego pozostawiły trwały znak na elewacji budynku - ponad trzy tysiące śladów ostrzału. Ślady te zachowano, zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi, na wschodniej i części północnej elewacji.

Ulica Śmiała jest jedną z najstarszych uliczek północnej Warszawy, istniejąca już ok. 1770 roku. W tym miejscu można zobaczyć resztki symetrycznej zabudowy, którą tworzą wille.

Willa przy ulicy Stefana Czarnieckiego 53 powstała w 1936 roku na działce należącej wcześniej do marszałka Józefa Piłsudskiego. - Wdowa po marszałku sprzedała ją Zygmuntowi Rakowiczowi przedsiębiorcy. Wysokie kolumny wspierające płaski dach nad wejściem przypominają podobne rozwiązania zastosowane w budynku dolnej stacji kolejki linowej w Kuźnicach. Podobieństwo nie jest przypadkowe, gdyż projektantami zarówno willi, jak i wszystkich stacji kolejki linowej na Kasprowy Wierch było małżeństwo Anna i Aleksander Kodelscy - informuje Urząd Dzielnicy Żoliborz.

Willa aktorki Aliny Janowskiej i Wojciecha Zabłockiego. Zaprojektowana przez Zabłockiego w stylu góralskim.

Dom Andrzeja Wajdy - Warszawa upamiętniła Andrzeja Wajdę, wybitnego reżysera, honorowego obywatela stolicy, doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. W czwartą rocznicę jego śmierci została odsłonięta pamiątkowa tablica na ścianie budynku u zbiegu ulic Józefa Hauke-Bosaka i Śmiałej na Żoliborzu Oficerskim. Przypomina, że właśnie w tym miejscu, przez kilkadziesiąt lat, mieszkał i pracował Andrzej Wajda. Z miejscem tym czuł się bardzo związany, wielokrotnie podejmował inicjatywy mające na celu ochronę dziedzictwa przyrodniczego i architektonicznego swojej dzielnicy.

Cytadela Warszawska - Park Fosa i Stoki Cytadeli, bliski sercom żoliborzan, znajduje się w miejscu dawnej fosy, gdzie niegdyś płynęła rzeka Drna. Można w nim spacerować na dwa sposoby – górą, po wygodnych asfaltowych alejkach, albo dołem, po mineralnych i czasem błotnistych ścieżkach, odkrywając „dzikie” zakątki parku i pozostałości fortyfikacji.